NSND Ngọc Giàu tên đầy đủ là Phong Thị Ngọc Giàu. Cô là con gái út trong một gia đình có 7 nhân khẩu tại vùng ven Thủ Thiêm. Thời ấy, nghèo là cơn ác mộng luôn ám ảnh gia đình của nữ nghệ sĩ. Họ túng quẫn đến mức phải đi dọc đường, lần tìm những cây lát, cây nắn đem về chẻ đôi, lọc lấy ngọn mà ăn lót dạ qua ngày. NSND Ngọc Giàu kể với Trấn Thành: “Vì nghèo quá nên ông bà ngoại mới đặt cho má cái tên kim tiền như vậy”.
Từ nhỏ, bé Ngọc Giàu đã thích đi ca nhưng không hề biết chữ do “nhà không có gạo thì tiền đâu mà học”. Không chịu thua cái nghèo, Ngọc Giàu miệt mài đi bộ 3 cây số hàng ngày để xin học chữ tại một nhà thờ. Lắm lúc, cô gục giữa đường, phải ăn tạm nắm cơm bỏ thừa của bạn đồng lứa vì đói. Ngất lên ngã xuống nhưng bé Ngọc Giàu vẫn không nản lòng vì em biết: “Phải biết chữ mới ca được”.
Trời không phụ lòng, Ngọc Giàu chính thức bước vào thế giới phù hoa ca diễn khi chỉ mới 10 tuổi. Bốn năm sau, cô khiến cả miền Nam rưng rưng khóc cùng mình với “Áo tình đắp mộ người yêu” - một tác phẩm được soạn giả Viễn Châu dành riêng cho cô. Từ đấy, cô bước lên đài danh vọng khi trở thành nghệ sĩ hoa niên đầu tiên trúng hợp đồng trị giá 50 ngàn đồng. NSND Ngọc Giàu kể: “Ngày ấy 1 ngàn rưỡi là được 1 lượng vàng rồi. Công nhận ngày đó má xuất sắc”.
Ngọc Giàu rất “sòng phẳng” trong chuyện tình cảm. Bà tự nhận mình rất thích tình yêu vì“mỗi lần được yêu là con người mình nó phấn chấn lắm”. Khi đang là cái tên ăn khách bậc nhất, Ngọc Giàu bất ngờ kết hôn khi vừa tròn 17 tuổi.
Cùng nghe câu chuyện lấy chồng đột ngột này của nghệ sĩ:
Nữ nghệ sĩ 72 tuổi kể: “Đang đi hát tự nhiên ba kêu về lấy chồng rồi định ngày cưới luôn chứ có biết yêu là gì đâu”. Cô cho biết mình bị gả đi vì để trả ơn giúp đỡ của nhà người ta dành cho gia đình mình. Vì lễ giáo, Ngọc Giàu chỉ biết quệt nước mắt rồi ngậm ngùi làm vợ người chồng hơn mình 32 tuổi với một đám cưới dài 3 ngày. Trên xe hoa, Ngọc Giàu ngồi thụp xuống gầm xe vì xấu hổ. Nàng 17 - chàng 49, đến giờ nghệ sĩ Ngọc Giàu vẫn giật mình “Trời, chênh lệch dữ vậy hả con?” khiến Trấn Thành bật cười. NSND Ngọc Giàu nhớ lại “Cưới rồi mà chẳng có cảm giác gì hết. Có yêu đâu mà kêu là vợ chồng!”
Làm dâu chưa được bao lâu thì Ngọc Giàu bị “trả về”. Hội đủ thanh lẫn sắc, Ngọc Giàu được chồng hết mực thương yêu, chiều chuộng. Nữ nghệ sĩ kể: “Ổng khen má em thơm thiệt thơm, dễ thương quá!”. Ngặt nỗi, Ngọc Giàu không cho chồng “đụng vào người”. Đêm động phòng, cô dâu trẻ khóc như mưa tuôn vì “Trước đến giờ đi hát toàn ngủ với chị Thanh Nga thôi”. Chồng chỉ vừa chạm tay và dặn nằm kề, Ngọc Giàu đã hét: “Ai cho anh đụng tay tui? Mắc giống ôn gì vợ chồng là phải ngủ chung?”
Chẳng có tình cảm nên cô thẳng thừng tuyên bố vì nghe lời ba má nên mới lấy chồng. Cứ thế, nàng dâu Ngọc Giàu bướng bỉnh đến mức cha mẹ ruột phải xin rước về vì “em còn bé quá, đợi em lớn chút rồi vợ chồng tái ngộ”. Hai năm sau, khi chồng 51 tuổi hân hoan sang đón cô vợ 19 tuổi thì hồn xuân phơi phới vẫn lạnh lùng: “Biết là chồng nhưng khoan đã…” Ngọc Giàu là thế, không yêu thì đừng hòng cưa cẩm nàng.
Vì chữ “nghĩa”, nữ nghệ sĩ kéo dài cuộc hôn nhân do cha mẹ sắp đặt suốt 19 năm. Khi chia tay, NSND Ngọc Giàu cho biết: “Nhà cửa tài sản má cho ổng hết”. Cô và người chồng ấy có cùng nhau một người con đặt tên Ngọc Hân. Ở tuổi hoa niên, nếu Ngọc Giàu nắm giữ hào quang thì con gái cô lại bị tước đi mạng sống bởi bệnh ung thư máu. NSND Ngọc Giàu trầm ngâm đếm: “Nếu giờ còn sống chắc nó cũng 47, 48 tuổi rồi…” Cô kể: “Hân đang đi thi lớp 7 thì xỉu. Bác sĩ nói bị ung thư máu thì 1 tuần sau là chết”.
Ái nữ của NSND Ngọc Giàu nói cùng mẹ: “Hân nói cho Ngọc Giàu nghe, Giàu đừng có buồn. Giàu buồn là Hân đi không đành. Hôm nay là ngày mấy rồi Giàu? Hân nói mùng 8 Hân đi. Giàu giữ đem xác Hân về”. Quả đúng như thế, người con đầu lòng của nữ nghệ sĩ đã mất đúng ngày mình nói. Tâm tình cùng Trấn Thành, NSND Ngọc Giàu nói: “Má cam đoan là người khác đã nói chứ hông còn là con gái má nữa”.
Kể từ cái chết của con, nghệ sĩ Ngọc Giàu bỏ hát và thường đi lang thang từ chiều tối đến hừng sáng suốt 5 tháng trời. Người mẹ ấy đi nhặt những mảnh đời trong bóng tối để chiêm nghiệm sự vô thường của cuộc sống. “Con gái dạy má hiểu chuyện hơn ngày xưa gấp 100 lần” - NSND Ngọc Giàu thỏ thẻ.
Họ gặp nhau mỗi lúc nghệ sĩ Ngọc Giàu đi thăm mộ con. Lần nào cũng thế, ông cứ theo để xin được giúp cô rửa mộ. Lặng thầm và bền bỉ, ông chiếm trọn vẹn trái tim của viên ngọc chói trong nền nghệ thuật Việt Nam. Tuy nhiên, “Khi mình thương rồi thì ổng trốn mất”. NSND Ngọc Giàu sẽ hé lộ cuộc hôn nhân thứ 2 của mình tại “Sau Ánh Hào Quang”.