Độc đáo Lễ hội Nàng Hai của người Tày ở Cao Bằng

Theo tín ngưỡng dân gian của người Tày, Nàng Trăng chính là con gái Vua cha, được cha giao cho trông coi công việc nhà nông ở cõi trần gian. Bởi vậy, Mẹ Trăng cùng các nàng tiên hằng năm chăm lo, bảo vệ mùa màng cho dân chúng. 

Lễ hội Nàng Hai được tổ chức với ý nghĩa tượng trưng cho hành trình lên trời đón Mẹ Trăng và các nàng tiên xuống vui hội trần gian và giúp dân làng trong công việc làm ăn sinh sống, phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, bội thu. 

Với quan niệm đó, vào các năm chẵn, Lễ hội Nàng Hai được tổ chức trong nhiều ngày, trong đó có ngày 22/3 âm lịch là ngày chính hội với lễ tiễn Nàng Hai về trời.

Ngoài ý nghĩa là một lễ hội cầu mùa, nó còn phản ánh tục thờ Mẹ trong tín ngưỡng của người Tày. Người Tày có tục thờ Mẹ và các nghi lễ gắn với quá trình sinh nở của người phụ nữ, bắt nguồn từ tư duy nông nghiệp đề cao vai trò của người phụ nữ trong sản xuất nông nghiệp.

Đồng bào Tày chọn một bãi đất phẳng, rộng rãi làm nơi mở hội. Trên bãi căng vải dựng rạp, trải chiếu hoa. Nơi đây, Nàng Hai ngồi làm lễ. Các gia đình trong bản chuẩn bị mâm cỗ mặn gồm các món ăn truyền thống để đón khách đến chơi hội và để thi trong ngày tổ chức lễ hội.

Lễ hội Nàng Hai diễn ra với nhiều nghi thức cúng, lễ như: Lễ cúng thổ công, Lễ phá nhà Nàng Hai, Lễ chính… Những nghi thức này được thực hiện một cách cẩn thận và trang trọng. 

Đặc biệt, Lễ hội có sự kết hợp nhịp nhàng, tinh tế giữa những lời ca, lời hát đối cùng điệu múa truyền thống của người Tày trong hầu hết các hoạt động tâm linh. Không chỉ vậy, Lễ hội Nàng Hai còn cho thấy sự đoàn kết của cộng đồng người Tày ở Tiên Thành. 

Đây cũng là dịp mọi người gặp gỡ, giao lưu. Thông qua các hoạt động đầy ắp tình yêu thương, lễ hội mang thông điệp hãy thương yêu, nhân từ, độ lượng để tất cả được gắn kết trong tình thân mến thân. 

Sự kết hợp giữa nghi lễ truyền thống, nghệ thuật và tinh thần đoàn kết đã tạo ra một sự kiện đầy ý nghĩa, thu hút sự quan tâm của mọi người. Với những giá trị độc đáo và đặc sắc đó, Lễ hội Nàng Hai đã được công nhận là "Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia" vào năm 2017.