Nữ chủ nhân Giải Booker 2024: Muốn dành tặng giải thưởng cho tất cả những ai lên tiếng vì Trái đất

Samantha Harvey là tác giả nữ đầu tiên giành giải Booker kể từ năm 2019, khi "The Testaments" (Những chúc thư) của Margaret Atwood và "Girl, Woman, Other" (Thiếu nữ, phụ nữ và kẻ khác) của Bernardine Evaristo cùng nhận giải. 

Với 136 trang, "Orbital" là cuốn sách ngắn thứ hai giành giải thưởng này trong lịch sử Booker, dài hơn 4 trang so với tác phẩm "Offshore" (Xa khơi) của Penelope Fitzgerald - giành giải năm 1979.

Tiểu thuyết "Orbital" xuất bản lần đầu vào tháng 11/2023, là tác phẩm bán chạy nhất trong danh sách rút gọn giải Booker, với 29.000 bản tại Anh từ đầu năm đến nay. Bà nhận thưởng 50.000 bảng (tương đương hơn 1,5 tỷ đồng) cùng chiếc cúp mang tên "Iris Murdoch". 

Harvey cho biết, bà muốn dành tặng giải thưởng cho tất cả những ai lên tiếng vì Trái đất, vì phẩm giá của những người khác, sự sống khác và tất cả những người lên tiếng ủng hộ, kêu gọi và đấu tranh cho hòa bình.

Chia sẻ về cuốn tiểu thuyết "Orbital", nhà văn Harvey nói, bà từng muốn từ bỏ việc sáng tác cuốn tiểu thuyết vì nghĩ rằng không ai muốn nghe câu chuyện về vũ trụ từ một nhà văn nữ, trong khi bà chưa từng đến đó. 

Bà bắt đầu sáng tác "Orbital" trong thời gian phong tỏa vì đại dịch Covid-19. Harvey cho biết, khi viết "Orbital", bà liên tục xem video trực tiếp hình ảnh Trái đất nhìn từ không gian của Trạm vũ trụ quốc tế. 

Đây là một cuốn tiểu thuyết ngắn, lấy bối cảnh ở Trạm Vũ trụ Quốc tế, theo chân 6 phi hành gia đến từ Nhật Bản, Nga, Mỹ, Anh và Ý trong 24 giờ họ bay quanh quỹ đạo Trái đất. 

Họ sống trong một không gian giới hạn, trải qua 16 lần Mặt Trời mọc và lặn trong một ngày cùng trạm di chuyển quanh quỹ đạo Trái đất, mắc kẹt ở nơi chỉ có sự tồn tại của nhau và bị mê hoặc bởi quang cảnh luôn đổi thay của thế giới. 

Trong sách, Harvey mô tả các phi hành gia quan sát Trái đất như "khuôn mặt của một người tình hân hoan. Họ quan sát Trái đất ngủ và thức rồi bị cuốn vào những chu kỳ của nó".

Bà cho biết, từ vũ trụ nhìn về Trái đất giống với một đứa trẻ nhìn vào gương và lần đầu nhận ra người trong gương chính là mình. Điều chúng ta đang làm với Trái đất cũng tác động lên chính chúng ta. 

Cũng theo nữ nhà văn chia sẻ, cuốn tiểu thuyết không hẳn nói về biến đổi khí hậu nhưng ngụ ý về việc biến đổi khí hậu do con người gây ra. Tác phẩm cũng thay đổi góc nhìn để kể câu chuyện của người ngoài hành tinh, người máy và con người thời tiền sử. 

Mỗi chương của tiểu thuyết là một quỹ đạo 90 phút quanh Trái đất, chứng kiến thời tiết đi qua các biên giới và múi giờ mong manh. Cuốn tiểu thuyết chất chứa những suy ngẫm về vẻ đẹp của Trái đất, cũng như sự mong manh của hành tinh xanh.

Ban giám khảo nhận định "Orbital" là một "tiểu thuyết kỳ diệu" với phong cách trong trẻo, khiến thế giới cảm thấy "lạ lẫm và mới mẻ", "mang đến một góc nhìn chưa từng có trong văn chương". 

Chủ tịch Hội đồng giám khảo Edmund de Waal gọi "Orbital" là "cuốn tiểu thuyết đẹp đẽ, kỳ diệu". "Với ngôn ngữ trữ tình và sắc sảo của mình, Harvey đã làm cho thế giới của chúng ta trở nên kỳ lạ và mới mẻ. 

Trong suốt cả năm, chúng ta đã tôn vinh những tác phẩm hư cấu chứa đựng những ý tưởng thay vì tuyên bố về các vấn đề, không tìm ra câu trả lời mà thay đổi câu hỏi về những gì chúng ta muốn khám phá. 

Sự nhất trí của chúng tôi về "Orbital" công nhận vẻ đẹp và tham vọng của nó. Nó phản ánh sự quan tâm đặc biệt của Harvey đối với thế giới quý giá và bấp bênh mà chúng ta cùng chia sẻ", ông Edmund nhận xét.