Hướng dẫn cúng rằm tháng Giêng chuẩn theo đúng phong tục truyền thống

Rằm tháng Giêng (hay còn được gọi là Tết Nguyên Tiêu) là ngày rằm đầu tiên trong năm mới theo lịch Âm của người Việt Nam. Nghi thức cúng rằm tháng Giêng thường được các gia đình tổ chức chu đáo để cầu mong có một năm suôn sẻ, thuận hòa, vạn sự như ý.

Đã bước qua tuổi 70 với hơn nửa đời người chuẩn bị mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng cho gia đình, bà Trần Thị Hồng Minh (p. Ngọc Hà, Q. Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ: Cúng Rằm tháng Giêng không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy mà gia đình nên "tùy tiền biện lễ". 

Tùy theo điều kiện và khả năng kinh tế của gia chủ mà chuẩn bị sao cho phù hợp. Điều quan trọng là cần soạn sửa lễ cúng thành tâm hướng về ông bà tổ tiên. 

Cách chuẩn bị mâm lễ cúng rằm tháng Giêng

Theo phong tục truyền thống, trong lễ cúng Rằm tháng Giêng 2021, các gia đình thường chuẩn bị mâm lễ chay cúng Phật và mâm cỗ chay hoặc mặn để thắp hương gia tiên.

Mâm lễ chay cúng Phật dịp Rằm tháng Giêng gồm: hoa quả, chè xôi, các món đậu, canh xào, bánh trôi nước.

Với mâm cỗ cúng gia tiên dịp rằm tháng Giêng: Có thể soạn sửa mâm cỗ chay hoặc mâm cỗ mặn tùy theo điều kiện của từng gia đình.

Theo phong tục xưa, mâm cỗ chay thường có từ 10, 12 hoặc lên tới 25 món. Điểm đặc biệt trên mâm cỗ chay là sự hiện diện của những màu sắc tượng trưng cho ngũ hành. Ăn cơm chay là một cách hướng tới sự cân bằng, thanh thản trong tâm hồn trong dịp rằm tháng Giêng.

Mâm cỗ mặn theo kiểu truyền thống của người Việt Nam thường có: 1 bát canh măng ninh xương heo; 1 bát canh bóng; 1 bát miến; 1 bát canh mọc; 1 đĩa thịt gà luộc; 1 đĩa giò hoặc nem; 1 đĩa hành muối; 1 đĩa bánh chưng; 1 bát nước chấm. Tuy nhiên, những món ăn này không phải là bắt buộc. Điều quan trọng là cả gia đình cùng quây quần, thành tâm tưởng nhớ đến ông bà tổ tiên trong ngày rằm đầu tiên của năm mới.

Những điều cần làm trước khi cúng Rằm tháng Giêng

Vào ngày Rằm tháng Giêng, bà Hồng Minh chia sẻ, các gia đình thường lau dọn, bao sái bàn thờ. Trước khi lau dọn nên thắp hương khấn xin Thần linh Thổ địa, tổ tiên về việc sẽ lau dọn ban thờ để chuẩn bị lễ cúng Rằm tháng Giêng. Khi lau dọn lưu ý không làm xê dịch bát hương. Nên mua hoa tươi để dâng trên ban thờ, không dùng hoa quả giả. Hoa để dâng ban thờ thường là hoa cúc vàng, cúc vạn thọ, hoa huệ trắng.

Trước khi thực hiện nghi lễ cúng rằng tháng Giêng, người chịu trách nhiệm cúng lễ cần phải tắm rửa chay sạch, ăn mặc chỉnh tề, gọn gàng. Sau khi sắp lễ lên ban thờ, người chủ lễ thắp hương và thành tâm đọc bài văn khấn rằm tháng Giêng. Khi thắp hương, lưu ý chỉ thắp số lẻ vì số lẻ tượng trưng cho phần âm. Nên thắp từ 1 đến 3 nén hương.