Giải quyết vấn đề lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới

Mục đích của chương trình này nhằm hỗ trợ Chính phủ Việt Nam thực hiện khung chính sách, luật pháp và chương trình hiện tại giúp ngăn chặn và chấm dứt việc lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới.  Chương trình tính đến các chiến dịch truyền thông thay đổi các chuẩn mực xã hội về việc ưa thích con trai, hạ thấp giá trị của con gái. Ngoài ra, chương trình giúp nâng cao năng lực cho phóng viên báo chí và truyền hình; thực hiện các chương trình làm cha trách nhiệm; tăng cường cơ chế điều phối liên ngành trong việc giải quyết vấn đề lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới. Số liệu thu thập được từ cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở mà Việt Nam đã thực hiện thành công năm 2019 sẽ được phân tích sâu hơn để xây dựng chuyên khảo về lựa chọn giới tính khi sinh trên cơ sở định kiến giới.

Bình đẳng giới ở Việt Nam đã được cải thiện trong nhiều thập kỷ qua nhưng vấn đề lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới vẫn tồn tại trong xã hội. Vấn đề này đã được phát hiện năm 2004 và bắt đầu từ năm 2005 trở đi thì sự chênh lệch số bé trai và bé gái đã nhanh chóng tăng lên. Năm 2019 đã ở mức 111,5 bé trai trên 100 bé gái.

Ông Nguyễn Doãn Tú - Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình cho biết, mất cân bằng giới tính khi sinh là một vấn đề đáng báo động và có xu hướng tiếp tục lan rộng ở cả nông thôn, thành thị và nhiều vùng miền. Vì thế, một trong những Mục tiêu của Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030 là đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên. Giải pháp then chốt là phải tăng cường công tác bình đẳng giới và nâng cao vị thế của phụ nữ và trẻ em gái, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thay đổi nhận thức của người dân, phát huy hơn nữa sự tham gia của nam giới vì bình đẳng giới. Cần có những hành động thiết thực bảo vệ trẻ em để các em sinh ra được bình đẳng, dù là trai hay gái.

Bằng chứng cho thấy, sự mất cân bằng nhân khẩu học này là kết quả của việc lựa chọn giới tính trước khi sinh do mong muốn có con trai. Sự ưa thích con trai thể hiện một cách rõ ràng vấn đề bất bình đẳng giới. Theo Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam, Naomi Kitahara, cần phải chấm dứt quan niệm ưa thích con trai và không coi trọng giá trị của trẻ em gái trong các nỗ lực thúc đẩy bình đẳng giới. Việt Nam đang đạt được nhiều tiến bộ nhưng những tiến bộ này cần phải được thúc đẩy nhanh hơn nữa trong Thập kỷ Hành động vì các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Mọi phụ nữ và trẻ em gái đều có cơ hội thành công trong xã hội như nam giới và trẻ em trai, các trẻ em gái đều được coi trọng và có giá trị như trẻ em trai.

Giải quyết vấn đề lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới không chỉ để đảm bảo bình đẳng giới, mà còn giúp cải thiện được tình trạng kết hôn của dân số trong tương lai do hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh. Điều này có thể dẫn tới việc giảm mức sinh ở Việt Nam. Do đó, cần có nhiều nỗ lực hơn nữa trên toàn quốc để thúc đẩy việc thực hiện các khung chính sách và luật pháp hiện có để ngăn chặn việc lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới và thúc đẩy bình đẳng giới một cách mạnh mẽ và sâu rộng hơn.