Phải làm gì khi trẻ bị sốt cao co giật?

Sốt là tình trạng nhiều trẻ gặp phải, đây là phản ứng khi cơ thể bị nhiễm trùng hoặc bị viêm. Sốt giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng nên đối với những trẻ có sức khoẻ ổn định, tình trạng sốt không quá nguy hiểm.

Tuy nhiên, sốt là chất xúc tác gây ra tình trạng co giật ở trẻ. Cứ 20 trẻ bị sốt thì có một trẻ bị co giật liên quan đến sốt. Thông thường, trẻ bị co giật ở độ tuổi từ 6 tháng đến 5 tuổi.

Trẻ có thể co giật hoặc cứng đờ và mất ý thức trong vài phút, sau đó tỉnh dậy và nhanh chóng hồi phục. Nhưng khoảng 5% trẻ em bị co giật do sốt sẽ tiếp tục bị co giật động kinh và tái phát. Một số trường hợp co giật có thể nguy hiểm nếu như không sơ cứu đúng cách. Vì vậy, khi trẻ bị sốt, cha mẹ phải luôn bên cạnh và quan sát các biểu hiện của con.

1. Tìm hiểu về tình trạng sốt cao co giật ở trẻ?

Sốt cao ở trẻ dễ dẫn tới tình trạng co giật khi nhiệt độ sốt trên 39,5 độ C. Khi trẻ bị sốt, trung tâm điều nhiệt ở não trẻ sẽ hoạt động để tăng thải nhiệt và kéo nhiệt độ cơ thể về mức bình thường. Hoạt động thải nhiệt này sẽ làm trẻ giãn mạch máu, đổ mồ hôi, mất nước.

Nếu nhiệt độ tiếp tục gia tăng vượt quá ngưỡng điều khiển của bộ máy, trẻ sẽ bị tác động đến vùng não bộ, gây nên trạng thái co giật khi sốt cao.

Theo Tiến sĩ/Nhà thần kinh học Ajay Gupta, MD: "Hầu hết các cơn co giật do sốt hoặc liên quan đến sốt đều vô hại."

5% trẻ em bị co giật do sốt phát triển bệnh động kinh thường có liên quan đến các yếu tố sau đây:

- Tiền sử gia đình mắc bệnh động kinh.

- Khuyết tật thần kinh (chẳng hạn như bại não).

- Chậm phát triển.

- Co giật từng phần (một chi hoặc một bên) hoặc kéo dài (hơn 15 phút) hoặc co giật nhiều lần do sốt trong cùng một đợt bệnh.

Tiến sĩ Gupta cho biết trẻ em không có các yếu tố rủi ro này hầu như sẽ không phát triển chứng động kinh.

2. Phải làm gì khi trẻ bị sốt cao co giật?

Tiến sĩ Gupta nói: "Điều quan trọng là bạn không nên hoảng sợ nếu con bạn bị co giật.Thay vào đó, hãy cố gắng giữ bình tĩnh và quan sát đứa trẻ."

Để giữ an toàn cho trẻ và ngăn ngừa thương tích do tai nạn trong cơn co giật, ông khuyên các bậc cha mẹ nên làm như sau:

- Đặt trẻ trên bề mặt mềm, chẳng hạn như giường và đảm bảo không có thứ gì xung quanh có thể làm tổn thương cho trẻ. 

- Ngăn ngừa nghẹt thở bằng cách đặt trẻ nằm nghiêng

- Đảm bảo rằng trẻ được thở đầy đủ.

- Không được cho bất kỳ thứ gì vào miệng trẻ trong khi trẻ bị co giật, chẳng hạn như nước hoặc thuốc, vì hành động này có thể khiến trẻ bị sặc hoặc hít vào đường thở, gây tắc nghẽn. Đặc biệt, không cho con bạn ngâm mình trong nước mát hoặc ấm để hạ nhiệt.

Nếu trẻ có tình trạng cắn chặt hàm, nên dùng vật đè lưỡi trẻ nhưng cần lưu ý: không cho cây đè lưỡi vào quá sâu, không tác động thô bạo vì có thể gây tổn thương miệng, lưỡi của trẻ. Nếu trẻ không cắn chặt hàm thì không cần thực hiện động tác này.

- Nới lỏng quần áo xung quanh đầu và cổ của trẻ

- Nhẹ nhàng làm sạch nước bọt từ miệng của trẻ bằng một miếng vải mềm.

- Kiểm tra thời gian bắt đầu co giật và lưu ý thời gian kéo dài.

