"Hiệu ứng đám đông" mua vàng, chuyên gia nói gì?

Giá vàng giảm, cơn sốt vàng cũng không "hạ nhiệt"

Sau 1 tuần bán vàng miếng SJC thông qua 4 ngân hàng thương mại (NHTM) Nhà nước và Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phê duyệt, giá vàng trong nước liên tiếp lao dốc, xuống còn 74,98 – 76,98 triệu đồng/lượng (mua vào – bán ra).

Như vậy, mức giá hiện tại đã giảm mạnh hơn 11 triệu đồng sau 1 tuần và giảm 16 triệu đồng so với thời điểm giá đạt đỉnh 92 triệu đồng/lượng.

Đánh giá về mức giá này, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, cho biết, giá vàng trong nước hiện tại đã có mức giá rất là sát với giá thế giới, chênh lệch không còn quá lớn, ở khoảng 4 triệu đồng/lượng. Bước đầu cho thấy những chính sách, can thiệp của NHNN đã có hiệu quả.

Song, ông Khánh chia sẻ thêm, việc bán vàng qua các NHTM vẫn còn mặt hạn chế khi người dân phải chờ đợi xếp hàng lấy số trong thời gian dài để mua vàng.

Xếp hàng từ 5 giờ sáng 7/6 để mua vàng, chị Thanh Ngọc (45 tuổi, Q.Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, bản thân đã mất 2 ngày mới có thể mua được 2 lượng vàng khi sau khi đến thật sớm để lấy số.

Trường hợp của chị Ngọc cũng là tình trạng của đa số người dân tới để mua vàng tại Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC) và có điểm ngân hàng quốc doanh bán vàng SJC.

Cô Trần Thị Loan (57 tuổi, Q.Hoàn Kiếm, Hà Nội) tới mua vàng tại VietinBank Phố Huế từ 7h kém, để xếp hàng chờ lấy số tới lượt, cô chia sẻ: "Tôi đã đăng ký mua từ hôm qua rồi nhưng do hôm qua hết nên ngân hàng hẹn tôi sáng nay qua lấy, tôi đến sớm để lấy được số thứ tự sớm nhất. Giá vàng xuống mạnh nên tôi cố gom thêm nhiều nhất có thể".

Thậm chí, nhiều người dù đã "lỗ nặng" khi mua vàng ở thời điểm tăng lên đỉnh 92 triệu đồng/lượng nhưng vẫn tiếp tục gom thêm vàng. Anh Minh Thắng (41 tuổi, Q.Ba Đình, Hà Nội) cho biết: "Mua vàng lúc tăng đỉnh nên đến giờ tôi cũng lỗ "sâu" rồi nhưng vì nghĩ giá vàng thời gian tới nhỡ tăng lại nên khi thấy giá thấp như này, tôi vẫn mua thêm tiếp".

Quan sát tại nhiều cửa hàng vàng khác trên tuyến "phố vàng" Trần Nhân Tông, đều vắng vẻ hơn hẳn trong tình trạng đã hết vàng miếng.

Đua nhau mua vàng, cẩn trọng khi giao dịch vàng

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Thị trường Tài chính, trường Đại học Kinh tế TPHCM, đánh giá, những hiệu quả ban đầu trong kiểm soát giá và ổn định thị trường vàng đã đạt được khi giá giảm mạnh. Song, một vấn đề cần chú ý, chính là điều này dễ tạo ra cơ chế 2 tỷ giá: tỷ giá trong ngân hàng và tỷ giá ở thị trường tự do, từ đó tạo ra chênh lệch giữa 2 thị trường này.

Giá vàng hiện tại không phản ánh được giá vàng thực tế của thị trường (dựa trên lực cung - cầu), khi mà dòng người vẫn nối nhau xếp hàng chờ mua vàng tại các ngân hàng.

Lý giải cho tình trạng này, ông Huân cho biết, dường như việc giá vàng giảm như hiện nay đang có sự tác động tiêu cực trở lại vào tâm lý của người dân. Đó là khi giá vàng giảm quá nhiều trong thời gian ngắn, tâm lý đám đông, hay còn gọi là FOMO, khiến nhiều người lo sợ giờ không mua thì sau sẽ không còn cơ hội mua nữa; chờ đợi mua không được thì càng mong muốn mua được hơn, thậm chí những người đã mua vàng ở ngưỡng đỉnh, vẫn sẽ tiếp tục mua thêm để bù giá.

Hiệu ứng FOMO có thể thấy rõ kể từ khi thị trường vàng bắt đầu có những biến động tăng/giảm mạnh từ cuối năm 2023 tới nay, không khó để bắt gặp dòng người xếp hàng mua vàng trong thời gian dài vừa qua.

Nhấn mạnh về ảnh hưởng của hiệu ứng này, ông Huân cho biết, đối với những người mua vàng, "lỗ" vì vàng là tình trạng người mua phải đối mặt trong lúc các chính sách cho thị trường liên tục được đưa ra. Bằng chứng là nhiều người mua vàng ở thời điểm tăng đỉnh 90-92 triệu đồng đến nay đã "lỗ nặng".

Còn với nền kinh tế chung, khi người dân gom vàng liên tục, dòng tiền sẽ không có sự xoay chuyển trong nền kinh tế mà chỉ "bất động" ở vàng. Nếu vàng trở nên khan hiếm trong khi nhu cầu vẫn cao, chúng ta sẽ phải dùng ngoại tệ để mua thêm vàng, dẫn đến tình trạng "chảy máu trong nền kinh tế", ảnh hưởng lớn tới sự phát triển kinh tế nước ta.

Hơn nữa, giá vàng ở thị trường tự do có thể sẽ tăng trở lại với sự thúc đẩy của giá vàng thế giới đang trong đà tăng và nhu cầu mua vàng của người dân cao. Khi nhu cầu cao nhưng nguồn cung không đủ sẽ dễ dẫn đến tình trạng "chợ đen" cho thị trường vàng.

Do vậy, ông Huân khuyến nghị, người dân không nên tiếp tục mua thêm vàng lúc này.

Ông Huỳnh Trung Khánh cũng đưa ra quan điểm, tuần đầu tiên mở bán qua NHTM như một bước thử, thăm dò sức cầu thị trường, hy vọng NHNN sẽ đưa ra giá bán bình ổn, đẩy mạnh nguồn cung để đáp ứng nhu cầu người dân. Nhà đầu tư và người mua vẫn cần theo dõi động thái của NHNN để quyết định giao dịch vàng.