Nhìn thấy con đăng bức ảnh chụp cùng bạn trước cổng trường lên mạng xã hội, chị Thanh Hải (khu đô thị Pháp Vân, Hà Nội) vội nhắc nhở: “Con đăng bức ảnh chụp ngoài cổng, có đầy đủ tên, địa chỉ trường như thế rất nguy hiểm, dễ bị kẻ xấu chú ý lắm đấy”.
Nhưng chị Hải bất ngờ khi nghe con “tố” ngược: Mẹ còn để lộ nhiều thông tin cá nhân trên mạng xã hội hơn con. Đi đâu chơi hay ăn uống mẹ cũng đăng ảnh và check-in địa điểm. Đặt mua hàng mẹ cũng để công khai địa chỉ nhà riêng, địa chỉ cơ quan, số điện thoại, rồi cả thời gian giao hàng nữa…
Quả đúng như vậy, từ trước đến giờ, chị Hải chỉ lo đề phòng cho con, mà quên đi mất, mình cũng thường sơ ý để công khai các thông tin cá nhân mỗi khi lên mạng.
Theo chuyên gia Lê Thắng, phòng nghiên cứu an toàn hệ thống thông tin, Viện công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội, đây là thói quen không chỉ chị Thanh Hải mà rất nhiều người mắc phải khi lên mạng tìm kiếm thông tin, mua sắm... trên mạng internet, đặc biệt là mạng xã hội.
Internet là một mạng công cộng được kết nối toàn cầu, đáp ứng được nhu cầu của mọi đối tượng, lứa tuổi, nên mọi thông tin bạn đăng tải đều để lại “dấu vết”, dù cho bạn có chỉnh sửa, xóa thông tin thì các bản lưu vẫn có thể tồn tại ở máy tính của người sử dụng khác. Có những thông tin tưởng như không nguy hại như bạn thích một trang nào đó, bạn tìm kiếm một thông tin trên google, hay đặt mua một mặt hàng trên trang thương mại điện tử… Nhưng có những công cụ thu thập, phân tích dữ liệu của bạn và xây dựng nên thói quen, sở thích, những địa điểm bạn hay lui tới…
Nếu những dữ liệu này rơi vào tay kẻ xấu, thì dù là người lớn hay trẻ em cũng có nguy cơ bị lợi dụng, mất an toàn trên mạng. Đặc biệt, với những người có thói quen mua bán online, nguy cơ lộ thông tin cá nhân càng lớn.
Để giữ an toàn trên mạng, dù ở lứa tuổi nào, cũng cần phải tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản sau:
Cẩn thận với những gì mình đưa lên mạng:
Bạn cần giới hạn lượng thông tin cá nhân mà mình cung cấp lên mạng xã hội, hạn chế công khai các thông tin có tính riêng tư, có tính liên kết, xâu chuỗi với nhau.
Không nói chuyện với người lạ:
Nguyên tắc này cần được áp dụng không chỉ trong đời thực mà còn phải thực hiện ngay cả trên mạng. Nhiều người từng nghĩ, mạng internet là ảo, nên thoải mái trò chuyện, nhắn tin… Tuy nhiên, đây là một trong những nguyên nhân gây mất an toàn, đặc biệt là cho trẻ nhỏ. Trong cuộc trò chuyện, có một số thông tin tuyệt đối không nên chia sẻ như địa chỉ, họ tên, số điện thoại, mật khẩu cá nhân… của mình.
Luôn nhớ xác minh lại thông tin
Không nên chia sẻ nội dung nhạy cảm hoặc không phù hợp trên mạng xã hội hoặc qua tin nhắn. Chỉ kết bạn, trò chuyện với những người thân, quen biết ở ngoài đời. Dù với những người thân quen, nếu được nhờ thực hiện các yêu cầu như nạp thẻ điện thoại, chuyển tiền, đi đến các điểm hẹn… bạn cũng cần phải gọi điện xác minh trước khi thực hiện.
Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị
Dù hiện đại đến đâu, các thiết bị công nghệ cũng không thể thay thế tầm quan trọng của việc tương tác trực tiếp giữa cha mẹ với con cái, nên phụ huynh cần giới hạn thời gian lướt web của chính bản thân mình và các thành viên trong gia đình, để tránh bị lệ thuộc vào smartphone.