Trần Thanh, người mẹ trẻ 23 tuổi ở tỉnh Hà Nam, vẫn nghẹn ngào khi kể về mẹ chồng mình sau 2 năm làm dâu bà. “Mẹ chồng em chỉ có một mình chồng em là con độc nhất. Mẹ goá chồng từ khi còn trẻ. Vậy nhưng mẹ tâm lý vô cùng. Con trai chuẩn bị lấy vợ, mẹ đã gom góp xây cái nhà nhỏ trên mặt đường gần đó rồi bảo: 2 đứa lấy nhau về, ra đó ở còn làm ăn thêm được, chứ đồng lương công chức thì nuôi con cái khó khăn lắm” – Thanh cho biết về tính toán của mẹ chồng trước khi đón cô về làm dâu.
Cô nghĩ nhà chồng chỉ có 2 mẹ con, chắc chắn cô sẽ về ở chung với mẹ chồng, nhẽ nào mẹ chịu ở một mình, mà vợ chồng cô cũng chẳng dám đòi ở riêng. Căn nhà trên mặt đường nếu xây xong chắc cũng chuyển cả nhà ra đó thôi. Vậy mà mẹ chồng cười bảo: “Không ai hoàn hảo cả, 2 đứa chúng mày lấy nhau về ở chung chạ lâu với mẹ chồng, kiểu gì cũng có mâu thuẫn. Mẹ già rồi, sống cũng khác tụi mày, cứ ở riêng ra cho thoải mái, ai thích làm gì thì làm...”.
Ngày con trai lấy vợ, mẹ "đuổi" 2 vợ chồng ra ở căn nhà nhỏ ở mặt đường luôn. Chồng cô vẫn quen được mẹ chiều chuộng. 2 vợ chồng ở riêng thì anh không ăn vạ được mẹ nữa, phải tự lo gánh nặng cơm áo gạo tiền, nên những ngày đầu 2 đứa không tránh khỏi bất đồng, mâu thuẫn. Biết rõ tình trạng của con, mẹ chồng thi thoảng lại dúi vào tay chồng tôi ít tiền: “Con cứ cầm đi mà lo việc kẻo nhỡ thiếu, không dùng thì trả lại mẹ”.
Những ngày 2 vợ chồng cô đi làm, về nhà vẫn thấy nhà sạch tinh tươm, cơm canh nóng hổi mẹ úp lồng bàn đợi sẵn. “Mẹ bảo: Mẹ biết 2 đứa về muộn, mẹ lên đây nấu luôn cả nhà cùng ăn”. Ăn xong, mẹ lại về nhà cũ, nên khoản cơm cháo vợ chồng cô cũng nhàn.
Thấy con dâu ăn mặc xuề xoà, mẹ nhắc ngay: “Ở nhà các con thích mặc gì thì mặc, không ai biết, nhưng cứ ra đường là phải đẹp tươm tất”. Ngày nghỉ, mẹ chồng dẫn con dâu đi may mấy cái áo bầu, mẹ bảo: Phụ nữ bầu bí cũng phải mặc cho đẹp, đừng tuềnh toàng. Có hôm cô vội đi làm, trời nắng quên không mặc áo chống nắng, mẹ chồng chạy theo gọi ơi ới: “Mặc áo chống nắng vào con ơi, con gái ra đường vác cái mặt không thế à?”.
Mẹ chồng tâm lý, nên hầu như ngày nào mẹ cũng lên nhà các con dọn dẹp sạch sẽ, thấy em ngại ngùng, mẹ cười: “Con ốm nghén, xanh xao hết cả người rồi, mệt thì cứ lên giường nằm nghỉ, mẹ dọn ù cái là xong”. Nói rồi, mẹ còn quát con trai: “Mày sắp xếp việc lại cho hợp lý, vợ mày bầu bí mệt mỏi thế, mày không ở nhà hộ vợ, suốt ngày đi…”.
Có lúc 2 vợ chồng giận nhau, mẹ cũng kiếm cớ chuyện vui khiến 2 đứa bật cười. Thấy con dâu thích ăn bề bề, mẹ dậy sớm ra chợ để mua cho được đồ tươi ngon. Mẹ nấu cháo hầm chim bồ câu rồi cua, cá chép... Cô thấy mẹ nấu hơi nhiều, nhăn nhó, thì mẹ ngồi cạnh đó bắt cô phải ăn hết, không được dúi cho chồng ăn hộ.
“Ngày nghỉ lễ, con dâu ốm nghén nặng quá, vào bệnh viện vẫn nôn ói suốt. Phòng toàn phụ nữ, mẹ bầu, nhiều lúc chồng em phải ra ngoài. Mẹ chồng mua sắm hết đồ sinh hoạt để ở tủ cho con dâu, rồi hứng bô cho con dâu nôn, con dâu đi vệ sinh. Xong mẹ lại đi đổ, lại xoa bóp cho con dâu. Mẹ động viên bón cơm cháo cho con dâu ăn cho khoẻ, đêm mẹ vật vờ không ngủ được, mà mẹ không chịu về nhà...” – Thanh nhớ lại những ngày cô mới về làm dâu mẹ.
Từ hồi cô về làm dâu mẹ, chưa khi nào mẹ chồng và con dâu va chạm. Mẹ coi con dâu như con gái trong nhà, đôi lúc chồng em hỏi đùa mẹ: Sao mẹ không thể hiện oai phong “mẹ chồng” cho con dâu sợ? Mẹ cười: “Xét nét con dâu chỉ làm khổ con trai mình. Ngày xưa, mẹ cũng từng đi làm dâu, cũng từng chịu cay đắng, nên mẹ hiểu. Phận đàn bà bao giờ cũng thiệt thòi, sướng khổ hơn nhau ở tấm chồng tốt. Con cứ coi đó là may mắn, làm động lực mà sống cho vui vẻ, các con cháu của mẹ hạnh phúc là mẹ cũng hạnh phúc ngàn lần”.