Đề xuất Nhà nước định giá SGK: Không đúng thẩm quyền?

Chiều 14/7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét tờ trình của Chính phủ về việc bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa.

Theo tờ trình, thực tế tiếp nhận, kê khai giá SGK theo quy định tại luật Giá thời gian qua cho thấy, mục tiêu điều tiết về giá SGK không đạt hiệu quả. Điều này đặt ra yêu cầu Nhà nước cần có giải pháp cấp bách để điều tiết giá đảm bảo công bằng giữa các nhà xuất bản và thực hiện mục tiêu về an sinh xã hội.

Tại cuộc họp, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa.

Việc này được Chính phủ đánh giá là sẽ kiểm soát được tình trạng các doanh nghiệp tăng giá bất hợp lý hoặc tăng giá đột biến, làm ảnh hưởng đến an sinh xã hội, đặc biệt đối với các đối tượng yếu thế trong xã hội, tạo sự công khai, minh bạch về giá SGK.

Đại diện cơ quan thẩm tra về nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, theo quy định hiện hành, SGK không thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá hoặc Nhà nước định giá mà thuộc danh mục kê khai giá.

Theo đó, thẩm quyền quyết định giá SGK thuộc các đơn vị được cấp phép xuất bản sách nên thời gian qua giá SGK ở mức khá cao, ảnh hưởng lớn đến chi phí mua SGK của phụ huynh và học sinh. "Do vậy, cần phải có giải pháp khắc phục tình trạng này khi giá SGK chưa thực sự được điều chỉnh theo cơ chế thị trường" – ông Hải nhấn mạnh.

Cũng theo ông Nguyễn Đức Hải, Nghị quyết số 88 năm 2013 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông có nêu chủ trương lớn là thực hiện xã hội hóa việc biên soạn, phát hành SGK. Do đó, việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa là chưa phù hợp với mục tiêu, quan điểm của Nghị quyết của Quốc hội và trái với nguyên tắc thị trường, chưa phù hợp với quy định của luật Giá.

Mặt khác, để đảm bảo mức giá phù hợp trong cơ chế thị trường, Chính phủ cần có cơ chế để mở rộng đối tượng được in ấn, phát hành SGK, bảo đảm có nhiều nhà cung cấp cùng sản phẩm, từ đó góp phần giảm giá bán sản phẩm.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội Phan Thanh Bình cho biết, chỉ còn 2 tháng nữa là khai giảng, vì vậy cần phải gấp rút giải quyết vấn đề này để cho các cơ sở triển khai và các nhà xuất bản phải in sách.

Theo Chủ nhiệm Phan Thanh Bình, triển khai Nghị quyết 88/2014/QH14 theo hình thức cuốn chiếu từng năm, năm học 2020-2021 mới chỉ sửa SGK lớp 1. Vấn đề đặt ra là nếu điều chỉnh giá SGK thì sách từ lớp 2 trở lên chưa triển khai SGK mới có phải điều chỉnh hay không? Trước mắt giải quyết SGK lớp 1, sau đó Chính phủ hoàn chỉnh lại và trình một đề án, một kế hoạch về SGK phổ thông một cách hoàn chỉnh hơn.

Băn khoăn về thẩm quyền quyết định, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ không quyết định việc không đúng thẩm quyền. Sẽ là sai nếu Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định nội dung mà Luật không cho phép, không đúng nguyên tắc.

"Đề nghị Chính phủ nghiên cứu để sửa Luật Giá hoặc bằng Nghị quyết của Quốc hội đưa mặt hàng SGK vào những hàng hóa mà Nhà nước được định giá khung tối đa, tức thay lại nguyên tắc của Nhà nước định giá để chuẩn bị cho năm học sau. Đối với năm học này sẽ áp dụng theo giá mà đã thẩm định, trường hợp khó khăn Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ" – bà Nguyễn Thị Kim Ngân yêu cầu.