Nguồn gốc ngày vía Thần tài

 

Tục thờ Thần Tài có xuất xứ từ Trung Quốc. Thần Tài là vị thần cai quản tiền bạc và của cải. Có rất nhiều sự tích kể về Thần Tài nhưng biết đến nhiều nhất là câu chuyện kể về Triệu Công Minh, người đã giúp Khương Tử Nha đánh Trụ Vương. Sau khi tử trận, Triệu Công Minh được phong làm Chính Nhất Long Hồ Huyền chân quân, thống lĩnh bốn vị thần trên trời là Chiêu Bảo – Nạp Trân – Chiêu Tài – Lợi Thị. Vì thế mà ông được cho giữ chức vụ cai quản tiền bạc, của cải. Cũng với lý do đó mà trong dân gian, mọi người thường thờ cúng Thần Tài để cầu mong tài lộc, may mắn sẽ đến với họ.

Vị Thần mang lại tài lộc cho mọi nhà

Ngoài ra, còn một câu chuyện khác về ngày Thần Tài đó là vào một lần do uống rượu quá say, vị Thần Tài đã lỡ chân ngã xuống trần gian và bị mất trí nhớ, quên mất mình là ai. Sống lang thang và không biết làm việc gì, ông đi ăn xin để sống qua ngày. Gặp một vị chủ quán tốt bụng, ông được mời vào và ăn một bữa thịnh soạn. Quán đang rất vắng khách nhưng khi ông lão ăn xin bước vào thì bỗng dưng khách ra vào tấp nập, để ý thấy điều này ông chủ quán giữ ông lão ở lại để việc làm ăn buôn bán được thuận lợi. Sau một thời gian ông lão ăn xin bắt đầu nhớ lại được mọi chuyện và trở về trời. Ngày ông bay về trời là ngày mồng 10, vì thế mà dân gian đã xem ngày 10 hàng tháng là ngày Thần Tài. Ngày mồng 10 tháng Giêng âm lịch là ngày vía thần Tài đầu tiên của năm.

Thần Tài mang lộc sung túc

Cũng có sách viết rằng có một người lái buôn Trung Hoa tên là Âu Minh khi đi qua hồ Thanh Thảo tình cờ gặp Thủy Thần, được Thủy Thần cho một người gia nhân tên là Như Nguyện. Âu Minh đem Như Nguyện về nuôi ở trong nhà, từ đó công việc làm ăn của Âu Minh mỗi ngày một phát đạt.

Trong một ngày Tết, vì một lý do nào đó, Âu Minh đánh Như Nguyện. Như Nguyện quá sợ hãi bèn chui vào đống rác và biến mất. Từ đó, Âu Minh làm ăn thua lỗ, chẳng mấy chốc nghèo xác nghèo xơ. Dân gian coi Như Nguyện là Thần Tài và lập bàn thờ Như Nguyện, cũng chính vì thế mà bàn thờ Thần Tài thường nằm ở một góc khuất trong nhà. Theo điển tích này, trong 3 ngày Tết có tục kiêng quét nhà, hốt rác vì sợ làm mất thần Tài ẩn trong đống rác.

Bố Đại La Hán

Một điển tích khác lại cho rằng Thần Tài nguyên là Bố Đại La Hán, còn gọi là Nhân Yết Đà Tôn Giả ở Ấn Độ (là một trong thập bát La Hán). Ông là người chuyên bắt rắn, ông mang túi vải to trên lưng vào rừng bắt rắn độc, nhổ bỏ răng độc rồi thả rắn đi. Người Trung Quốc cho là Bố Đại đầu thai tại nước Lương tên là Phó Đại Sĩ, tính tình vui vẻ, ăn mặc xộc xệch, vai mang cái túi vải to, ai cho gì cũng dồn vào túi rồi đem phân phát cho trẻ em. Do đó có tượng Thần Tài đứng có mang túi to, hai tay đưa thẳng lên trời cười thoải mái, tượng trưng cho sự may mắn, thành công.

 

 

Ngày 10 hàng tháng, mọi người thường đi mua đồ để cúng Thần Tài, mong rằng công việc làm ăn trong tháng sẽ được phù hộ. Tuy nhiên, vào ngày 10 tháng Giêng âm lịch, mâm cúng Thần Tài không chỉ thịnh soạn, đầy đủ hơn ngày thường mà người ta còn đi mua vàng để mong việc làm ăn được thuận lợi và được thần Tài phù trợ trong suốt cả năm.

Người dân đổ xô mua vàng cầu may

Vàng là một sản phẩm mang ý nghĩa cát tường, tài lộc may mắn nên nhà nhà vẫn có thói quen, rỉ tai mua vàng vào ngày Thần Tài để cầu may mắn cho một năm tiền bạc rủng rỉnh.

Trong khi tại Việt Nam, người dân đổ xô đi mua vàng trong ngày thần tài để cầu may mắn sung túc thì người Trung Quốc cũng có nhiều phong tục độc đáo để chào đón ngày lễ đặc biệt này. Ngày Thần Tài của người Trung Quốc được tính là ngày mùng 5 Tết Âm lịch theo lịch của Trung Quốc. Đây được coi là ngày sinh nhật của Thần Tài và các hoạt động chúc mừng diễn ra để đón ông đến nhà nhằm được hạnh phúc giàu có cả năm.

Vào đêm mồng 4, mỗi hộ gia đình Trung Quốc chuẩn bị một bữa cỗ với thịt gà, bánh, hoa quả và nến. Trong ngày mồng 5 Tết, người dân Trung Quốc dậy sớm dọn dẹp nhà cửa và đốt pháo để xua đi những gì tồi tàn, nghênh đón Thần Tài. Các cửa hàng cửa hiệu muốn cầu may liền treo một tấm vải đỏ trên biển hiệu và mua những dây cá vàng hoặc cá bạc để hy vọng một năm mới làm ăn phát đạt.

Người Trung Quốc đốt lễ, dâng hương cầu may

Trong ngày Thần Tài hàng năm, người dân Trung Quốc cũng thường đi lễ chùa để cầu may. Sau đó, người dân đến những nơi rước Thần Tài để đốt nhang, cúng bái, cầu bình an, công việc thuận lợi.

 

Những vùng miền tại Trung Quốc cũng có những tập tục khác nhau vào ngày này. Người miền Bắc ăn sủi cảo còn người miền Nam ăn đậu phụ, hy vọng năm mới gia đình hạnh phúc, làm ăn phát đạt.