Theo thống kê sơ bộ của Bệnh viện Nhi Trung ương, số trẻ bị viêm đường tiết niệu do nhiễm khuẩn đến khám tại bệnh viện khá đông, đứng sau viêm đường hô hấp và viêm đường tiêu hóa. Khi bị viêm đường tiết niệu, trẻ có thể bị viêm bàng quang, viêm thận và những biến chứng nguy hiểm nếu không phát hiện sớm, điều trị kịp thời.
Theo điều dưỡng Dương Văn Luyến, khoa Tiết niệu (Bệnh viện Nhi Trung ương), nhiễm khuẩn tiết niệu là tình trạng viêm nhiễm ở hệ thống tiết niệu, đặc trưng bởi sự gia tăng số lượng vi khuẩn và bạch cầu niệu một cách bất thường. Nguyên nhân chính gây bệnh là do vi khuẩn, đứng đầu là các vi khuẩn đường ruột như e.coli, enterococcus...
Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi do cơ chế miễn dịch của trẻ chưa đầy đủ. Ngoài ra, viêm đường tiết niệu còn dễ gặp ở trẻ có bất thường hệ tiết niệu như: Chít hẹp bao quy đầu; dị dạng đường tiết niệu bẩm sinh; sỏi bàng quang niệu quản... Trong đó, các bệnh lý đường tiết niệu làm cho nước tiểu của trẻ không được lưu thông tốt, gây ứ đọng nước tiểu chiếm 70% các trường hợp nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
Còn điều dưỡng Phạm Thị Hồng Vân, khoa Tiết niệu (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho rằng, trẻ mắc các bệnh gây suy giảm sức đề kháng như: Nhiễm virus cúm, nhiễm trùng da, nhiễm trùng đường hô hấp, ỉa chảy có mất nước nặng; trẻ suy dinh dưỡng kéo dài, táo bón, điều kiện vệ sinh kém; trẻ có thói quen nhịn tiểu và uống nước ít cũng dễ bị viêm đường tiết niệu.
Dấu hiệu nhận biết
Điều dưỡng Phạm Thị Hồng Vân cho rằng, trẻ bị viêm đường tiết niệu thường có các biểu hiện rối loạn tiểu tiện như: Tiểu khó, tiểu buốt, rắt, khi đi tiểu phải rặn; trẻ tiểu nhiều về đêm, nước tiểu có màu trắng đục (có khi trẻ đái toàn ra mủ trắng), nhiều cặn lắng đọng, mùi khai hoặc nặng mùi hơn bình thường...
Nhiều trẻ la hét hoảng hốt khi tiểu; đôi khi trẻ kêu đau vùng hạ vị, vùng thắt lưng, hố thận, đau âm ỷ kèm theo sốt. Tùy tính chất, chủng vi khuẩn mắc phải mà trẻ sốt nhẹ hay sốt cao. Có trẻ liên tục trên 390C khó hạ được sốt ngay mà chỉ hạ khi đã điều trị kháng sinh đúng chủng loại có khả năng tiêu diệt được vi khuẩn sau 3 đến 5 ngày.
Cũng theo điều dưỡng Phạm Thị Hồng Vân, nhiễm khuẩn tiết niệu diễn ra rất phức tạp với nhiều dạng biến chứng, có thể xuất hiện những biến chứng toàn thân nguy hiểm như nhiễm trùng máu, nhiễm trùng gây hoại tử ống thận bể thận. Ngoài ra, bệnh viêm đường tiết niệu nếu để lâu cũng có thể gây ra thận ứ mủ, viêm quanh thận, viêm kẽ thận, trào ngược bàng quang niệu quản âm thầm gây ra suy thận. Nhiễm khuẩn tiết niệu còn có thể để lại sẹo thận, nếu không phát hiện điều trị dứt điểm, bệnh sẽ nặng hơn. Sau mỗi đợt nhiễm trùng tái phát, trẻ sẽ có các tổn thương ở thận dưới dạng sẹo dẫn đến suy thận mạn sau này.
Chăm sóc và ngừa bệnh
Điều dưỡng Dương Văn Luyến cho biết, sau khi trẻ được phát hiện nhiễm khuẩn tiết niệu, bác sĩ sẽ dựa theo kháng sinh đồ để điều trị cho trẻ. Tùy loại vi khuẩn gây bệnh mà trẻ được nhập viện để tiêm kháng sinh hay chỉ cần uống thuốc theo đơn và theo dõi tại nhà. Cùng tuân thủ quy trình điều trị của bác sĩ, cha mẹ cần cho trẻ uống nhiều nước, ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, vitamin để nâng cao sức đề kháng; hướng dẫn trẻ cách đị vệ sinh sạch sẽ và đúng cách.
Để phòng tránh bệnh nhiễm khuẩn tiết niệu cho trẻ, cha mẹ trẻ phải luôn quan tâm đến việc vệ sinh và những sinh hoạt thường ngày của trẻ, không nên phó thác cho ông bà cũng như thầy cô giáo. Với trẻ nhỏ cần lau khô và thay tã cho trẻ ngay sau khi đi vệ sinh, cần xem có cặn trắng ở bỉm không mỗi khi thay bỉm.
Với trẻ gái, cha mẹ nên vệ sinh từ trước ra đằng sau (vệ sinh từ lỗ tiểu ra sau hậu môn) để tránh vi khuẩn vào lỗ tiểu gây nhiễm trùng ngược dòng. Còn với trẻ trai, quan sát trẻ đi tiểu nếu thấy phồng bao quy đầu hoặc tia tiểu nhỏ, cần cho trẻ khám ngay vì có thể do dài hoặc hẹp bao quy đầu.
Cha mẹ cần cho trẻ uống đủ nước hằng ngày, ăn uống đảm bảo vệ sinh với các loại rau, củ, quả để tăng lượng nước làm cho hệ bài tiết nước tiểu của trẻ được tốt hơn. Khi phát hiện trẻ có các bất thường về hệ tiết niệu hay có các biểu hiện của bệnh trên, cần đưa bé đi khám để được tư vấn, điều trị.