Khu vườn ở ISS
Tất cả các nguồn thực phẩm trên ISS được cung cấp định kỳ từ những lần vận chuyển hàng hóa và thực hiện sứ mệnh không gian từ trái đất. Tuy nhiên, mỗi hành trình gửi thực phẩm phải mất vài tháng, thậm chí là cả năm mới tới nơi. Việc chuẩn bị đủ lương thực để duy trì sự sống cho phi hành đoàn trong nhiều năm càng trở nên khó thực hiện. Do đó, bước đột phá mới trong dự án “Phát triển trang trại nông nghiệp” trên ISS không chỉ giúp các phi hành gia tự cung cấp thực phẩm trong thời gian sinh sống và nghiên cứu ở đây mà còn là giải pháp giúp lọc khí CO2 được các phi hành gia thở ra trong quá trình hô hấp.
Những thí nghiệm tốn kém
Theo nhà nghiên cứu Margarita Levinskikh thuộc Viện nghiên cứu y tế và các vấn đề sinh học Moscow (Nga), các thí nghiệm trồng giống đậu Hà Lan, cải xanh Nhật và lúa mì trên ISS mới đây đã thành công, đạt chất lượng hoàn hảo so với mong đợi. Các nhà khoa học Nga sẽ hợp tác với các nhà nghiên cứu không gian tại phòng thí nghiệm Space Dynamics của ĐH Utah (Mỹ) để gieo lúa, trồng cà chua và ớt trong nhà kính Lada trên ISS vào năm tới. Nhà kính Lada hiện đảm bảo các điều kiện giống hệt như trên mặt đất cho các thực vật sống trong môi trường không trọng lượng.
Các phi hành gia của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) mới đây cũng đã thử nghiệm kế hoạch trồng rau trên vũ trụ, sử dụng nền tảng công nghệ Veggie. Hệ thống Veggie có thể cho ra đời những loại rau phát triển nhanh như rau xà lách, củ cải, bắp cải và nhiều loại rau lá xanh khác. Các loại quả và hạt như cà chua, khoai tây hay các loại đậu sẽ trưởng thành trong vòng 28 ngày. Theo Howard Levine - người điều hành trạm nghiên cứu vũ trụ NASA Kennedy - rau trồng được đảm bảo sẽ cung cấp một nguồn dinh dưỡng an toàn, tươi ngon để hỗ trợ cuộc sống cho các phi hành gia.
Thí nghiệm trồng rau trên Mặt Trăng
Thiết bị Veggie nặng khoảng 15kg, có thể tích bằng 1 chiếc lò vi sóng, do Tập đoàn Orbitec ở Madison, Wisconsin (Mỹ) phát triển, phù hợp với những thử nghiệm bảo dưỡng thấp. Những ống thổi Teflon sạch (dùng để điều chỉnh cây khi chúng phát triển) được gắn vào 1 khung kim loại cung cấp năng lượng cho hệ thống và công tắc đèn. Một chiếc đệm gốc làm bằng Teflon chứa đất và viên phân bón làm môi trường cho cây phát triển. Hạt giống đặt sẵn trong các tấm đệm từ trái đất. Để tưới nước, phi hành đoàn sẽ sử dụng bình chứa bên dưới các tấm đệm và 1 tấm thảm gốc nhằm bổ sung độ ẩm thông qua quá trình thấm hút tự động. Khi thiết bị được đưa lên ISS, các phi hành cài vào giá đỡ Express của trạm và báo cáo với Văn phòng nghiên cứu ISS quá trình thiết lập, trồng, chăm sóc, thu hoạch các loại rau, xử lý vệ sinh môi trường. Theo NASA, công nghệ Veggie sẽ sớm được sử dụng trên mặt trăng năm 2015.
Cải xanh Nhật được trồng trên ISS
Sẽ canh tác trên Mặt Trăng
Trong tương lai, các phi hành gia Trung Quốc có thể thu hoạch rau tươi và có nguồn cung cấp oxy nhờ việc trồng trọt trên trạm không gian. Đó là kế hoạch đầy ấn tượng mà cơ quan nghiên cứu vũ trụ nước này đang xem xét. Trung tâm Nghiên cứu và Huấn luyện du hành vũ trụ Trung Quốc cho biết đã thực hiện một thí nghiệm về cơ chế cân bằng chức năng của O2, CO2 và nước giữa người với cây trồng trong một hệ thống khép kín.
Để thực hiện thí nghiệm, một cabin kín 300m3 đã được dựng lên. Trong cabin, 4 loại rau được trồng để làm thực phẩm, vừa nhằm hút khí CO2 và tạo ra O2 cho các phi hành gia. Cabin này là một hệ thống hỗ trợ sinh thái có kiểm soát (CELSS), được thiết kế từ năm 2011 và có thể coi là một mô hình cho các hệ thống hỗ trợ sự sống của những phi hành gia Trung Quốc thế hệ thứ 3. Dự kiến, CELSS sẽ được sử dụng trong các trạm không gian trên Mặt Trăng hay Sao Hỏa. Đây là giải pháp cho việc tìm kiếm nguồn cung cấp không khí, nước và thực phẩm ổn định, lâu dài cho các phi hành gia với sự trợ giúp của cây xanh và tảo, thay cho việc phải dự trữ chúng trên tàu vũ trụ khi bắt đầu hành trình.
Thu hoạch nào!
Các mẫu CELSS tiên tiến còn bao gồm cả chăn nuôi động vật lấy thịt và sử dụng vi khuẩn để tái chế rác. Đây là lần đầu tiên có một thí nghiệm như vậy ở Trung Quốc và nó có ý nghĩa cực kỳ quan trọng cho những phát triển về lâu dài của chương trình không gian ở nước này.
Mới đây, Công ty phát triển hàng không vũ trụ Paragon ở bang Arizona (Mỹ) tiết lộ, họ sẽ cho một nhà kính mini xấp xỉ 0,5m Lunar Oasis đáp xuống mặt trăng và trồng loại rau cải Brussels. Nhà kính nhỏ này được thiết kế để có thể giữ đất và cây mọc an toàn trong điều kiện khắc nghiệt trên bề mặt Mặt Trăng. Jane Poynter, Chủ tịch Paragon, cho biết: “Mỗi tuần, nhà kính này có thể sản xuất được khoảng 27kg rau xanh, đủ cung cấp cho 75 nhà khoa học 2 bữa salad mỗi ngày”.
Từ các thử nghiệm quan trọng trên, bữa ăn của các nhà du hành vũ trụ trong tương lai có thể sẽ không còn là những ống, tuýp chứa bột dinh dưỡng khô, lạnh hay những hỗn hợp bột nhão sệt đơn điệu và khó nuốt như hàng thập kỷ qua. Đó chính là rau củ quả sạch họ trồng được trên vũ trụ. Đây cũng là cơ sở vững chắc để đưa người lên định cư ở Mặt Trăng hay Sao Hỏa trong tương lai không xa.