Gia Lai: Phụ nữ cùng nhau đẩy lùi hủ tục ma chay, cưới hỏi

Làm thế nào để giúp người dân tộc mình giữ được truyền thống văn hóa, duy trì những tập quán tốt đẹp và đẩy lùi hủ tục, xây dựng một cuộc sống văn minh, là trăn trở của chị Siu Thỏi, người Jrai, Chủ nhiệm câu lạc bộ (CLB) "Phụ nữ xóa bỏ hủ tục ma chay, cưới hỏi" ở làng Kép 2 cũng như các thành viên. Chị Thỏi chia sẻ: "Trước đây, mỗi khi trong làng có đám cưới, đám tang thì gần như cả làng bỏ việc để ở nhà, mổ trâu bò, uống rượu cùng gia đình người có đám. Mỗi đám như vậy thường kéo dài cả tuần, ăn uống rất linh đình. Không chỉ vậy, các lễ pơ-thi (bỏ mả) của làng không thể đếm hết số lượng trâu bò của làng cũng như của các làng khác, vùng khác góp ăn chung, gây ra tình trạng lãng phí".

Sau 2 năm CLB được thành lập, thay đổi đáng kể nhất mà các thành viên làm được đó là vận động người dân rút ngắn thời gian tổ chức việc cưới, việc tang, bỏ mả trên tinh thần tiết kiệm. Chị Thỏi cho biết: "Sau thời gian dài kiên trì vận động, thời gian tổ chức việc hiếu hỉ trong các gia đình đã rút ngắn còn 2-3 ngày. Đặc biệt, mọi người không còn góp trâu, bò nữa, thay vào đó là tùy điều kiện của mỗi người, mỗi gia đình mà góp tiền cho gia đình người chết hoặc mừng gia đình có con cái lấy chồng, lấy vợ. Riêng lễ pơ-thi hiện nay vẫn còn mổ trâu, bò theo truyền thống nhưng không còn tổ chức dài ngày như trước, cũng không để tình trạng mất vệ sinh, ngộ độc thực phẩm xảy ra".

Những tập tục lạc hậu ở đây không chỉ tồn tại ở việc ma chay, cưới hỏi mà còn nhiều vấn đề xã hội khác như: hôn nhân cận huyết thống, tục chôn con theo mẹ, cúng bái khi có người đau ốm... "Người Jrai theo chế độ mẫu hệ nên phụ nữ thường có quyền quyết định trong gia đình. Những năm qua, nhờ kiên trì vận động, nhắc nhở trong các buổi sinh hoạt, hội họp, chị em đã ý thức hơn trong việc chung tay xóa bỏ các hủ tục trong đời sống cộng đồng. Nhiều chị em từ chỗ được vận động nay đã trở thành thành viên tích cực. Hiện CLB có trên 30 thành viên, là lực lượng nòng cốt đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, hướng người dân xây dựng nếp sống mới, văn minh trong cộng đồng, đồng thời gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp", chị Thỏi phấn khởi nói.

Theo ông Phạm Minh Châu, Chủ tịch UBND xã Ia Mơ Nông: Xóa bỏ hủ tục trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số là việc khó khăn, phức tạp, cần huy động nhiều lực lượng tham gia bởi các tập tục đã tồn tại lâu đời trong đời sống người dân. "Chuyện giết và làm thịt mấy chục con trâu, con bò trong một đám hiếu, đám hỉ từng là điều bình thường ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số trước kia. Không chỉ lãng phí về kinh tế mà tình trạng thịt bị ôi thiu, dẫn đến ngộ độc tập thể là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, vận động người dân xóa bỏ tập tục lạc hậu không phải là vấn đề ngày một ngày hai mà phải làm từ từ theo kiểu "mưa dầm thấm lâu" và phải có phương pháp thích hợp. Chúng tôi đã tổ chức các cuộc họp, ban hành kế hoạch cụ thể huy động cả hệ thống chính trị xã vào cuộc cùng sự hỗ trợ của các cấp, các ngành, đặc biệt là đẩy mạnh tuyên truyền. Nhờ đó đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ".

Chủ tịch UBND xã Ia Mơ Nông cho biết thêm, vì phụ nữ Jrai có tiếng nói quyết định trong gia đình nên được giao làm lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động người dân. Các mô hình do phụ nữ thành lập nhằm chung tay đẩy lùi hủ tục được xã khuyến khích nhân rộng ra tất cả các thôn, làng chứ không chỉ riêng làng Kép 2.

Về hiệu quả mô hình CLB "Phụ nữ xóa bỏ hủ tục ma chay, cưới hỏi", bà Phạm Thị Thúy, Chủ tịch Hội LHPN huyện Chư Pah, đánh giá: "Việc vận động hội viên, phụ nữ xóa bỏ hủ tục là nhiệm vụ quan trọng được Hội tập trung triển khai theo sự chỉ đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy. Trên địa bàn huyện đã có 2 đơn vị thành lập được CLB xóa bỏ hủ tục, mang lại hiệu quả rõ nét. Trong năm 2020, chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ đạo các cơ sở đăng ký thực hiện, ra mắt các CLB tương tự, góp phần đẩy lùi hủ tục trong vùng dân tộc thiểu số".