Nhiều giải pháp thiết thực giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 ở Nghệ An

Truyền thông thay đổi hành vi

Nằm ở khu vực trung tâm thành phố Vinh, phường Hồng Sơn là nơi tập trung đông dân cư và số hộ hoạt động trong lĩnh vực tự do, kinh doanh buôn bán khá đông. Năm 2020, phường có 89 trẻ được sinh ra nhưng chỉ có 3 trường hợp là sinh con thứ 3 trở lên, chiếm tỷ lệ 3,4%, tỷ lệ này giảm 7,6% so với năm 2019. Không chỉ riêng năm 2020 mà hàng năm, dù trên địa bàn số trẻ sinh ra khá nhiều nhưng tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên của địa phương chỉ dưới 10%. Chính vì vậy, năm 2020, Hồng Sơn là 1 trong 3 xã, phường của cả tỉnh được đề xuất khen tặng là đơn vị thực hiện tốt chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 từ 50% trở lên.

Để có được sự chuyển biến tích cực này, trong những năm qua, phường Hồng Sơn đã có những giải pháp thiết thực, đặc biệt là nhận được sự quan tâm của Đảng ủy và chính quyền các cấp.

Để việc hạn chế tình trạng sinh con thứ 3 trở lên được kết quả như vậy, bà Nguyễn Thị Thanh Huyền - viên chức dân số phường Hồng Sơn - cho rằng, ngoài nỗ lực của cán bộ dân số, vai trò gương mẫu tự giác chấp hành của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức cũng phải được nâng cao. Cán bộ chuyên trách phải tuyên truyên sao cho mỗi người dân quan tâm sức khỏe và chủ động KHHGĐ cho chính gia đình mình, không chờ đến sự vận động của cán bộ.

Cụ thể, hàng năm phường đều xây dựng kế hoạch với chuyên đề giảm sinh con thứ 3 và yêu cầu sự tham gia tích cực của các chi bộ và ban cán sự các khối, xóm. Bên cạnh đó, đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, vận động, triển khai các chương trình truyền thông lồng ghép, đặc biệt là tuyên truyền Pháp lệnh Dân số, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình, về sức khỏe sinh sản cho phụ nữ, bảo vệ bà mẹ và trẻ sơ sinh. Đặc biệt, để khuyến khích những gia đình thực hiện tốt chính sách dân số, hàng năm, phường thường lồng ghép hoặc tuyên dương, gặp mặt các gia đình sinh con một bề, nuôi dạy con tốt.

"Tại phường Hồng Sơn, người dân chủ yếu là công chức hoặc các hộ kinh doanh nên để vận động người dân tham gia các cuộc tuyên truyền với quy mô lớn là rất khó khăn. Chính vì thế, chúng tôi thường tổ chức tuyên truyền theo những nhóm nhỏ hoặc tại các gia đình. Rất may là những buổi tuyên truyền đều được sự ủng hộ cũng như tham gia rất đầy đủ của các hộ dân cư", bà Thanh Huyền chia sẻ về những kết quả đã đạt được của phường Hồng Sơn.

Từ nhiều năm nay, để khuyến khích các địa phương làm tốt chính sách dân số, Nghệ An đã tiến hành khen thưởng cho những xã, phường không có người sinh con thứ 3 trở lên hoặc những xã, phường giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên từ 50%. Việc triển khai chính sách này được xem là một giải pháp rất thiết thực và kỳ vọng sẽ kịp thời động viên người dân trên toàn tỉnh thực hiện tốt chính sách dân số, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên.

Chú trọng công tác giảm sinh

Tuy đạt được những kết quả nhất định nhưng qua thực tế triển khai, số đơn vị đạt được chỉ trên đầu ngón tay. Riêng trong năm 2020, toàn tỉnh không có xã nào không có người sinh con thứ 3 và số xã, phường được đề xuất thẩm định, khen thưởng cũng chỉ có 3 đơn vị là phường Hồng Sơn, xã Nghi Đức (thành phố Vinh) và xã Châu Thắng (huyện Quỳ Châu).

"Mặc dù trên địa bàn thành phố Vinh có 2 địa phương được chọn thẩm định nhưng công tác giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên vẫn rất khó khăn. Như trong năm 2020, số trẻ sinh ra là con thứ 3 trở lên là 558 trẻ, tăng 24 trẻ so với cùng kỳ năm 2019, đạt tỷ lệ 14,32%, không đạt kế hoạch đã đề ra trước đó là 10,3%", bà Phùng Thị Thanh, Trưởng phòng Dân số - Trung tâm Y tế thành phố Vinh, chia sẻ về những khó khăn trong quá trình thực hiện.

Với những thực trạng trên, rõ ràng trong thời điểm hiện nay, công tác dân số ở Nghệ An vẫn đang còn rất khó khăn khi vừa phải thực hiện song song hai nhiệm vụ, đó là vừa thực hiện  dân số và phát triển, vừa thực hiện dân số - KHHGĐ, giảm sinh và đưa mức sinh về mức sinh thay thế.

Đây cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng nằm trong kế hoạch chung của Chính phủ theo Quyết định 558/QĐ- TTg về phê duyệt: "Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp với các đối tượng, vùng miền đến năm 2030". Trong đó, mục tiêu chính là duy trì mức sinh thay thế trên cả nước, phấn đấu tăng mức sinh ở những vùng có mức sinh thấp và giảm mức sinh ở những vùng có mức sinh cao, góp phần thực hiện thành công chiến lược dân số, đảm bảo phát triển nhanh, bền vững đất nước.

Liên quan đến nội dung này, ngày 10/5/2021, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 269/KH - UBND trong đó có kế hoạch giảm sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên nhằm đạt mức sinh thay thế vào năm 2030. Cụ thể, tiếp tục duy trì mức giảm tỷ lệ sinh, phấn đấu giảm mức sinh đạt 0,2 - 0,3%o/năm, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên 0,3%/năm một cách bền vững để đạt mức sinh thay thế. Nghệ An cũng đạt mục tiêu đến năm 2025, tổng tỷ suất sinh giảm xuống 2,41 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và đạt 2,1 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ vào năm 2030.

Để thực hiện các giải pháp có hiệu quả, công tác tuyên truyền cần lồng ghép các mục tiêu dân số và phát triển vào nội dung quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Các cấp ủy Đảng, chính quyền cũng cần phải vào cuộc và chủ trì huy động các ban, ngành, đoàn thể cùng tham gia công tác dân số, ban hành các quy định về cơ chế phối hợp liên ngành trong việc thực hiện kế hoạch giảm sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên.

Để thực hiện nhiệm vụ trên, một trong những giải pháp quan trọng đó là tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền để nâng cao nhận thức hơn nữa trong việc chuyển hướng trọng tâm công tác dân số từ Dân số - KHHGĐ sang Dân số và Phát triển, để từ chính quyền và mỗi người dân đều nhận thức tốt cuộc vận động "mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con".

Tỉnh Nghệ An sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện và bổ sung cơ chế chính sách về dân số và đề xuất ban hành các quy định, sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ những nội dung không còn phù hợp với công tác trong tình hình mới; cụ thể hóa các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phù hợp, đặc biệt là hỗ trợ người dân về thực hiện dịch vụ KHHGĐ, có chính sách hỗ trợ, khuyến khích người dân sinh ít con; mở rộng tiếp cận các dịch vụ sức khỏe sinh sản/KHHGĐ và các dịch vụ có liên quan, phát triển mạng lưới dịch vụ KHHGĐ.