Phát triển báo chí dữ liệu là xu hướng tất yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh của cơ quan báo chí

Chiều ngày 15/3, trong khuôn khổ Diễn đàn Hội báo toàn quốc 2024 đã diễn ra phiên thảo luận với chủ đề "Báo chí dữ liệu và chiến lược nội dung vượt trội".

Phát biểu tại phiên thảo luận, PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam - cho biết: Theo báo cáo xu hướng báo chí - truyền thông năm 2024 của Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters (Anh), có 3 xu hướng chính đang tác động đến báo chí truyền thông. 

Thứ nhất, nhiều loại thiết bị mới ra đời. Thứ hai, các nền tảng số, mạng xã hội chuyên biệt về sáng tạo âm thanh và video phát triển bùng nổ. Thứ ba, làn sóng trí tuệ nhân tạo. Tác động này đòi hỏi các cơ quan báo chí phải có chiến lược nội dung khác biệt, vượt trội để giữ chân công chúng.

Tại Việt Nam, một số cơ quan báo chí đang thúc đẩy chiến lược nội dung đa phương tiện, kết hợp báo chí dữ liệu với khoa học công nghệ và các ý tưởng sáng tạo; một số cơ quan báo chí tập trung vào chiến lược nội dung chuyên sâu vào các thị trường ngách...

Theo PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng, báo chí dữ liệu có vị trí trung tâm và vai trò cốt lõi trong tiến trình phát triển báo chí số trên thế giới và Việt Nam, là giải pháp mạnh để thực thi chiến lược nội dung vượt trội, nâng cao năng lực cạnh tranh của cơ quan báo chí.

PGS.TS Trần Quang Diệu - Giám đốc Trung tâm ứng dụng công nghệ thông tin, Học viện Chính trị Quốc gia TPHCM - cho biết: Việc ứng dụng khoa học dữ liệu để phát triển nội dung báo chí vượt trội là xu hướng tất yếu hiện nay. Báo chí dữ liệu có thể tạo ra các tuyến bài dễ dàng và mạnh mẽ.

Theo PGS.TS Trần Quang Diệu, độ sâu của báo chí dữ liệu hiện nay vẫn đang giới hạn ở một ngưỡng nhất định. Các cơ quan đang tương đối độc lập, chưa có sự liên kết, chia sẻ dữ liệu. Từ thực tế này, ông Diệu cho rằng nên xây dựng một hệ sinh thái báo chí, các cơ quan báo chí có thể chia sẻ, tạo nên một kho dữ liệu dùng chung.

"Các cơ quan quản lý Nhà nước cần có định hướng, hướng dẫn, xây dựng nên một nền tảng dùng chung cho các cơ quan báo chí. Các cơ sở đào tạo báo chí tryền thông cũng cần thay đổi chương trình đào tạo để đáp ứng được nhu cầu, thực tế hiện nay", PGS.TS Trần Quang Diệu nhấn mạnh.

Tất cả các tòa soạn đều có thể sử dụng báo chí dữ liệu

ThS. Trần Lệ Thùy - chuyên gia báo chí truyền thông - cho biết: Báo chí dữ liệu là một lĩnh vực chuyên sâu trong ngành báo chí đã phát triển để đáp ứng sự lan rộng ngày càng tăng của việc tạo ra và định lượng dữ liệu. Tính chất cơ bản của báo chí dữ liệu bao gồm việc sử dụng các cách kể chuyện hình ảnh tương tác, phân tích thống kê, bản đồ 3D và nhiều phương pháp khác để truyền đạt tin tức và thông tin dựa trên dữ liệu.

Báo chí hiện nay đang trải qua một quá trình biến đổi sâu sắc do sự tiến bộ của công nghệ số. Điều này đã dẫn đến sự xuất hiện của các phương pháp mới trong xuất bản tin tức.

Theo bà Thùy, hiện nay tất cả các tòa soạn đều có thể sử dụng báo chí dữ liệu khi đa số nguồn dữ liệu đều công khai và dồi dào. Về nguồn nhân lực, hiện không ít sinh viên đang ngồi trong ghế nhà trường cũng đã có thể đáp ứng được.

"Các tòa soạn nên quan tâm đến phát triển báo chí dữ liệu, trở thành nghiệp vụ không thể thiếu của nhà báo. Nghiệp vụ dữ liệu đi cùng với kỹ năng sản xuất tác phẩm báo chí có thể đảm bảo tính công bằng, chính xác trong tác phẩm báo chí, xây dựng lòng tin với độc giả. Đây là một chiến lược quan trọng trong xây dựng nội dung vượt trội", ThS. Trần Lệ Thùy chia sẻ.

Nhà báo Ngô Đức Kiên - Tổng Biên tập Báo Nghệ An - cho biết: Báo Nghệ An đang ở bước đầu thực hiện chuyển đổi số và báo chí dữ liệu. Đồng thời đánh giá dư địa của báo chí dữ liệu rất lớn, có nhiều không gian để Báo có thể chiếm lĩnh được trong thời gian tới. Theo ông Kiên, bí quyết để tạo nên thành công là tập trung nghiên cứu độc giả, hiểu được bạn đọc và kéo độc giả đến với tờ báo.