“Mẹ ơi, trả tiền chuộc con hoặc họ sẽ giết con!”
Đó là lời kêu than ai oán, đầy tuyệt vọng của nhiều đứa trẻ khi bị bắt cóc khỏi vòng tay những người mẹ nghèo khó lòng chuộc con. Đã một năm trôi qua, kể từ khi Chantal phải mãi mãi rời xa cậu con trai 8 tuổi. “Kể từ khi mất con trai, tôi như người mất trí”, người phụ nữ 46 tuổi vừa nói vừa lau nước mắt.
Chantal nói rằng, cô sẽ không bao giờ quên hình ảnh người đàn ông đội mũ, che mặt, gửi bức thư có nội dung ghi con trai Charles bị bắt cóc. Nếu muốn gặp lại con trai, Chantal phải đưa cho những kẻ bắt cóc 1.000 USD. “Đó là số tiền quá lớn, vượt quá khả năng của gia đình tôi.
Song, được sự giúp đỡ của bạn bè và hàng xóm, cuối cùng chúng tôi đã có đủ số tiền để gửi cho những kẻ bắt cóc. Tuy nhiên, 7 ngày sau, thi thể Charles được phát hiện trong một khu phố gần Goma, phía đông Congo”, cô Chantal đau khổ kể lại trong nước mắt.
Ngoài cô Chantal, tháng 6/2017, cô Bridgette Ndoola nhận được một cuộc gọi từ số điện thoại lạ nói rằng Josefat, cậu con trai 8 tuổi của cô đã bị bắt cóc sau khi tan học. “Họ hỏi tôi có nghe nói về những đứa trẻ mới bị bắt cóc và bị giết không. Hắn ta đòi 6.000 USD tiền chuộc, người phụ nữ 30 tuổi nói. Với một người mẹ đơn thân, 5 năm chưa có việc làm, số tiền mà bọn bắt cóc yêu cầu là quá lớn.
Trong cuộc gọi tiếp theo, những kẻ bắt cóc cho Bridgette Ndoola nghe tiếng la hét của con trai Josefat khi bị đánh đập. Với sự giúp đỡ của mọi người, Ndoola đã chuyển hơn 1.000 USD cho những kẻ bắt cóc con trai mình. 6 ngày sau khi bị bắt cóc, Josefat được thả ra trong tình trạng sức khỏe tồi tệ với nhiều vết thương trên ngực, một tai bị cắt, gãy 5 cái răng.
Theo thống kê của các cơ quan chức năng, số vụ án bắt cóc trẻ em gia tăng tại nhiều khu vực ở Congo, trong đó có tỉnh xung đột Kivu. Theo Kivu Security Tracker, một dự án chung giữa Tổ chức theo dõi Nhân quyền và Nhóm nghiên cứu Congo, hơn 730 người ở phía Bắc và Nam Kivu đã bị bắt cóc hoặc bắt cóc đòi tiền chuộc kể từ đầu năm 2018.
Nạn bắt cóc trẻ em để đòi tiền chuộc là hiện tượng mới nổi, đặc biệt là ở Goma, khu vực trung tâm của Bắc Kivu. Một nhóm bảo vệ trẻ em ở Bắc Kivu cho hay, trong năm 2017, 215 trẻ em đã bị bắt cóc và 34 trẻ bị giết. Từ tháng 1 đến tháng 6/2018, 97 trẻ em đã bị bắt cóc và 21 trẻ bị giết hại.
Thiếu chế tài xử phạt tội phạm
“Nạn bắt cóc, tống tiền đã tăng đáng kể trong thời gian gần đây. Thậm chí, có trường hợp móc nối với các thành viên trong gia đình giả vờ bản thân bị bắt cóc để có tiền. Trong năm 2018, số vụ bắt cóc ở Himbi đã lên đến 10 trường hợp, bằng cả năm 2017 cộng lại. Tháng 4 vừa qua, 3 cậu bé trong một gia đình đã bị bắt cóc và giết hại”, ông Mutete Mwenyemauli, trưởng khu phố Himbi, thành phố Goma nói.
Đâu là nguyên nhân khiến nạn bắt cóc trẻ em gia tăng là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Một nhà nghiên cứu xã hội học giấu tên ở Goma nói rằng, những kẻ bắt cóc phần lớn là đàn ông; tuy nhiên, cũng có một số là phụ nữ tuổi đời khá trẻ lười lao động, muốn kiếm tiền nhanh tham gia gây tội ác. “Trẻ em là mục tiêu bọn tội phạm muốn hướng đến vì các em còn nhỏ, ít kháng cự và việc bắt cóc trẻ con dễ đánh vào tâm lý sợ hãi của các bậc cha mẹ”.
Còn nhà nghiên cứu Jean Claude Buuma Mishiki cho rằng, nạn bắt cóc đã tồn tại ở đất nước này trong nhiều năm và trở thành vấn đề nhức nhối kể từ năm 2014. Ông lên tiếng chỉ trích hệ thống tư pháp ở nước này còn hạn chế khi chưa đưa ra các chế tài xử phạt loại tội phạm này. Nạn bắt cóc, tống tiền có thể được ngăn chặn nếu chính quyền hành động mạnh mẽ, thực hiện chính sách không khoan nhượng đối với loại tội phạm này.