Người phụ nữ gần 40 tuổi vẫn không có giấy khai sinh: “Bao năm qua tôi như sống ngoài lề xã hội”

Không thể làm giấy khai sinh

Phản ánh tới Báo PNVN, chị Lê Thu Huyền, trú tại phố Nguyên Khiết, phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, cho biết, nhiều năm nay chị đã có đơn gửi đến các cơ quan chức năng xin được hướng dẫn thủ tục làm giấy khai sinh nhưng đều bế tắc.

Theo trình bày của chị Huyền, ngày 26/04/1984, chị được sinh ra tại nhà hộ sinh Hàng Bún. Nhưng khi chị vừa chào đời thì mẹ chị bỏ đi và để lại chị cho ông bà nội cùng người bác ruột chăm sóc, cư trú tại địa chỉ trên. Vào thời điểm này, bố chị là ông Lê Huy Sơn (sinh năm 1961) đang chấp hành án phạt tù.

"Trong quá trình sinh sống cùng ông bà và bác ruột, tôi được đi học tại Trường tiểu học Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm. Đến năm 10 tuổi thì tôi không được đi học nữa. Từ thời điểm sinh ra cho đến hiện tại, tôi không có bất kỳ giấy tờ tùy thân nào, không giấy khai sinh, không hộ khẩu, không chứng minh nhân dân. Không có công việc chính thống và không thể mua được bất cứ tài sản gì cho mình. Bao năm qua, tôi sống như một người ngoài lề xã hội", chị Huyền nói.

Đến lúc trưởng thành, nhận thấy cuộc sống không giấy tờ tùy thân gặp quá nhiều khó khăn nên chị Huyền đã tìm hiểu thủ tục để làm các giấy tờ liên quan, tuy nhiên không thể thực hiện do không có đầy đủ giấy tờ theo quy định.

"Năm 2016, tôi đã thực hiện xét nghiệm ADN huyết thống với bố là ông Lê Huy Sơn. Đồng thời tiến hành tìm kiếm lại các thông tin lưu trữ tại Nhà hộ sinh Hàng Bún, tuy nhiên thời gian đã lâu, phía Nhà hộ sinh không còn lưu bất kỳ thông tin nào về việc sinh nở của mẹ tôi. UBND phường yêu cầu phải chứng minh được nguồn gốc người mẹ, song thật sự tôi không biết mẹ là ai", chị Huyền nói và cho biết, thủ tục làm giấy khai sinh cho chị hiện nay đang rất khó khăn.

Mặc dù đã lấy chồng và có 3 tới người con nhưng vì những lý do trên, chị Huyền cũng không có giấy đăng ký kết hôn. Các con chị đều được khai sinh, nhưng... chỉ có họ tên của bố. Cách đây 1 năm, chồng chị Huyền không may mất đi sau một cơn bạo bệnh, hiện tại cuộc sống của chị vô cùng khó khăn, không thể xin được công việc, đi khám bệnh cũng không có bảo hiểm.

"Vì không có giấy khai sinh nên tôi không xin được việc làm chính thức, chỉ có thể làm các công việc dọn dẹp tạm thời tại các hàng quán vỉa hè, chủ yếu vào khung giờ đêm khuya với mức tiền công rất thấp. Chồng tôi mất rồi, 2 đứa con lớn của tôi đã phải nghỉ học, đứa út mới 5 tuổi cũng sẽ có nguy cơ không được đi học", chị Huyền chia sẻ về hoàn cảnh.

Huyền cho biết thêm, trước đây chồng chị làm nghề chạy xe ôm, còn chị đi phục vụ bưng bê cho một quán ăn ở phố Lương Ngọc Quyến, thu nhập của 2 vợ chồng chỉ đủ để nuôi 3 người con ăn học. Nhưng từ ngày chồng chị mất hồi cuối năm 2020, thời điểm đó 2 đứa con gái lớn đang học lớp 11 và lớp 10 đều phải nghỉ học giữa chừng, vì một mình chị không đủ khả năng để gánh vác.

Bất lực trong việc tìm kiếm người mẹ

Chia sẻ với chúng tôi, ông Lê Huy Sơn (bố đẻ của chị Huyền) tỏ ra rất ân hận. Ông kể, năm 1984 ông có quan hệ với 1 người phụ nữ (không đăng ký kết hôn). Sau đó ông phải đi thụ án, thời điểm này con gái ông là chị Huyền vẫn đang trong bụng mẹ, khi chị Huyền vừa được sinh ra thì người phụ nữ kia mang đến "trả lại" cho bố mẹ đẻ ông Sơn rồi bỏ đi biệt tích.

"Khi tôi thụ án xong, trở về thì không thể tìm được người phụ nữ kia nữa (mẹ chị Huyền - PV), vì khu vực nhà người phụ nữ này đã bị giải tỏa, hiện tại không thể xác định được bà ấy còn hay đã chết", ông Sơn nói.

Ông Sơn cho biết, gần 2 năm qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên con gái ông mất việc, lâm cảnh "khó khăn chồng chất khó khăn", ông cố gắng tìm mọi cách, gõ cửa khắp nơi để làm giấy tờ, nhập khẩu về gia đình cho con nhưng đều đi vào bế tắc.

Năm 2004, sau hơn chục năm chấp hành án trở về nhà, ông đã mỏi mòn đi tìm kiếm mẹ cho chị Huyền nhưng hơn chục năm là một quãng thời gian quá dài, mọi thứ thay đổi quá nhanh, khiến công việc tìm kiếm của ông không có kết quả. Trong trí nhớ của ông Sơn lúc này cũng không còn nhiều hình ảnh về người "vợ" và địa chỉ gia đình bà ấy.

"Không có mẹ nên con tôi không làm được giấy khai sinh, không đăng ký kết hôn được, hệ lụy tiếp theo cho thế hệ nữa là 3 đứa con của Huyền, các cháu có mẹ nhưng lại không được thừa nhận theo pháp luật. Cuộc sống của con tôi bế tắc tột cùng, năm ngoái chồng của Huyền mất vì bạo bệnh, dịch Covid-19 khiến nó không có việc làm, các cháu phải nghỉ học. Tôi nghĩ đến tuổi già, con gái tôi đã lớn thế này, có gia đình riêng mà như người vô hình. Mong muốn được bù đắp lại, tôi đã tìm đủ mọi cách để làm giấy khai sinh cũng như nhập khẩu cho con nhưng bất lực", ông Sơn ngậm ngùi.

Trao đổi với chúng tôi, cán bộ Tư pháp phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm, cho biết, đơn vị đã tiếp nhận đơn thư của chị Lê Thu Huyền về việc đề nghị làm giấy khai sinh. Tuy nhiên, hồ sơ của công dân được chuyển tiếp từ đội ngũ cán bộ khóa trước và từ trước đến nay tài liệu cũng không chứng minh được có công dân tên Lê Thu Huyền cư trú trên địa bàn nên chưa có câu trả lời đơn thư của công dân. Theo vị cán bộ này, cách đây vài tháng, ngay sau khi mới nhận nhiệm vụ thì diễn ra đợt dịch Covid-19, hiện tại địa phương đang tiến hành xác minh các bước theo trình tự.