Nguyên nhân gây tiểu không kiểm soát ở người cao tuổi

Tiểu không kiểm soát là tình trạng rò rỉ nước tiểu ra bên ngoài không theo ý muốn. Tình trạng này càng tăng lên theo độ tuổi hoặc mức độ suy yếu của cơ thể. Tỷ lệ người bị tại nữ giới cao hơn nam giới. Nếu không điều trị sớm, tình trạng này có thể gây ra một số biến chứng cho sức khỏe và ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh. 

Có một vài nguyên nhân sau đây gây ra hiện tượng tiểu không kiểm soát. 

1. Nguyên nhân gây ra hiện tượng tiểu không kiểm soát ở người cao tuổi

- Bàng quang bị căng cứng

Khu vực bàng quang của người cao tuổi có dấu hiệu “già” đi trông thấy khi bước vào tuổi nghỉ hưu. Khi họ thực hiện một động tác như vận động, đứng lên, ho, hắt hới hay cười lớn sẽ vô tình gây áp lực lên bàng quang và gây ra tiểu không kiểm soát.

Người mắc thường không nhịn được tiểu, chưa kịp ra nhà vệ sinh hoặc khi nhận ra đã quá muộn. Lượng nước tiểu không nhiều nhưng thường xảy ra đột ngột, không có dấu hiệu báo trước.

- Nghẽn ống dẫn nước tiểu 

Nguyên nhân này thường xảy ra do bệnh lý phì đại tiền liệt tuyết ở nam giới hoặc sa tử cung ở nữ giới. 

Trường hợp này người cao tuổi có đủ thời gian đi ra nhà vệ sinh, nhưng bàng quang không còn khả năng đào thải hết lượng nước tiểu ứ đọng nên thường bị són tiểu. 

- Phì đại hoặc u xơ tuyến tiền liệt

Bệnh gây chèn ép vào niệu đạo dẫn tới biểu hiện buồn đi tiểu nhiều lần, nhưng cảm giác tiểu khó, phải cố rặn để đái, tia đái yếu đi, không đái xa được. Bệnh thường gặp ở nam giới sau tuổi 50. 

- Suy giảm chức năng não bộ

Khi có sự tổn thương đến hệ thần kinh, đặc biệt là não bộ do lão hóa, teo não, chấn thương, đột quỵ,… khiến chức năng các phần não chi phối hoạt động tiểu tiện bị ảnh hưởng thì sẽ gây ra hiện tượng tiểu không tự chủ.

Người mắc bệnh rối loạn thần kinh và không điều khiển được hành vi nhận thức của mình, một số người còn không rõ mình đã đi tiểu hay chưa, tiểu ra quần mà không biết. 

2. Ảnh hưởng của tiểu không kiểm soát ở người cao tuổi

Bệnh tiểu không kiểm soát ở người ở người cao tuổi gây phiền toái cho người bệnh và cả người chăm sóc. Mùi amoniac sẽ lưu lại rất lâu trên quần áo và khó làm sạch. Vì vậy, người bệnh luôn có tâm lý tự ti, xấu hổ, mặc cảm giao tiếp bên ngoài xã hội

Nặng hơn là gây bệnh đại tiện không tự chủ, gây ảnh hưởng đến tâm thần, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. 

Tiểu không kiểm soát có thể gây ra căng thẳng khó ngủ, nhất là vào ban đêm, tình trạng kéo dài dẫn đến mất ngủ. Không những vậy, việc thức dậy đột ngột vào ban đêm còn làm tăng nguy cơ đột quỵ, tai biến. 

Bên cạnh đó, tiểu tiện không tự chủ ở người già có thể gây nên nhiễm trùng đường tiết niệu do nước tiểu ứ đọng trong bàng quang, gây nhiễm trùng bàng quang, lâu dần gây viêm ngược dòng lên thận làm đài bể thận bị viêm, ứ mủ. 

Những trường hợp này không phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn tới suy thận, gây nguy hiểm cho người bệnh.

3. Phòng ngừa chứng tiểu không kiểm soát ở người già

Luyện tập bàng quang và thói quen đi tiểu

Theo chế độ tránh đi tiểu ngay lập tức, lập kế hoạch đưa bệnh nhân vào nhà vệ sinh theo giờ (ban ngày 2h/1 lần, ban đêm 4h/1 lần) có thể cải thiện triệu chứng sau vài tháng.

Phương pháp này có thể phù hợp với bệnh nhân tiểu không kiểm soát gấp và tiểu không kiểm soát hỗn hợp (bệnh nhân phải có chức năng nhận thức còn tốt và có động lực phấn đấu điều trị).

Thay đổi lối sống

- Tập thể dục và các bài tập Kegel (tập co thắt lặp đi lặp lại các cơ vùng tầng sinh môn): Tập thể dục giúp giảm cân nặng, giảm tình trạng thừa cân béo phì, bài tập Kegel làm săn chắc cơ vùng tầng sinh môn giúp cải thiện chứng tiểu không kiểm soát.

- Kiểm soát lượng nước đưa vào (nước và các loại dịch truyền): Uống đủ từ 1,5 lít nước/ngày, hạn chế uống nước buổi tối.

- Bỏ thói quen hút thuốc lá

- Vận động cơ thể mỗi ngày để giảm áp lực lên bàng quang và tăng lượng nước tiểu chứa đụng giúp hạn chế rò rỉ nước tiểu

- Vệ sinh cá nhân mỗi ngày nhằm tránh viêm nhiễm. 

- Giữ tâm lý thoải mái trong sinh hoạt tránh căng thẳng, lo lắng. Tăng cường các hoạt động thư giãn như xem sách báo, tham gia câu lạc bộ người cao tuổi, xem tivi…

Thay đổi thực đơn ăn uống

- Bổ sung Vitamin C: thúc đẩy quá trình hình thành và tái tạo collagen để tạo mô bàng quang và các mô liên kết xung quanh, chống oxy hóa, bảo vệ các tế bào tốt. Tuy nhiên không nên dung nạp quá nhiều sẽ gây ra kích thích bàng quang.

- Bổ sung magie: Có nhiều trong rau cải xoăn, bắp cải, bông cải xanh… giúp điều hòa hoạt động thần kinh và hệ cơ, giúp kiểm soát tốt tình trạng rối loạn cơ bàng quang, từ đó giảm tình trạng tiểu không kiểm soát.

- Không dùng các đồ uống có caffein: Vì cà phê có thể gây kích thích hệ thần kinh trung ương, lợi tiểu, giãn cơ thắt niệu đạo dễ gây tiểu gấp và tiểu nhiểu lần.

- Sử dụng các bài thuốc dân gian: Cây rau má, râu ngô, bí xanh đều là những loại thuốc quý sử dụng tốt cho chứng tiểu rắt, tiểu nhiều lần, tiểu không kiểm soát. Nên xay lấy nước và uống hằng ngày để cải thiện rối loạn tiểu tiện ở người cao tuổi.