Phẫu thuật ghép mạch máu tự thân cứu bệnh nhân U60

Bệnh nhân là Đ.X.B (57 tuổi) ở tỉnh Ninh Bình, không may gặp tai nạn giao thông, được cấp cứu tại bệnh viện Đa khoa Cẩm Phả. Khi tiếp nhận, đánh giá vết thương lớn vùng cổ bên phải của ông B. chảy rất máu nhiều, kíp cấp cứu đã nhanh chóng sơ cứu cầm máu tạm thời và lập tức chuyển bệnh viện Đa khoa tỉnh, nơi có chuyên khoa sâu về phẫu thuật mạch để xử trí tổn thương.

Bệnh nhân B. nhập viện trong tình trạng sốc mất máu, vết thương vùng cổ mất tổ chức lớn vẫn đang chảy máu, kèm nhiều vết thương vùng đầu mặt cổ. Nhận định đây là cấp cứu tối khẩn, bệnh viện khẩn trương kích hoạt "báo động đỏ" và chuyển thẳng bệnh nhân lên phòng mổ. Các kíp Hồi sức tích cực, Ngoại, Chấn thương chỉnh hình, Thần kinh – Cột sống, chuyên khoa Mắt – Tai mũi họng được nhanh chóng huy động để cùng cấp cứu bệnh nhân.

Các kíp mổ do bác sĩ CKII Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa Ngoại, là phẫu thuật viên mạch máu cùng các cộng sự đã phối hợp với khoa Gây mê hồi sức tiến hành xử trí tổn thương. Quan sát thấy vùng cổ phải có vết thương dài 15 cm sát bờ dưới hàm đang phun nhiều máu, phẫu thuật viên tiến hành ép tạm thời và mở rộng vết mổ theo đường đi của mạch cảnh, phát hiện vết thương mất một đoạn tĩnh mạch cảnh trong xuyên sâu đến cột sống cổ, tổn thương động mạch đốt sống. Bác sĩ tiến hành kẹp tạm thời tĩnh mạch cảnh trong, chèn cơ và khâu cầm máu động mạch đốt sống. Tiếp tục bóc tách xẻ dọc tĩnh mạch hiển ở chân trái quấn lại thành hình ống, sau đó khâu ghép nối lại tĩnh mạch cảnh trong. Các ê kíp khác kiểm tra xử lý các tổn thương ở vùng đầu mặt, may mắn bệnh nhân không bị tổn thương động mạch cảnh, thần kinh X và thanh khí quản.

Sau 3 giờ phẫu thuật căng thẳng với 2,5 lít máu được truyền bổ sung, ca mổ đã diễn ra thành công, các điểm chảy máu đã được cầm, mạch ghép lưu thông tốt. Bệnh nhân được chuyển khoa Hồi sức tiếp tục điều trị. Các tổn thương sọ não, cột sống cổ sau khi chụp cắt lớp vi tính kiểm tra đã được khám chuyên khoa sâu và chỉ định điều trị bảo tồn. Nhờ cuộc mổ thành công và sự chăm sóc tận tình của các bác sĩ, nhân viên y tế, ông B. hiện đã tỉnh, rút ống thở, vết mổ khô, mạch cổ đập tốt và nói chuyện được.

Bác sĩ CKII Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: "Vết thương mạch máu vùng cổ thường gây tử vong cao 30 - 40%, do mất máu cấp và thường có tổn thương đường thở kèm theo. Trường hợp của bệnh nhân B. có vết thương mất tổ chức lớn vùng cổ, trong đó có một đoạn tĩnh mạch cảnh trong, nhưng may mắn là không bị tổn thương động mạch cảnh. Các ê kíp đã phối hợp cấp cứu kịp thời và đúng cách, cầm máu tốt trước khi chuyển đến bệnh viện Đa khoa tỉnh thực hiện phẫu thuật. Sau khi cầm máu tạm thời, chúng tôi quyết định thay đoạn mạch cảnh bị mất bằng đoạn mạch tự thân được quấn tạo hình từ tĩnh mạch hiển chân trái. Dù khó khăn phức tạp hơn nhưng sẽ tránh được việc dùng thuốc chống đông do bệnh nhân có xuất huyết não kèm theo. Đến nay, bệnh nhân đã tỉnh, vết mổ khô, tình trạng hồi phục ngoài mong đợi nhờ sự phối hợp kịp thời giữa kíp phẫu thuật và các kíp hồi sức, gây mê chăm sóc, đảm bảo cung cấp máu cứu sống người bệnh kịp thời".

Các mạch máu vùng cổ có kích thước lớn, cung cấp máu nuôi não, lại gần tim, nằm cạnh đường thở và các thần kinh quan trọng. Do vậy tổn thương rất khó xử lý, nguy cơ tử vong cao. Sơ cứu cầm máu ban đầu đối với những trường hợp này là vô cùng quan trọng, giúp nạn nhân giữ được tính mạng. Vì vậy, khi thấy người gặp nạn có vết thương chảy máu vùng cổ cần được băng ép chặt vùng tổn thương và nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.

Các trường hợp tai nạn giao thông, tai nạn lao động với vết thương mạch máu vùng cổ phức tạp gây áp lực nặng nề về thời gian. Chính vì vậy, việc đánh giá, chẩn đoán tổn thương nhanh chóng, chính xác cùng sự phối hợp khẩn trương, chặt chẽ giữa các chuyên khoa cấp cứu, gây mê hồi sức, hồi sức tích cực và phẫu thuật mạch máu sẽ giúp những trường hợp như bệnh nhân B. vượt qua cơn nguy kịch, có được cơ hội sống trở lại.