Điều gì đang khiến năm 2023 trở nên nóng "như thiêu như đốt"?

Các nhà khoa học cho biết, biến đổi khí hậu do con người gây ra (biến đổi khí hậu nhân tạo) đang làm gia tăng các hiện tượng thời tiết tự nhiên (mưa lớn, lũ lụt...), thúc đẩy các đợt nắng nóng thiêu đốt châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ, có thể khiến năm 2023 trở thành năm nóng nhất kể từ khi các kỷ lục bắt đầu được ghi nhận.

Các chuyên gia đã giải thích lý do tại sao năm 2023 trở nên nóng như vậy, cảnh báo những nhiệt độ kỷ lục này sẽ trở nên tồi tệ hơn ngay cả khi nhân loại cắt giảm mạnh lượng khí thải gây nóng lên toàn cầu.

El Nino và hơn thế nữa

Sau mùa hè nóng kỷ lục vào năm 2022, năm 2023, hiện tượng nóng lên ở Thái Bình Dương hay còn gọi là El Nino đã quay trở lại, khiến cho các đại dương trên toàn cầu nóng lên.

Các đợt nắng nóng thiêu đốt châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ, khiến nhiều nơi hạn hán, mất mùa. Ảnh minh họa: Skynews.com.au

Robert Rohde thuộc nhóm theo dõi nhiệt độ Mỹ Berkeley Earth đã viết trong một phân tích: "Điều này có thể đã khiến cho Bắc Đại Tây Dương ấm hơn. Hơn nữa, sự kiện El Nino chỉ mới bắt đầu nên đây có thể chỉ là một phần nhỏ của hiệu ứng".

Nhóm tính toán rằng có 81% khả năng năm 2023 sẽ trở thành năm nóng nhất kể từ khi các ghi chép nhiệt kế bắt đầu vào giữa thế kỷ 19.

Bụi và lưu huỳnh

Sự nóng lên của Đại Tây Dương cũng có thể tăng lên do sự suy giảm của hai chất thường phản chiếu ánh sáng Mặt Trời từ đại dương: Bụi thổi ra từ sa mạc Sahara và sol khí lưu huỳnh từ nhiên liệu vận chuyển.

Phân tích của Robert Rohde về nhiệt độ ở khu vực Bắc Đại Tây Dương đã ghi nhận "mức độ bụi đặc biệt thấp từ sa mạc Sahara trong những tháng gần đây".

Nắng nóng khiến các cơn bão mạnh hơn. Ảnh minh họa: Internet

Karsten Haustein thuộc Trung tâm dịch vụ khí hậu liên bang của Đức cho biết, điều này là do gió mậu dịch Đại Tây Dương yếu bất thường.

Hệ thống xoáy nghịch

Các đại dương nóng lên ảnh hưởng đến các kiểu thời tiết trên đất liền, gây ra sóng nhiệt và hạn hán ở một số nơi và bão ở những nơi khác. Richard Allan, Giáo sư khoa học khí hậu tại Đại học Reading (Anh), cho biết bầu không khí nóng hơn hút ẩm ở nơi này và thải ra nơi khác.

Các nhà khoa học nhấn mạnh độ dài và cường độ của các hệ thống xoáy nghịch kéo dài mang theo các đợt nắng nóng. 

Giáo sư Richard Allan cho biết : "Ở những nơi có áp suất cao tồn tại trên các lục địa, không khí chìm xuống và nóng lên, làm tan các đám mây, khiến ánh nắng gay gắt của mùa hè làm khô cằn đất đai, làm nóng mặt đất và không khí bên trên".

Ở châu Âu, "khí nóng đẩy vào từ châu Phi hiện đang được duy trì, với điều kiện áp suất cao ổn định có nghĩa là nhiệt ở biển ấm, đất và không khí tiếp tục tăng lên" - Hannah Cloke, nhà khoa học khí hậu tại Đại học Reading (Anh), cho biết thêm.

Biến đổi khí hậu

Các nhà khoa học tại Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) cho biết trong báo cáo tóm tắt toàn cầu của họ năm 2023 rằng, biến đổi khí hậu đã khiến những đợt nắng nóng chết người "thường xuyên hơn và dữ dội hơn trên hầu hết các vùng đất kể từ những năm 1950".

Biến đổi khí hậu do con người gây ra (biến đổi khí hậu nhân tạo do phát thải khí nhà kính ồ ạt) đang làm gia tăng các hiện tượng thời tiết tự nhiên (mưa lớn, lũ lụt...). Ảnh minh họa: IEA

Robert Vautard, Giám đốc viện khí hậu Pierre-Simon Laplace của Pháp, cho biết các đợt nắng nóng trong tháng 7/2023 này "không phải là một hiện tượng đơn lẻ mà là hệ quả của nhiều hiện tượng xảy ra cùng lúc. Nhưng tất cả chúng đều được củng cố bởi một yếu tố: Biến đổi khí hậu".

Nhiệt độ toàn cầu cao hơn khiến các đợt nắng nóng kéo dài và dữ dội hơn. Biến đổi khí hậu là một biến số mà con người có thể tác động bằng cách giảm lượng khí thải từ nhiên liệu hóa thạch.

Berkeley Earth cảnh báo El Nino hiện tại có thể khiến Trái Đất nóng hơn nữa vào năm 2024. IPCC cho biết các đợt nắng nóng có nguy cơ xảy ra thường xuyên và dữ dội hơn, mặc dù các chính phủ có thể hạn chế biến đổi khí hậu bằng cách giảm phát thải khí nhà kính ồ ạt lên bầu khí quyển.

"Đây mới chỉ là khởi đầu" - Simon Lewis, Chủ tịch khoa học thay đổi toàn cầu tại Đại học College London (Anh), cho biết. "Việc cắt giảm sâu, nhanh chóng và bền vững lượng khí thải carbon xuống mức 0 ròng có thể ngăn chặn sự nóng lên, nhưng nhân loại sẽ phải thích nghi với những đợt nắng nóng thậm chí còn nghiêm trọng hơn trong tương lai".