Đừng cưới chạy, đẻ vội

Từ cưới chạy đến đẻ vội

Thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản dẫn đến những hành vi không mong muốn như quan hệ tình dục khi chưa sẵn sàng, mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục hay mang thai ngoài ý muốn những tưởng là chuyện của ngày hôm qua, nhưng hóa ra không phải vậy. Ngay ở thời điểm này, khi thế giới đã ở năm 2020, không ít người vẫn đang phải cưới chạy, đẻ vội vì quan hệ tình dục không an toàn và mang thai ngoài ý muốn.

Mới đang là sinh viên năm thứ hai nhưng Thảo - sinh viên một trường đại học tại Hà Nội - đã có thai. Việc mang thai nằm ngoài dự tính của cô và người yêu. Gia đình Thảo sững sờ khi nghe tin cô con gái có bầu và nhất quyết đòi cô phá thai. Việc cô đang đi học chỉ là một lý do, lý do quan trọng hơn là gia đình Thảo lo cô còn phụ thuộc bố mẹ về kinh tế trong khi người yêu cô cũng chưa có công việc ổn định. Họ sợ cả hai không tự lo được cho bản thân và đứa con. Cuối cùng, nhờ sự kiên quyết của Thảo và sự ủng hộ của người yêu và gia đình người yêu, đứa trẻ đã được giữ lại trong khi Thảo tất bật lo cưới chạy.

Sinh con có kế hoạch là hạnh phúc cho cả gia đình.

Khác hoàn cảnh của Thảo, Vy – nhân viên văn phòng tại Hà Nội - đã có chồng và đã có một con. Theo kế hoạch của gia đình, Vy sẽ đợi cậu con trai lớn được khoảng 5 tuổi rồi mới sinh tiếp đứa thứ hai. Trong khoảng thời gian này, gia đình Vy muốn ưu tiên cho chị gái của Vy đẻ trước để ông bà có thể hỗ trợ chăm sóc được. Nhưng, dù kế hoạch của gia đình là vậy, bản thân Vy và chồng lại chẳng có "kế hoạch" gì mà để "tự do". Kết quả là Vy đã "vỡ kế hoạch" sau khi sinh đứa thứ nhất được một năm. Nghe tin con gái có bầu lần hai, trái với vẻ mặt rạng rỡ như lần trước, mẹ Vy giận tím mặt. Bà giận vì lỡ hẹn với con gái lớn một phần, nhưng giận vì vợ chồng Vy chưa ổn định công việc, thu nhập bấp bênh, chưa lo được cho bản thân và con cái nhiều hơn.

Hãy có trách nhiệm với bản thân

Nói ai đó vô trách nhiệm với bản thân và gia đình khi quan hệ tình dục không an toàn và mang thai ngoài ý muốn có thể làm họ tự ái, nhưng quả thật là như vậy. Quay trở lại câu chuyện của Thảo. Tổ chức đám cưới xong không lâu thì Thảo sinh con. Khi con của Thảo chưa đầy tháng thì Thảo đã phải để con ở nhà cho bà trông để tiếp tục đi học. Nhưng chuyện chưa dùng lại ở đó. Khi đứa con đầu của Thảo chưa đầy một tuổi thì Thảo lại mang thai đứa thứ hai. Việc này nằm ngoài dự định nên chỉ đến khi chậm kinh thì vợ chồng Thảo mới biết mình có thai. Tin này không làm bố mẹ hai bên của vợ chồng Thảo vui. Họ không vui vì Thảo vừa tốt nghiệp đại học và chưa đi làm, thu nhập của gia đình Thảo hoàn toàn phụ thuộc vào chồng cô.

Vệ sinh vùng kín đúng cách cũng là một cách chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Theo Thạc sĩ công tác xã hội Nguyễn Minh Hoàng, Cán bộ Chương trình của Quỹ Vì Tầm Vóc Việt, hoạt động giáo dục về sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục nếu không được duy trì thường xuyên và liên tục thì sẽ dẫn đến tình trạng "tái mù chữ". Hơn nữa, từ việc có kiến thức đúng đến việc thực hành đúng là một khoảng cách không dễ lấp đầy. Kiến thức thì có thể dễ tiếp cận và dễ đạt được, nhưng để có được các thực hành đúng thì đòi hỏi phải có sự nỗ lực rèn luyện và ý chí "không bỏ cuộc" hoặc "tặc lưỡi cho qua". Giữa kiến thức và thực hành còn là cảm xúc và thái độ nên mỗi cá nhân cần hiểu được điều này để tự… can thiệp cho chính mình và vợ/chống (đối tác) nhằm có được các hành vi an toàn hơn.

