Đảng Bảo thủ của Anh hôm qua (23/7) công bố kết quả bầu lãnh đạo mới, theo đó cựu Ngoại trưởng Anh Boris Johnson đã giành chiến thắng. Ông Boris Johnson dự kiến sẽ nhậm chức Thủ tướng trong ngày hôm nay. Với bế tắc Brexit kéo dài cùng với chia rẽ trong chính phủ, việc nước Anh lựa chọn được gương mặt mới thay thế bà Theresa May cũng không khiến dư luận bớt lo ngại, khi Thủ tướng mới tuyên bố sẽ ra khỏi EU đúng hạn 31/10 tới, kể cả khi không đạt được thỏa thuận - một kịch bản được cho là "bi kịch" đối với cả Anh và EU.
Phát biểu sau khi có kết quả, ông Boris Johnson đã công bố một số chính sách đối nội và đối ngoại, trong đó nhấn mạnh việc thực hiện Brexit đúng ngày 31/10, dù có đạt thỏa thuận hay không; tái đàm phán "Thỏa thuận Ra đi", đảm bảo "hóa đơn ly hôn" ở mức 39 tỷ bảng Anh (tức 48 tỷ USD) cho đến khi Anh đạt một thỏa thuận mới.
Như vậy, bất chấp sức ép từ chức của các thành viên cấp cao trong chính phủ cũng như khả năng gia hạn Brexit từ giới chức châu Âu, Thủ tướng mới được bầu chọn của nước Anh vẫn kiên định với lập trường đã đưa ra trong giai đoạn tranh cử.
Ông Boris Johnson nói: “Chúng ta sẽ tiếp thêm năng lượng cho đất nước. Chúng tôi sẽ hoàn thành Brexit vào ngày 31/10 và tận dụng mọi cơ hội để thực hiện điều đó. Chúng tôi tin tưởng vào bản thân, vào những gì chúng ta có thể đạt được. Giống như một người khổng lồ đang ngủ gật, chúng ta sẽ vươn lên, loại bỏ những nghi ngờ với tiêu cực”.
Ngay sau lời chúc mừng gửi tới ông Boris Johnson với khẳng định sẽ hợp tác tích cực với tân Thủ tướng nước Anh, các quan chức châu Âu vẫn tái khẳng định sẽ không đàm phán lại thỏa thuận đã nhất trí với Anh vào cuối năm ngoái.
Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu Frans Timmermans khẳng định: Ông Boris Johnson đã mất một thời gian dài để quyết định liệu ủng hộ hay phản đối Brexit và quan điểm của ông ấy đã rất rõ ràng. Tôi nghĩ quan điểm của EU cũng rất rõ ràng. Anh đã đạt được thỏa thuận với Liên minh châu Âu và Liên minh châu Âu sẽ tuân thủ Thỏa thuận đó”.
Với lập trường rõ ràng của hai bên cho thấy khả năng Anh ra khỏi EU không thỏa thuận đang hiện hữu hơn bao giờ hết. Brexit không thỏa thuận hay Brexit cứng có nghĩa là kiểm soát biên giới giữa Anh và EU được thiết lập lại, thương mại giữa Anh và EU sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Hiện nay giao thương với EU chiếm tới 11% tổng kim ngạch thương mại của Anh. Điều quan trọng là Brexit không thỏa thuận khiến Anh rời EU mà không có giai đoạn chuyển tiếp quá độ 21 tháng như đã đạt được với EU hôm 19/3 vừa qua. Nghĩa là Anh sẽ không giữ được quyền tiếp cận thị trường châu Âu, cũng như không có thời gian quá độ để đàm phán thỏa thuận thương mại tự do với các nước trong EU.
Theo giới quan sát, Brexit không thỏa thuận sẽ là một bi kịch đối với tất cả các bên, nhưng thực tế thiệt thòi hơn sẽ thuộc về phía Anh. Các tổ chức tài chính quốc tế cảnh báo nguy cơ suy thoái toàn diện đối với nước Anh, nếu Brexit không thỏa thuận xảy ra.
Với sự phản đối từ Quốc hội đối với kịch bản Brexit không thỏa thuận, Thủ tướng mới của nước Anh cũng sẽ đối mặt với hàng loạt các thách thức bao gồm một chính phủ chia rẽ, kinh tế khó khăn và sức ép ngoại giao từ bên ngoài. Mặc dù vậy, được nhận định là “ một ông Trump mới” của nước Anh, ông Boris cũng được đánh giá cao về tài năng có thể chèo lái con thuyền nước Anh vượt qua cơn bão Brexit.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm qua chúc mừng chiến thắng của ông Boris Johnson và cho rằng ông sẽ làm tốt nhiệm vụ trên cương vị Thủ tướng: “Ông Boris Johnson là một người đàn ông tài năng, quyết đoán. Đây là người mà nước Anh cần vào thời điểm này và ông sẽ làm tốt nhiệm vụ của mình”.
Ngoại trưởng Jeremy Hunt - người thất bại trong cuộc đua song mã cũng nhận định, ông Boris Johnson có lẽ là Thủ tướng Anh thừa hưởng một di sản thách thức nhất trong số các Thủ tướng Anh thời bình. Tuy nhiên, với thông điệp rõ ràng, lòng tin, sự lạc quan cùng năng lượng, ông Boris Johnson sẽ làm tốt nhiệm vụ của mình và sẽ là một Thủ tướng vĩ đại.