Hội đồng xét xử: Bị cáo Trương Mỹ Lan thực chất là chủ SCB

Trước khi đưa ra phán quyết đối với bị cáo Trương Mỹ Lan, HĐXX đã đưa ra quan điểm đối với hành vi của bị cáo này. Theo đó, tòa bác toàn bộ quan điểm của bị cáo Trương Mỹ Lan và các luật sư. Tòa cho rằng, cáo trạng truy tố bị cáo Trương Mỹ Lan về 3 tội danh là có cơ sở, đúng pháp luật.

Theo HĐXX, các bị cáo là cán bộ SCB (Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn) và nhân viên Vạn Thịnh Phát đều thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội như cáo buộc. Lời khai của các bị cáo phù hợp với các tài liệu chứng cứ khác trong hồ sơ vụ án. 

"Do đó, có đủ cơ sở xác định trước khi hợp nhất 3 ngân hàng Sài Gòn, Đệ Nhất, Tín Nghĩa, bà Trương Mỹ Lan gián tiếp đứng tên số lượng lớn cổ phần tại 3 ngân hàng này", HĐXX đưa quan điểm.

Bị cáo Lan đã lợi dụng chính sách của Ngân hàng nhà nước trong việc tái cơ cấu, từng bước sở hữu số lượng lớn cổ phần của Ngân hàng SCB, sử dụng ngân hàng này như một công cụ tài chính để huy động vốn phục vụ kinh doanh cá nhân và hệ sinh thái của Vạn Thịnh Phát.

Tòa đã bác quan điểm của bị cáo Lan và luật sư khi bị cáo và luật sư cho rằng bị cáo chỉ sở hữu gần 5% cổ phần; số cổ phần còn lại là của người thân, đối tác nước ngoài; tòa trích dẫn nhiều lời khai của các bị cáo, người liên quan, các lời khai này cho thấy "bà Lan thực chất là chủ SCB, là người chỉ đạo không chỉ đối với hoạt động tín dụng mà cả nhân sự, bổ nhiệm các vị trí chủ chốt, trả lương thưởng hậu hĩnh để dễ bề chỉ đạo". Quá trình điều tra cũng thu giữ được sổ gốc sở hữu cổ phần do bà Lan đứng tên. Từ đó, HĐXX khẳng định đủ căn cứ xác định bà Lan là chủ sở hữu 91,5% cổ phần của SCB.

Theo HĐXX, bà Lan cũng đã thừa nhận có tầm ảnh hưởng đối với các bị cáo là lãnh đạo, cán bộ tại SCB. Vì vậy, dù không giữ chức vụ gì nhưng sở hữu gần như tuyệt đối cổ phần tại SCB là vi phạm quy định của Luật các tổ chức tín dụng nên HĐXX khẳng định "có đủ căn cứ xác định bị cáo là chủ thể của tội phạm về chức vụ quyền hạn. Do đó, không chấp nhận quan điểm của các luật sư. Hành vi của bị cáo đủ yếu tố cấu thành tội Tham ô tài sản. VKS truy tố các bị cáo về các tội danh như cáo trạng là đúng quy định của pháp luật".

Tội danh Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và tham ô tài sản

Bị cáo Lan đã chỉ đạo cán bộ ở Ngân hàng SCB chuyển tiền giải ngân vào các công ty "ma", nâng khống tài sản đảm bảo, lập hồ sơ khống, sau đó thực hiện rút tiền mặt hoặc chuyển lòng vòng nhằm cắt đứt dòng tiền. Việc đưa các tài sản đảm bảo có giá trị thấp rồi nâng khống để đảm bảo cho các khoản vay lớn chỉ là thủ đoạn nhằm chiếm tiền người dân gửi tại SCB.

Trong đó, từ năm 2012 đến 2017, bị cáo Lan đã chỉ đạo lập hồ sơ khống cho 304 khách hàng, vay 368 khoản. Đến năm 2022, các khoản vay này còn dư nợ hơn 132.000 tỷ đồng cả gốc và lãi. Sau khi cấn trừ vào số tài sản đảm bảo, các khoản vay đã gây thiệt hại 64.600 tỷ đồng. Hành vi trong giai đoạn này của bị cáo là phạm tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Từ tháng 2/2018 đến tháng 10/2022, bị cáo Lan đã chỉ đạo lập khống 916 hồ sơ vay vốn của SCB 545.000 tỷ đồng, chiếm đoạt 304.000 tỷ; gây thiệt hại gần 130.000 tỷ đồng tiền lãi phát sinh. Do Bộ luật Hình sự 2015 có sự thay đổi về đường lối xử lý đối với các sai phạm xảy ra tại thời điểm trước và sau ngày 1/1/2018  nên hành vi ở giai đoạn này của bị cáo Lan là phạm tội Tham ô tài sản.

Việc Viện KSND truy tố hành vi của bị cáo Trương Mỹ Lan trước ngày 1/1/2018 phạm tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng là phù hợp và đã có lợi cho bị cáo.

Trong 10 năm thâu tóm Ngân hàng SCB, bị cáo Trương Mỹ  đã chỉ đạo đồng phạm giải ngân cho nhóm công ty trong Hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát tổng cộng hơn 2.500 khoản vay. Đến tháng 10/2022, nhóm bà Lan và Vạn Thịnh Phát còn gần 1.300 khoản vay dư nợ hơn 677.000 tỷ đồng gốc và lãi. 

Theo HĐXX, các bị cáo dù có nhiều nhận thức khác nhau về hành vi phạm tội nhưng đều thừa nhận hành vi phạm tội. Tòa cũng không chấp nhận bị cáo Trương Mỹ Lan khắc phục hậu quả thay cho bị cáo Trương Huệ Vân, bởi tài sản của bị cáo Lan chưa đủ để khắc phục cho nghĩa vụ bồi thường của chính bị cáo nên đề nghị của bị cáo Lan không có cơ sở để chấp nhận.