Thạc sỹ Nguyễn Minh Hoàng lấy ví dụ, nếu người chồng muốn có quan hệ tình dục mà không có biện pháp bảo vệ trong khi hai vợ chồng chưa sẵn sàng có thai thì người vợ phải kiên quyết từ chối. Khi người này từ chối (dù là lo sợ có thai hay bất cứ lo lắng nào khác) thì người còn lại không được ép buộc. Đặc biệt, việc có con vào thời điểm nào và sinh bao nhiêu con cần có sự bàn bạc và đồng thuận giữa hai vợ chồng trên cơ sở cân nhắc các yếu tố liên quan như sức khỏe, công việc, thu nhập, khả năng chăm sóc, v.v…

Sử dụng bao cao su là cách hiệu quả nhất giúp phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Trong khi đó, theo bác sĩ Trần Thị Minh Tâm, nguyên trưởng khoa Chăm sóc Sức khỏe sinh sản thuộc Trung tâm Y tế Sóc Sơn (Hà Nội), dù kiến thức cộng đồng về sức khỏe sinh sản đã cao hơn trước kia nhưng kiến thức và kỹ năng của từng nhóm dân số cụ thể vẫn còn thấp. Đây là nguyên nhân trong dân số vẫn còn một bộ phận có hành vi tình dục không an toàn dẫn đến mang thai ngoài ý muốn và mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Việc biết một chút, biết nửa vời lại vô tình dẫn đến tâm lý chủ quan, coi thường không chịu tìm hiểu kỹ thông tin để nâng cao kiến thức và có thực hành đúng.

Để tránh thai hiệu quả, bác sĩ Tâm cho rằng các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản nên chuẩn bị sẵn các biện pháp tránh thai tại nhà như bao cao su, thuốc tránh thai khẩn cấp để sử dụng khi cần, hoặc sử dụng các biện pháp tránh thai dài hạn hơn như thuốc uống, thuốc tiêm và que cấy. Và để hỗ trợ việc tránh thai cũng như chăm sóc sức khỏe sinh sản hiệu quả hơn, bác sĩ Tâm khuyên các cặp vợ chồng nên sử dụng thêm công năng của chiếc điện thoại. Ngoài việc dùng điện thoại để tìm kiếm thông tin trên internet các vặp vợ chồng có thể tải các ứng dụng (app) hỗ trợ tránh thai về sử dụng, ví dụ như ứng dụng "Tránh thai Newchoice" mới được phát triển gần đây.

Các cán bộ y tế, công đoàn có thể giúp tư vấn về chăm sóc sức khỏe ngay tại nơi làm việc.

Làm sao để tránh mang thai ngoài ý muốn và tránh mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục nói riêng cũng như để chăm sóc sức khỏe sinh sản – sức khỏe tình dục nói chung cũng là một trong các mục tiêu được đề ra khi Quỹ Vì Tầm Vóc Việt phối hợp với các bên để triển khai Dự án "Vì mẹ và bé – Vì tầm vóc Việt". Dự án nhằm mục tiêu cải thiện sức khỏe cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản trong các khu công nghiệp để từ đó cải thiện sức khỏe, nâng cao tầm vóc và thể lực của trẻ em.

Ngoài các hoạt động liên quan đến sức khỏe sinh sản như tập huấn cho cán bộ, truyền thông cho người lao động và khám sức khỏe sinh sản lưu động cho phụ nữ, dự án còn có các hoạt động về dinh dưỡng và sức khỏe tinh thần (trầm cảm liên quan đến thai sản). Trong năm thứ 4 triển khai dự án, Quỹ Vì Tầm Vóc Việt đã phối hợp cùng Hội Liên hiệp Phụ nữ TP. Hải Phòng, Liên đoàn Lao động TP. Hải Phòng và tiếp tục nhận được sự hỗ trợ tài chính từ Tập đoàn TH, Tổ chức DKT International, Công ty Sự lựa chọn vàng/Golden Choice cũng như sự đồng hành của Công ty Dược phẩm Hoa Linh.