Làn sóng #MeToo thứ 2 lan rộng ở Pháp

"Lật mặt" những cái tên "đình đám"

Tháng 3/2021, bộ phim tài liệu "I'm Not a Slut, I'm a Journalist" (Tôi là nhà báo, không phải gái làng chơi) của Marie Portolano được công bố đã phơi bày nạn phân biệt giới tính trong làng báo chí thể thao. Bộ phim đã khiến Pierre Ménès, một cây bút thể thao nổi tiếng trên truyền hình Pháp, bị đình chỉ vô thời hạn vì hành vi như cưỡng hôn phụ nữ trên truyền hình và tốc váy đồng nghiệp ngay tại trường quay.

Danh sách này được nối dài với những cáo buộc nhắm vào nhiều người đàn ông quyền lực khác. Đó là vụ người dẫn bản tin Patrick Poivre d'Arvor hiếp dâm một phụ nữ trẻ, bản án 5 năm tù về tội cưỡng bức nhân viên của cựu Bộ trưởng Dịch vụ công Georges Tron, cáo buộc tấn công tình dục của minh tinh màn bạc Gérard Depardieu và Bộ trưởng Nội vụ Gérald Darmanin. Buộc tội loạn luận dành cho nhà trí thức Olivier Duhamel và diễn viên Richard Berry, nghi án xâm hại trẻ vị thành niên của nghệ sĩ Claude Lévêque và dấu hiệu cưỡng hiếp con đỡ đầu của Chủ tịch Trung tâm điện ảnh Quốc gia Dominique Boutonnat.

Trước đó, vào năm 2017, ngay sau vụ phơi bày ông trùm Hollywood Mỹ Harvey Weinstein mở đầu phong trào #MeToo, cô Sandra Muller với tư cách là một nhà báo đã bắt đầu hoạt động #ExposeYourPig, #BalanceTonPorc (Hãy kể câu chuyện của bạn) tại Pháp. Hàng chục nghìn phụ nữ đã hưởng ứng lời kêu gọi của cô. Trên mạng xã hội Twitter, Muller đã đăng bài viết kể rằng một giám đốc điều hành đã nói với cô: "Em có bộ ngực nở nang. Em là gu phụ nữ mà anh thích. Anh sẽ khiến em sung sướng cả đêm" tại một liên hoan truyền hình ở Cannes. Giám đốc điều hành Eric Brion thậm chí không phủ nhận điều đó. Do cả hai không làm việc cùng nhau, ông Brion cho rằng những lời này không liên quan đến quấy rối tình dục và đã kiện cô Muller vì tội phỉ báng.

Phán quyết của tòa năm 2019 kết luận Muller đã "vượt qua các giới hạn có thể chấp nhận được về quyền tự do ngôn luận, vì những bình luận của cô đã trở thành một cuộc công kích cá nhân". Tòa yêu cầu cô bồi thường hơn 16.000 USD cho bị hại. Thế nhưng, trong phiên toà phúc thẩm đầu tháng 4/2021, các thẩm phán lại cho rằng Muller đã hành động thiện chí, đồng thời khẳng định "phong trào #BalanceTonPorc và #MeToo đã thu hút rất nhiều sự quan tâm, ủng hộ của quan chức cũng như người dân, góp phần tích cực vào nỗ lực để phụ nữ tự do lên tiếng. Với phán quyết mới, số tiền bồi thường Muller nhận về là khoảng 17.650 USD.

Nhà hoạt động nữ quyền Caroline De Haas, người sáng lập nhóm chống bạo lực tình dục #NousToutes, cho biết kết quả này càng đặc biệt hơn sau lời tố giác của Adèle Haenel, nữ diễn viên nổi tiếng đầu tiên lên tiếng về nạn xâm hại tình dục và cuốn hồi ký "Consent" của Vanessa Springora, tác phẩm kể lại hành động ấu dâm của nhà văn Gabriel Matzneff đối với cô. "Năm 2021 đã khởi đầu bằng một cơn địa chấn. Rõ ràng là cách chúng tôi phản ứng trước những lời tố cáo về nạn bạo lực tình dục đối với người nổi tiếng giờ đây đã khác nhiều so với mấy năm trước", cô Haas nhận định.

Vạch tội ấu dâm

Nước Pháp đang phải đối mặt với làn sóng #MeToo thứ 2 khi một số trường hợp tấn công và xâm hại tình dục nổi cộm chiếm vị trí trung tâm những tháng gần đây. Lần này, phong trào tập trung vào nạn loạn luân và hiếp dâm trẻ em. Tháng 2/2021, tòa án phúc thẩm cấp cao nhất của Pháp đã nghe phần tranh luận về trường hợp 20 lính cứu hỏa bị cáo buộc hiếp dâm tập thể một bé gái 13 tuổi nhiều lần trong suốt thời gian 2 năm. Dự kiến phán quyết sẽ được sớm đưa ra vào cuối tháng 4. Trong khi đó, hàng trăm nhà hoạt động nữ quyền đã tổ chức các cuộc tuần hành ủng hộ bé gái.

Phong trào #MeToo thứ 2 bắt đầu hồi tháng 1/2021 khi Camille Kouchner, một luật sư xuất thân từ gia đình Pháp danh tiếng, xuất bản cuốn hồi ký "La Familia Grande" (Đại gia đình). Trong đó, Kouchner cáo buộc cha dượng Olivier Duhamel xâm hại tình dục anh trai song sinh của cô khi anh ấy còn ở tuổi vị thành niên. Ông Duhamel - một nhà khoa học chính trị nổi tiếng và là cựu Chủ tịch hội đồng giám sát trường đại học danh tiếng Sciences Po - phủ nhận những cáo buộc trong cuốn "La Familia Grande" nhưng ông này đã từ chức ngay sau khi có lời cáo buộc.

Hàng nghìn người bắt đầu chia sẻ những câu chuyện cá nhân về loạn luân và lạm dụng trẻ em bằng cách sử dụng từ khóa #MeTooInceste hoặc #MeTooIncest. Theo một cuộc thăm dò của công ty tư vấn và nghiên cứu thị trường Ipsos, cứ 10 người Pháp thì có 1 người nói rằng họ là nạn nhân của hành vi loạn luân.

Bà Alice Coffin (42 tuổi) là ủy viên hội đồng thành phố mới đắc cử và nhà hoạt động nữ quyền lâu năm. Bà nói rằng sự khác biệt ngày nay là các nạn nhân đã phá vỡ sự im lặng: "Họ ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn nhưng như vậy là chưa đủ". Bà lưu ý đến cấu trúc quyền lực cứng rắn ở Pháp, đặc biệt là phần đỉnh "chưa nhúc nhích". Bà Coffin là một phần của làn sóng nữ quyền mới tại Pháp, đặt vấn đề bạo hành phụ nữ làm trọng tâm đấu tranh, bất chấp việc đối đầu với những người đàn ông quyền thế trong xã hội. Bà đã chia sẻ quan điểm rằng phụ nữ Pháp chỉ có thể đòi hỏi những quyền lợi tốt hơn về mình thông qua một xu hướng nữ quyền mới, kêu gọi phụ nữ không ngại lên tiếng và mạnh dạn chỉ ra việc làm sai trái của nam giới. Bà Coffin chia sẻ: "Chúng tôi đang nhắm vào những người đàn ông có chức có quyền ở Pháp. Đây là một bước tiến mới. Nó khác với những phong trào nữ quyền nổ ra trước đây".