Tsuda Umeko sinh ngày 31/12/1864 ở Edo (Tokyo), là con gái thứ hai của Tsuda Sen vốn là Mạc thần trong chính quyền Mạc phủ. Năm 1868, khi Minh Trị duy tân thành công, cha của Umeko phải chuyển sang làm nghề nông để sinh sống.
Năm 1871, cha bà được cử làm công việc khai hoang ở Hokkaido, hòn đảo lớn ở phía bắc nước Nhật. Một viên chức phụ trách việc khai hoang là Kuroda Kiyotaka rất quan tâm đến giáo dục nữ giới. Kyotaka đã từng đến Mỹ và ông có ấn tượng mạnh mẽ rằng phụ nữ Mỹ được giáo dục tốt, có địa vị xã hội cao và ông có suy nghĩ Nhật Bản muốn sánh với các nước Âu Mỹ thì phụ nữ Nhật Bản cũng phải có học vấn và tham gia vào các hoạt động chính trị - xã hội.
 |
| Chân dung Umeko Tsuda năm 11 tuổi |
Kuroda Kiyotaka sau khi về nước đã thuyết minh sự cần thiết phải cho nữ học sinh đến Mỹ du học. Chính phủ Minh Trị đồng ý với đề nghị của Kuroda Kiyotaka tuy nhiên toàn nước Nhật khi đó cũng chỉ có 5 phụ huynh đăng kí cho con gái ra nước ngoài du học.
Bố của Umeko đồng ý cho con gái đi du học ở Mỹ vì ông là người không quá xa lạ với nền văn minh của nước Mỹ. Ông tuy sinh ra trong một gia đình võ sĩ nhưng khi Mạc phủ mở cửa Nhật Bản, ông đã bắt đầu học tiếng Anh cấp tốc và trở thành thông dịch viên cho chính quyền Mạc phủ. Khi đang là sinh viên năm thứ 3 trường Keio Gijuku (1867), ông đã cùng với Fukuzawa Yukichi đến thăm Mỹ với tư cách là một thành viên trong sứ đoàn Mạc phủ. Sau khi về nước, cùng với vợ ông tiếp nhận lễ rửa tội của Thiên Chúa giáo.
Tàu chở lưu học sinh đi cùng với phái đoàn Iwakura xuất phát vào tháng 11/1871 tại Yokohama và cập bến San Francisco sau 22 ngày trên biển. Đoàn nữ lưu học sinh có 5 người trong đó Umeko chưa đầy 6 tuổi là nhỏ nhất. Umeko được đưa tới sống cùng với đôi vợ chồng người Mỹ không con ở thủ đô Washington.
Khi rời Nhật Bản, Umeko chỉ biết dùng 3 từ tiếng Anh là “thank you”, “yes”, “no”, nhưng sau khi vào học trong ngôi trường tiểu học gần nhà thì vốn tiếng Anh của bà tiến bộ nhanh chóng. Hàng tuần, Umeko đến trường cả vào ngày chủ nhật. Khi chưa đến 10 tuổi, Umeko đã chịu lễ rửa tội trở thành tín đồ Thiên Chúa giáo.
Năm 1878, Umeko tốt nghiệp trường College Institute và lên học ở trường tư nữ sinh Archer Institute. Ngoài học ngôn ngữ như tiếng La tinh, tiếng Pháp và tiếng Anh, Umeko còn học tâm lý học, nghệ thuật. Những thời gian rảnh rỗi, Umeko được vợ chồng chủ nhà chở đi chơi khắp nơi. Năm 1881, Umeko được lệnh về nước nhưng do đang học dở nên Umeko đã xin ở lại đến tháng 7/1882 để hoàn thành chương trình tốt nghiệp.
 |
| Sang Mỹ du học 2 lần, bà luôn đau đáu về tình trạng giáo dục còn hạn chế của phụ nữ Nhật Bản khi đó |
Tháng 11/1882, Umeko về Nhật Bản sau 11 năm du học. Trở về sống với mẹ nhưng Umeko không thể nói chuyện với mẹ vì mẹ bà không biết tiếng Anh và cha Umeko phải đóng vai trò thông dịch. Vào thời gian này có một thanh niên quý tộc từ Mỹ trở về tên là Kanda Naibu cầu hôn Umeko nhưng bị bà từ chối với lý do: “Tôi nhờ ơn của chính phủ mà được đến Mỹ du học nên nếu chưa trả được cái ơn đó thì chưa thể kết hôn”. Cha Umeko, một người sớm tiếp xúc với văn minh phương Tây không hề có ý kiến gì về chuyện này.
Năm 1883, Umeko gặp Ito Hirobumi, được ông nhận làm phiên dịch và giới thiệu gặp Shimoda Utako, người sáng lập trường tư dạy học sinh nữ. Umeko học tiếng Nhật từ Utako và dạy tiếng Anh trong ngôi trường có tên Toyo Juku của Utako.
Năm 1885, Umeko trở thành giáo viên tiếng Anh ở ngôi trường dành riêng cho con em quý tộc. Mặc dù đã dạy tiếng Anh được hơn 3 năm ở trường dành cho con gái gia đình quý tộc nhưng do không quen với cuộc sống quyền quý nên Umeko đã bao lần từ chối cầu hôn. Năm 1888, nghe theo lời khuyên của Alice Mabel Bacon, một người bạn cùng học thời ở Mỹ, Umeko lại quyết chí sang Mỹ du học lần nữa. Tháng 7/1889, bà lên đường sang Mỹ lần thứ hai.
Bà học tại trường Bryn Mawr College ở Philadelphia trong các năm từ 1889 - 1892 chuyên ngành sinh học và giáo dục. Bà cũng tham gia học tại trường Cao đẳng St Hilda, Oxford. Được hưởng nền giáo dục đầy đủ càng khiến Umeko không quên tình trạng giáo dục thấp kém của phụ nữ Nhật Bản khi đó nên càng quyết tâm nâng cao địa vị xã hội cho những người phụ nữ nước mình.
Umeko rất mong muốn nhiều phụ nữ Nhật Bản khác sẽ có cơ hội học tập ở nước ngoài, vì vậy bà đã dành 8.000$ gây quỹ để thành lập một học bổng cho phụ nữ Nhật.
 |
| Bà đã sáng lập ra trường học nổi tiếng nữ sinh có tên là Joshi Eigaku Juku |
Ba năm sau, Umeko về nước giảng dạy ở trường cũ nhưng do không bằng lòng với nền giáo dục chật hẹp chỉ dành cho quý tộc nên vào năm 1900, Umeko bỏ việc và sáng lập ngôi trường tư dạy tiếng Anh cho các học sinh nữ của chính mình lấy tên là Joshi Eigaku Juku.
Bà còn xuất bản một số bài bình luận, phát biểu ý kiến về việc cải thiện tình trạng giáo dục của phụ nữ. Từ đây cho đến khi qua đời ở tuổi 64, Umeko đã dành hết thời gian và tâm huyết cho ngôi trường do mình sáng lập. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, ngôi trường đổi tên thành trường Đại học tư thục Tsuda và trở thành một trong những ngôi trường danh tiếng hàng đầu Nhật Bản.
Tsuda Umeko qua đời ngày 16/8/1929.