Chất béo gây hại và chất béo có lợi
Theo TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện Trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, thức ăn chiên rán là một trong những thực phẩm chứa chất béo gây hại thường có trong các loại thực phẩm chế biến sẵn như bánh bánh quy, bánh nướng, khoai tây chiên, quẩy nóng, gà rán, thịt rán… và các thực phẩm nhiều dầu mỡ khác. Các loại thực phẩm này có thể gây ra sự kích thích co thắt đường tiêu hóa, làm chậm quá trình tiêu hóa và di chuyển thức ăn trong dạ dày, từ đó làm tăng táo bón hoặc ngược lại, nó cũng có thể làm tăng khả năng vận động của đường tiêu hóa, gây ra hoặc làm tăng triệu chứng tiêu chảy.
Trước kia, chúng ta hay dùng mỡ động vật nhưng hiện nay phần lớn là dùng dầu ăn. TS.BS Trương Hồng Sơn cho rằng về mặt năng lượng, mỡ và dầu đều cung cấp một lượng năng lượng như nhau (1g dầu/mỡ cung cấp 9kcal). Rất nhiều người nghĩ rằng, cứ dầu thực vật sẽ tốt cho cơ thể và cho sức khỏe, thế nhưng, một số loại đã được chứng minh ngược lại. Dầu chỉ tốt khi nó được cấu tạo bởi các chất béo không bão hòa.
Qua nhiều tìm hiểu thì hiện nay việc dùng dầu ăn đặc biệt là loại dầu ăn công nghiệp ép từ các hạt như dầu đậu nành, dầu hạt cải, dầu hạt hướng dương… dường như không tốt như chúng ta tưởng. Quá trình sản xuất ra dầu công nghiệp ép từ hạt sử dụng nhiệt độ rất cao để ép hạt thành dầu sinh ra những chất có hại cho sức khỏe.
Do vậy đang có xu hướng quay trở lại ăn mỡ động vật để hạn chế những chất có hại. Mỡ lợn đặc biệt là lợn nuôi sạch sẽ là sự lựa chọn tốt để chiên rán, hoặc cũng có thể sử dụng dầu dừa và dầu ô liu trong nấu ăn hàng ngày.
Những năm gần đây, chất béo luôn chịu tiếng xấu là nguyên nhân chính dẫn đến thừa cân và béo phì, các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Chất béo cần được tiêu thụ với số lượng nhất định để giữ cho các cơ quan trong cơ thể hoạt động tốt.
Những chất béo tốt tự nhiên có trong thực phẩm luôn là loại chất béo có lợi cho cơ thể như dầu ôliu, đây là loại dầu ăn lành mạnh nhất với các chất béo không bão hòa đơn có lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên, nên sử dụng loại chưa tinh luyện, được ép ở nhiệt độ lạnh bởi quá trình ướp lạnh sẽ bảo vệ được các polyphenol có lợi cho sức khỏe. Bên cạnh đó, các chất béo từ quả bơ, từ các loại hạt chứa dầu như hạnh nhân, óc chó…; cá béo nuôi tự nhiên, thịt lợn nuôi tự nhiên cũng là những nguồn cung cấp chất béo có lợi cho cơ thể.
“Như đã đề cập đến ở trên, chất béo tự nhiên có trong thực phẩm nên có mặt thường xuyên trong chế độ ăn. Bên cạnh đó để hạn chế lượng chất béo không tốt thì nên hạn chế ăn những thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm chiên rán nhiều lần và nếu có thể hãy thay thế dầu ăn công nghiệp dần bằng các loại mỡ động vật”, TS.BS Trương Hồng Sơn khuyên cáo.
Những thực phẩm gây hại khác
Có rất nhiều nguy cơ từ thực phẩm có thể gây hại cho cơ thể, đặc biệt là cho hệ tiêu hóa khi những thực phẩm này không đảm bảo chất lượng, không được chế biến hợp lý hoặc do tiêu thụ quá nhiều.
TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết, uống rượu bia quá mức sẽ gây ra một số vấn đề tiêu hóa không mong muốn. Rượu bia không những có thể gây đau bụng, đặc biệt là với người mắc hội chứng ruột kích thích, mà còn có thể làm suy yếu khả năng phản ứng miễn dịch của cơ thể. Tình trạng này càng khiến dạ dày dễ gặp vấn đề hơn. Rượu bia cũng có thể gây ra một số vấn đề như kích hoạt chứng ợ nóng khó chịu, làm kích ứng lớp niêm mạc dạ dày và gây cảm giác buồn nôn.
Thói quen ăn mặn của mỗi người cũng không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tăng huyết áp mà còn gây viêm dạ dày, về lâu dài có thể gây ung thự dạ dày bởi muối khiến thúc đẩy hoạt động của vi khuẩn HP – loại vi khuẩn gây viêm loét niêm mạc dạ dày dẫn tới ung thư.
Bên cạnh đó, ăn gỏi, thịt tái cũng la nguy cơ gây ra các bệnh về giun sán. Theo BS. Sơn, người châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng, đều có thói quen ăn gỏi sống, đặc biệt là ở một số vùng như Hà Nam, Hải Phòng, Bắc Giang.
Tuy là những món khoái khẩu hàng ngày nhưng có rất ít người biết được đó chính là nguồn chủ yếu gây ra các bệnh về giun sán. Nhiễm giun do ăn thịt lợn, cá... sống hay nấu chưa chín. Các loại giun như giun xoắn, giun đầu gai có thể gây liệt và teo cơ, suy hô hấp... chúng chui vào mắt, gan, phổi, gây sưng mắt, viêm phổi...