Nạn tấn công tình dục ở Nigeria gia tăng trong mùa dịch Covid-19

Covid-19 đã khiến các trường đại học tại Nigeria phải đóng cửa. Trong giai đoạn "nước sôi lửa bỏng" này, theo thống kê của Liên Hợp Quốc, cứ trung bình 4 cô gái Nigeria thì có 1 người bị tấn công tình dục. Mặc dù vậy, theo tiến sĩ Anita DaSilva-Ibru của tổ chức WARIF (Woman at Risk International Foundation), con số thực tế thậm chí còn cao hơn rất nhiều.

Tại thành phố Lagos, Nigeria, tiến sĩ Anita DaSilva-Ibru bắt đầu một ngày mới bằng việc thăm khám bệnh nhân tại WARIF. Cô từng học về phụ khoa ở Mỹ, sau đó dành phần lớn sự nghiệp của mình để điều trị cho hàng trăm nạn nhân bạo lực tình dục. Chính quy mô khủng hoảng ngày càng tăng ở Nigeria đã khiến nữ tiến sỹ quyết định thành lập WARIF vào năm 2016.

WARIF nằm ở Yaba, ngoại ô thành phố Lagos là phòng khám y tế, kiêm chỗ lãnh nạn và hỗ trợ pháp lý cho nạn nhân bị hiếp dâm hay lạm dụng tình dục. "Hiếp dâm là một đại dịch tại đất nước này", tiến sĩ Ibru cảnh báo tình trạng bạo hành tình dục đang trở nên nghiêm trọng hơn.

Uwaila Omozuwa, 22 tuổi, là nữ sinh viên của trường đại học Lagos. Vì dịch bệnh, trường đóng cửa, cô chọn đến nhà thờ để học bài. Và rồi một ngày, cô đi học và vĩnh viễn không quay về nhà. Tại đây, các điều tra viên tìm thấy thi thể bán khỏa thân của Omozuwa ngập trong máu. Cô gái bị nhiều người hãm hiếp và tử vong khi được điều trị tại một bệnh viện địa phương. Vài ngày sau, một nữ sinh khác, Barakat Bello, cũng chịu số phận tương tự.

Hồi tháng 3, tiến sĩ Ibru từng đóng cửa WARIF để chống dịch. Song tổ chức liên tục nhận được tin nhắn cầu cứu nên phải mở cửa trở lại. Nhân viên trực tổng đài cho biết số cuộc gọi WARIF nhận được tăng 64% trong thời gian này. Tiến sĩ Ibru chia sẻ: "Nhiều phụ nữ tuyệt vọng và chỉ biết trông chờ vào chúng tôi. Họ bị cô lập với những kẻ đang lạm dụng họ", nữ tiến sĩ chia sẻ.

Để được phép hoạt động, WARIF cần chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị bảo hộ, vốn là "của hiếm" trong thời dịch. Tổ chức này đã kêu gọi tài trợ trên các kênh trực tuyến để có tiền mua vật tư y tế. Song khó khăn mà tổ chức WARIF phải đối mặt không thể sánh bằng nỗi đau của những người phụ nữ bị bạo hành.

Tiến sĩ Ibru kể lại: "Một người phụ nữ đã đi bộ rất xa để đến chỗ chúng tôi trong ngày đầu mở cửa trở lại. Cô ấy liên tục gọi điện để hỏi về phương án giúp đỡ. Cô ấy bị hãm hiếp tại nhà riêng trong thời gian phong toả. Lo sợ nhiễm HIV, nạn nhân muốn được xét nghiệm".

Nạn nhân được nhắc đến đã chia sẻ câu chuyện với CNN. Cụ thể, một nam đồng nghiệp làm cùng ngành ngân hàng đã đến nhà riêng của cô và hãm hiếp cô. Nạn nhân kể lại: "Anh ta đòi đến nhà tôi song tôi không đồng ý. Một buổi chiều chủ nhật, anh ta bỗng dưng xuất hiện trước cửa nhà nên tôi phải mở cửa. Vài phút sau, anh ta cố tình lại gần còn tôi yêu cầu anh ta dừng lại. Anh ta bịt miệng, đè tôi xuống sàn và bắt đầu hãm hiếp. Sau đó, anh ta xin lỗi rồi ra về".

Người phụ nữ này không báo cảnh sát vì sợ bị kỳ thị. Một người bạn thân khuyên cô liên lạc với các tổ chức như WARIF để được tư vấn và giúp đỡ. Tại WARIF, nạn nhân được điều trị để đề phòng nhiễm HIV.

Đại dịch Covid-19 khiến Nigeria buộc phải áp đặt lệnh phong toả và hạn chế di chuyển. Đây cũng là thời điểm các tổ chức nhân quyền ghi nhận thêm nhiều vụ bạo hành nhắm vào phụ nữ. Giới chức nước này đang khá chật vật khi phải ứng phó với hai "đại dịch" cùng một lúc.

Mới đây, các Thống đốc tham dự Diễn đàn Thống đốc Nigeria (NGF) đã quyết định tuyên bố tình trạng khẩn cấp về tội hiếp dâm. Đây là lần đầu tiên chính quyền liên bang và tiểu bang phát ra tiếng nói thống nhất để lên án bạo lực về giới và xác nhận quy mô của vấn đề. Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái là một trong những hình thức phổ biến nhất về vi phạm nhân quyền và cần được tất cả các nước công nhận.

Vào tháng 5/2002, chính quyền Nigeria đã thiết lập các cơ quan chuyên trách vấn đề bạo lực tình dục. Nhiều sĩ quan cảnh sát được điều động để làm nhiệm vụ liên quan đến "nạn tấn công tình dục thời dịch". 

Ở đất nước có hơn 200 triệu dân này, nạn tấn công tình dục đã trở thành một cuộc khủng hoảng tầm cỡ quốc gia, cần được quan tâm khẩn cấp. Hy vọng rằng, với những động thái cứng rắn được chính phủ Nigeria ban hành mới đây, nạn tấn công tình dục ở quốc gia Tây Phi này sẽ suy giảm trong thời gian tới.