Lần đầu tiên tỷ lệ phụ nữ trong Nghị viện châu Âu giảm

Các nhà lập pháp Liên minh châu Âu (EU) đã bỏ phiếu bầu bà Ursula von der Leyen (65 tuổi) tiếp tục giữ chức Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) thêm một nhiệm kỳ 5 năm. EP đã phê chuẩn việc tái bổ nhiệm bà Von der Leyen với 401 phiếu thuận, 284 phiếu chống và 15 phiếu trắng.

EC có sự cân bằng giới, với 13 nữ và 14 nam ủy viên. Bà Von der Leyen là người phụ nữ đầu tiên chủ trì công tác hành pháp của EU và đã tuyên bố sẽ xây dựng "Lộ trình vì Quyền của phụ nữ" trong nhiệm kỳ thứ hai. Mục tiêu của lộ trình này là thu hẹp khoảng cách lương theo giới, giải quyết tình trạng bạo lực đối với phụ nữ, cân bằng giữa việc chăm sóc gia đình và sự nghiệp.

Thủ tướng Estonia Kaja Kallas, người được ví như "bà đầm thép", đã được chọn vào vị trí Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại EU cho nhiệm kỳ 5 năm sắp tới. Trong khi đó, bà Roberta Metsola (45 tuổi), thuộc đảng Nhân dân châu Âu (EPP) trung hữu - nhóm chính trị lớn nhất trong EP, sẽ giữ chức Chủ tịch cơ quan lập pháp này thêm 2 năm rưỡi. 

Chiến thắng này đưa bà Metsola trở thành nữ chính khách đầu tiên đắc cử vị trí đứng đầu EP nhiệm kỳ thứ hai. Bà Roberta Metsola sẽ lãnh đạo EP, gồm 719 thành viên từ 27 quốc gia thành viên của EU, trong đó có 277 nữ nghị sĩ. Phát biểu ngay sau khi tái đắc cử, bà Metsola kêu gọi EP tiếp tục ủng hộ quyền phụ nữ.

Trong cuộc bầu cử đầu tiên theo phương thức phổ thông đầu phiếu vào năm 1979, phụ nữ chỉ chiếm 16% số ghế tại EP. Trong 4 thập kỷ qua, mức tăng tỷ lệ nữ nghị sĩ tại tổ chức này là hơn 156%. Trong giai đoạn 2019-2024, có 41% số ghế của EP do phụ nữ nắm giữ. Thế nhưng, trong nhiệm kỳ mới, tỷ lệ này giảm còn 38,5%. Những người vận động cho quyền phụ nữ bày tỏ thất vọng trước sự sụt giảm đại diện nữ. 

"Điều này thật đáng lo ngại, đặc biệt là khi xét đến việc một tỷ lệ khá lớn nghị sĩ châu Âu nằm trong các nhóm chính trị được biết là thù địch với quyền phụ nữ và bình đẳng giới", Jéromine Andolfatto, cán bộ chính sách và chiến dịch của Nhóm vận động hành lang Phụ nữ châu Âu, cho biết.

Là một trong những cuộc bầu cử dân chủ lớn nhất thế giới, cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu (EP) mới đây chứng kiến sự chuyển dịch đáng kể sang cánh hữu. Phân tích về sự cân bằng giới trong các nhóm của EP cho thấy một sự chia rẽ rõ ràng. Các nhóm tự do và nghiêng về cánh tả tự hào về tỷ lệ nữ nghị sĩ cao hơn mức trung bình, dao động từ 43% trong nhóm Xã hội chủ nghĩa và Dân chủ đến 51% trong nhóm Xanh. 

Trong khi đó, tỷ lệ phụ nữ trong Đảng Nhân dân châu Âu (EPP) trung hữu đã giảm xuống dưới mức trung bình. Phụ nữ chiếm 37% trong EPP và chỉ chiếm 32% trong nhóm châu Âu của các quốc gia có chủ quyền (ESN) mới, cực hữu. 

Ngay cả Đảng Bảo thủ và Cải cách châu Âu cánh hữu, do Thủ tướng Ý Giorgia Meloni lãnh đạo, đã giảm từ 30% nữ nghị sĩ châu Âu trong nhiệm kỳ trước xuống dưới 22% trong nhiệm kỳ này.

Sự mất cân bằng giới đã lan đến các vị trí lãnh đạo trong các ủy ban của EP, nơi mà sự mất cân bằng giới dai dẳng đã làm dấy lên mối lo ngại về chất lượng lập pháp của Liên minh châu Âu (EU). 

Trong EP, các ủy ban phụ trách các vấn đề hiến pháp, đối ngoại, ngân sách, thuế và an ninh do nam giới thống trị. Điều này khiến Robert Biedron, cựu Chủ tịch Ủy ban quyền phụ nữ, kết luận rằng "nơi nào có tiền và quyền lực thì nơi đó có sự thống trị của nam giới". 

Phân tích của tạp chí Politico xác nhận rằng, phụ nữ đảm nhiệm vai trò lãnh đạo trong các cuộc đàm phán về bình đẳng giới, việc làm và các vấn đề xã hội. Trong khi đó, nam giới phụ trách nhiều hồ sơ hơn về các vấn đề đối ngoại và kiểm soát ngân sách.

"Đến nay, chúng tôi chỉ có 9 nữ chủ tịch trong số 24 ủy ban, chiếm 37,5%", nghị sĩ người Tây Ban Nha Lina Gálvez, Chủ tịch mới được bầu của Ủy ban bình đẳng giới, cho biết. Sát cánh cùng Lina là bà Carolina Morace (thuộc Cánh tả) đã tham gia đảng Phong trào Năm sao của Italy vào năm 2024 và được bầu làm thành viên của EP. Bà sẽ là một thành viên của ủy ban giải quyết các vấn đề về quyền phụ nữ.

"Sự chênh lệch về giới lớn trong thành phần các ủy ban EP có thể dẫn đến điểm mù", nghị sĩ người Áo Evelyn Regner nhấn mạnh. Bà là người đã thúc đẩy cải cách trong nhiệm kỳ trước với tư cách là thành viên của một nhóm bình đẳng giới cấp cao.