Những giai thoại rùng rợn
Có nguồn gốc từ tiểu bang Louisiana, Mỹ, tôm hùm đất đến Trung Quốc thông qua người Nhật. Trong cuộc chiến tranh Trung-Nhật lần thứ hai (từ năm 1937 - 1945), người Nhật nuôi tôm hùm đất làm thú cưng.
Giáo sư nhân chủng học Sidney Cheung tại Đại học Hồng Kông (Trung Quốc) cho biết: “Có giai thoại cho rằng người Nhật đã mang tôm hùm đất đến Trung Quốc để gây tổn hại cho việc trồng lúa của Trung Quốc ở Giang Tô vì loài tôm này thường ăn rễ cây. Có lời đồn khác đáng sợ hơn thì cho rằng người Nhật đã sử dụng những con tôm hùm đất này để dọn xác chết người Trung Quốc đang phân hủy trong chiến tranh. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của tôi, người Nhật đã không hề cố ý mang tôm hùm đất sang Trung Quốc. Con tôm hùm đất đầu tiên được phát hiện ở Trung Quốc là tại một hồ nước gần sân bay ở Nam Kinh. Các gia đình Nhật Bản đã thả thú cưng của mình là những con tôm này ở đó khi họ rời Trung Quốc sau chiến tranh”.
Được biết, trước đây, tôm hùm đất được nhập khẩu vào Nhật Bản để sử dụng làm thức ăn cho một loài nhập khẩu khác là bò tót Nam Mỹ. Những con bò sẽ ăn thịt tôm trong giai đoạn lột xác khi vỏ của chúng mềm hơn.
Ngày nay, hầu hết người Nhật đều xem tôm hùm đất là một loài “xâm lăng” đang tàn phá hệ sinh thái hồ của họ.
Ấy vậy mà tại Trung Quốc, loài “xâm lăng” này lại trở thành một món ăn quốc gia, một ngành kinh doanh khổng lồ.
Niềm tự hào của ẩm thực Trung Quốc
Theo Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc, sản lượng tôm hùm đất trên toàn Trung Quốc đã tăng từ 265.000 tấn trong năm 2007 lên hơn 850.000 tấn trong năm 2016, đưa Trung Quốc trở thành nhà xuất khẩu tôm hùm đất lớn nhất thế giới.
Cùng với sản lượng “siêu khủng” là số nhà hàng, quán ăn chuyên món tôm hùm đất cũng tăng vọt với khoảng 17.670 quán ăn phục vụ món đặc sản này, theo nghiên cứu của Bộ Nông nghiệp Trung Quốc.
Các tín đồ của tôm hùm đất đã thúc đẩy sự tăng trưởng bùng nổ của ngành kinh doanh này lên 14,66 tỷ nhân dân tệ (2,15 tỷ USD) vào năm 2016, tạo công ăn việc làm cho khoảng 5 triệu nông dân, đầu bếp, bồi bàn và các nhân viên nhà hàng Trung Quốc.
Người Trung Quốc ăn hơn 90% tôm hùm đất được tiêu thụ trên toàn cầu và thậm chí, quốc gia này còn nhập khẩu loại tôm này dưới dạng đông lạnh từ Thổ Nhĩ Kỳ và châu Phi.
Theo giáo sư Cheung, người dân ở huyện Hu Dị, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc thậm chí còn coi con tôm hùm đất như biểu tượng để thúc đẩy du lịch.
“Tôi đã đến thăm địa phương này (huyện Hu Dị) nhiều lần từ năm 2011-2015. Tại đây có cả một bảo tàng tôm hùm đất, lễ hội tôm hùm đất với sự tham gia của 100.000 người, còn có sự góp mặt của các ngôi sao nhạc pop nổi tiếng và các cuộc thi nấu tôm hùm đất cũng được tổ chức”.
Hệ lụy của tôm hùm đất
Không giống như hầu hết các loài thủy sản, phần lớn tôm hùm đất được nuôi trong các hồ nước ngọt và đầm lầy cùng với các loại cây trồng khác, chẳng hạn như lúa.
Tuy nhiên, như đã biết, tôm hùm đất là một loài phát triển cực kỳ nhanh chóng và hung hãn, phàm ăn. Trong khi tôm hùm thích ăn cá và động vật thân mềm, tôm hùm đất có thể ăn bất cứ thứ gì, kể cả thức ăn cho vịt, thực vật mục nát, cá chết, côn trùng, thậm chí là nội tạng gia cầm. Bất kể xuất hiện ở đâu, tôm hùm đất cũng sẽ phá hoại mùa màng vì chúng ăn rễ cây và tranh giành địa bàn, thức ăn với các loài bản địa, gây mất cân bằng hệ sinh thái.
Ngoài ra, tôm hùm đất là loài ăn tạp nên những thức ăn bẩn mà chúng ăn không phải lúc nào đảm bảo cho các thực khách tiêu thụ chúng.
Hiện Trung Quốc cũng đang phải đối phó với nạn tôm hùm đất phát triển dọc sông Trường Giang.