- Thực hiện bất kỳ phương pháp điều trị nào mà bác sĩ đã chỉ định để ngừng co giật nếu đây là cơn co giật do sốt tái phát.

- Khi hoàn toàn tỉnh táo, cho trẻ uống thuốc (như acetaminophen, ibuprofen) để hạ sốt.

Lưu Ý, gọi đến bệnh viện nếu cơn co giật của trẻ không ngừng trong vòng ba đến năm phút hoặc trẻ không hoàn toàn tỉnh lại.

Sau khi con bạn đã qua cơn co giật, nên đưa bé đến bệnh viện kiểm tra. Mô tả cho bác sĩ biết về cơn co giật mà trẻ vừa trải qua. Bác sĩ có thể sẽ khám sức khỏe và có thể thực hiện một số xét nghiệm cơ bản để đảm bảo rằng tình trạng co giật là do sốt chứ không phải bệnh lý khác.

Tiến sĩ Gupta cho biết: "Đứa trẻ nên được đánh giá để loại trừ nhiễm trùng như viêm màng não, cũng như các vấn đề về trao đổi chất như mất nước, nồng độ glucose hoặc natri thấp". "Bất kỳ nguyên nhân nào gây ra tình trạng co giật đều phải được điều trị kịp thời. Thứ bổ sung duy nhất mà đứa trẻ cần là acetaminophen để hạ sốt; hydrat hóa bằng nước hoặc súp."

3. Khi nào trẻ bị sốt cao co giật cần đến bệnh viện?

Cha mẹ nên lưu ý, khi trẻ có dấu hiệu co giật hơn 5 phút, có triệu chứng nôn mửa, không có ý thức, cứng cổ thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được trợ giúp.

Ngoài ra, một số tình trạng khác đáng lo ngại như:

- Cơn co giật chỉ xảy ra ở một bên của cơ thể.

- Sốt từ 40 C độ trở lên.

- Co giật nhiều lần trong ngày

- Co giật không kèm theo sốt hoặc bệnh tật.

Khi thấy các biểu hiện này, đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được chẩn đoán và điều trị.

4. Khi nào trẻ bị co giật cần kiểm tra nguy cơ động kinh

Trẻ em bị co giật do sốt nên được đánh giá về các vấn đề thần kinh nếu như có các biểu hiện:

- Có nhiều cơn co giật trong vòng 24h.

- Nhiều hơn một cơn co giật trong một lần bệnh.

- Co giật chỉ ảnh hưởng đến một phần hoặc một bên của cơ thể.

- Chậm phát triển hoặc thần kinh bất thường.

Tiến sĩ Gupta cho biết: "Bệnh thần kinh có thể gây ra các cơn co giật do sốt lặp đi lặp lại hoặc kéo dài và thậm chí là co giật mà không sốt. Trong cả hai trường hợp, thử nghiệm bổ sung là cần thiết. Và khi các bác sĩ nghi ngờ rằng các cơn co giật do sốt kéo dài (dài hơn năm phút) có khả năng tái phát, họ có thể kê đơn thuốc cho cha mẹ quản lý tại nhà."

5. Có thể phòng ngừa được cơn co giật do sốt không?

Hạ sốt cho trẻ có thể làm giảm nguy cơ co giật liên quan đến sốt. Do đó khi trẻ bị sốt cha mẹ nên lưu ý một số vấn đề sau:

- Cởi bỏ quần áo cho bé để nhiệt cơ thể được toả ra

- Có thể dùng khăn ấm hoặc khăn mát để chườm cơ thể cho bé

- Cho bé uống nhiều nước hoặc điện giải (oresol), nước cam, chanh để bù nước và tăng sức đề kháng cho trẻ.

- Cho trẻ nằm ở nơi thoáng mát, sạch sẽ

- Cho trẻ dùng thuốc hạ sốt khi nhiệt độ trên 38,5 độ C

- Điều quan trọng nhất đó là cha mẹ phải kiểm tra nhiệt độ thường xuyên, nếu trẻ sốt quá cao mà không hạ nhiệt, cần đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất.

Có thể nói, khi trẻ bị sốt cao và co giật, hầu hết các cha mẹ đều hoảng sợ. Tuy nhiên, điều cần thiết lúc này là bình tĩnh và xử lý đúng cách, tránh những tổn thương cho trẻ trong cơ co giật. Nếu trẻ có những biểu hiện bất thường khi sốt, cha mẹ nên đưa con đến bệnh viện kịp thời để được bác sĩ sĩ tư vấn và điều trị.