Giá nhà đất tăng cao như thời gian qua là vô lý và bất thường

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 8, sáng 28/10, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề "việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023".

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, Phó Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết: Đến cuối giai đoạn giám sát, có khoảng hơn 3.363 dự án phát triển nhà ở thương mại và khu đô thị đã và đang triển khai thực hiện với quy mô sử dụng đất khoảng hơn 11.191 ha; 413 khu công nghiệp được thành lập với tổng diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 87.700 ha.

Về nhà ở xã hội (NOXH), có khoảng 800 dự án đã được triển khai với quy mô 567.042 căn, trong đó: 373 dự án đã hoàn thành với quy mô 193.920 căn; 129 dự án đã khởi công với quy mô 114.934 căn; 298 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 258.188 căn.

Ngược lại, thị trường bất động sản, NOXH còn nhiều tồn tại, bất cập, phát triển chưa bền vững, mất cân đối cung - cầu; giá bất động sản còn cao so với thu nhập của đa số người dân; nhiều khu đô thị bỏ hoang; quản lý chung cư mini còn nhiều bất cập; chưa có phương án xử lý, giải quyết hiệu quả các khu chung cư cũ không bảo đảm điều kiện sống cho người dân; nhiều dự án gặp vướng mắc, chậm được triển khai. Các loại hình BĐS mới gặp nhiều vướng mắc pháp lý, thiếu quy định rõ ràng, cụ thể điều chỉnh.

Đoàn giám sát cho rằng những tồn tại, hạn chế nêu trên do nhiều nguyên nhân, nguyên nhân chủ quan là chủ yếu; bên cạnh nguyên nhân do quy định pháp luật cả ở luật và văn bản quy định chi tiết thi hành luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển NOXH giai đoạn 2015-2023 còn bất cập, phần lớn do việc tổ chức thực hiện các cấp, ngành, địa phương còn nhiều hạn chế, có tâm lý sợ sai, tâm lý nhiệm kỳ.

Trong năm 2023-2024, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết: Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét, thông qua nhiều dự án Luật quan trọng liên quan trực tiếp đến quản lý thị trường bất động sản và phát triển NOXH như Luật Đất đai năm 2024, Luật Nhà ở năm 2023, Luật Kinh doanh bất động sản năm 2023. Đồng thời, Quốc hội và Chính phủ đang xem xét, hoàn thiện nhiều dự án Luật khác có liên quan về quy hoạch đô thị và nông thôn, đầu tư, quy hoạch, phòng cháy, chữa cháy, địa chất và khoáng sản, công chứng… 

Nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc đã được nhận diện, nhiều kiến nghị đã được nghiên cứu tiếp thu để quy định trong các văn bản pháp luật mới được ban hành và dự kiến điều chỉnh trong các dự án Luật.

Đoàn Giám sát kiến nghị Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết về tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển NOXH. Tiếp tục thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, định hướng của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị về hoàn thiện các quy định pháp luật có liên quan đến quản lý thị trường bất động sản và phát triển NOXH, tạo cơ sở pháp lý cho TTBĐS phát triển lành mạnh, an toàn, bền vững, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân.

Thảo luận tại hội trường, các đại biểu chung nhận định đây là chuyên đề giám sát khó; nội dung, phạm vi giám sát rộng do thị trường bất động sản NOXH liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau; phạm vi giám sát không chỉ bao gồm những dự án mới triển khai mà còn có nhiều dự án đã và đang được triển khai từ trước đó, giao dịch bất động sản (BĐS) rất đa dạng, dẫn đến có những thông tin, số liệu không thể thu thập đầy đủ, phân tách rõ ràng.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy, đoàn ĐBQH Bắc Kạn, cho rằng giá bất động sản tăng cao ở các thành phố lớn, nhất là Hà Nội, TP HCM, có nhiều dấu hiệu bất ổn. Theo đại biểu, tại buổi họp báo ngày 17/10 vừa qua, đại diện lãnh đạo Bộ Xây dựng nhận định, giá nhà đất tăng cao như thời gian vừa qua là vô lý và bất thường.

Từ đầu năm đến nay, giá đất bất động sản, giá nhà đất liên tục tăng cao ở tất cả các phân khúc, từ chung cư đến nhà liền kề, biệt thự…Có hiện tượng thổi giá, tăng phi thực tế. Giá tăng cao ở tất cả các phân khúc và đang lan rộng từ đô thị đến vùng nông thôn. Chung cư cũ nhiều thập kỷ sử dụng thì giá cũng tăng vọt. Cạnh đó, các phiên đấu giá đất ở ven đô cũng nóng hơn, với hơn 100 triệu/m2. Giá đất liên tục lập mặt bằng giá mới, vượt xa khả năng chi trả của người dân.

Nhận định nguyên nhân tăng giá nhà ở, theo đại biểu, tình trạng đầu cơ thổi giá, đẩy giá là nguyên nhân chính dẫn đến giá nhà đất tăng cao như thời gian qua. Một số nhà đầu tư thổi giá, gây nhiễu loạn thông tin thị trường nhằm thao túng tâm lý của người dân để trục lợi. Bên cạnh đó, do tồn tại tâm lý của một bộ phận người dân mua nhà đất để chờ tăng giá, và thực tiễn này có xu hướng này ngày càng tăng cao. Và hiện đang thiếu trầm trọng nguồn cung cho người thu nhập thấp

Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ đề nghị, trong thời gian tới, Chính phủ tiếp tục ưu đãi doanh nghiệp phát triển nhà ở phân khúc bình dân, cho người thu nhập thấp. Đẩy mạnh tháo gỡ vướng mắc của các dự án còn tồn đọng, bổ sung nguồn cung căn hộ, giảm áp lực nguồn cầu căn hộ để góp phần làm giảm giá nhà ở trong thời gian tới.

Còn đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương, nêu ra thực tế, có dự án nhà ở xã hội chưa hoàn thiện đã xuất hiện tình trạng rao bán tràn lan trên mạng xã hội. Nếu các cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra, đại biểu tin chắc sẽ có không ít trường hợp không thuộc đối tượng được mua nhà ở xã hội đang có suất mua loại hình nhà ở này. Cùng với đó, có xuất hiện tình trạng lách luật để mua đi bán lại nhà ở xã hội, khiến giá nhà bị tăng lên. Nếu không kiểm soát được đối tượng mua và tình trạng lách luật mua đi bán lại nhà ở xã hội thì chính những người thu nhập thấp, người có nhu cầu thực càng khó tiếp cận được nhà ở xã hội hơn.

Theo đó, đại biểu Việt Nga đề nghị đoàn giám sát bổ sung thêm các kiến nghị, đề xuất về việc kiểm soát chặt chẽ hơn nữa đối tượng được mua nhà ở xã hội, đảm bảo đúng đối tượng được thụ hưởng chính sách hỗ trợ mua nhà ở xã hội.