Phiêu cùng phiên chợ vùng cao

Mặt trời chưa kịp ló dạng nơi đầu núi, từ khắp các ngả đường, bà con nô nức nhau kéo xuống chợ Đồng Văn. Từng đoàn người già trẻ, gái, trai nối nhau xuống dốc xuôi về thị trấn. Người nào cũng mặc rất đẹp. Các cô gái Mông xúng xính trong bộ váy thổ cẩm rực rỡ, tay đeo xà tích. Mỗi nhịp chân đi là một nốt nhạc rừng vui tai.

Xuống chợ là niềm vui của chị em khi được trò chuyện sẻ chia

Trời tỏ mặt người cũng là lúc đoàn người từ bốn phương hội tụ về chợ. Cả một vùng núi non nhuộm bởi một bức tranh đa sắc màu. Đỏ, lam, chàm, tím... là những tông màu thổ cẩm chủ đạo được các cô gái người dân tộc Dao, Mông, Dáy mang theo mình đến chợ.

Ở chợ luôn tràn ngập những nụ cười

Ở chợ giờ đây chẳng thiếu mặt hàng gì. Lâm thổ sản từ các bản tụ tập về. Hàng tiêu dùng từ dưới xuôi chuyển lên. Đến chợ, người dân chẳng vội mua sắm, đặc biệt là chị em phụ nữ phải đi một vòng như để thăm chợ.

Người bán hàng, người mua cứ thong dong cứ như mượn cớ phiên chợ để được hàn huyên chuyện đời. Ở chợ Đồng Văn vui nhất là ở quầy rượu. Là phụ nữ hay cánh mày râu, gặp nhau là mời nhau "hầu chớ"- uống rượu. Những bát rượu ngô sóng sánh mang theo cả hương vị của núi rừng và nguồn nước mát của dòng Nho Quế được rót tràn bát. Gặp nhau bên bàn rượu, không kể thân sơ, cùng nhau cạn chén. Tiếng nói, tiếng cười rôm rả, cả bàn rượu là một niềm vui bất tận của những con người vùng cao.

Trong cái rét đến tê tái, có tý hơi men rượu ngô dễ làm quên đi cái lạnh lẽo nơi miền sơn cước. Cạnh hàng rượu lại thường có hàng thắng cố. Ông chủ của nồi thắng cố đã kì công nhóm lửa từ lúc trời tờ mờ sáng. Khi bà con đến chợ, nồi thắng cố ngựa luôn tỏa sẵn hương thơm khiến người ta phải tìm đến tận nơi cho kì được. Người Mông thường bảo, chưa thưởng thức thắng cố, coi như chưa đến Đồng Văn.

Món thắng cố không thể thiếu trong những ngày chợ họp

Khách chưa kịp ổn định chỗ ngồi, ông chủ đã đon đả để bát thắng cố nóng hôi hổi trên bàn. Người ăn vừa xuýt xoa vừa thưởng thức cái hương vị độc đáo của chợ Đồng Văn. Nhiều nơi cũng biết cách làm thắng cố, nhưng được thưởng thức món ăn này giữa nơi non cao mới cảm nhận hết được cái tinh túy, cái ngon của thắng cố thịt ngựa. Mỗi người một cái môi cứ xì xoạp ăn và chuyện trò vui như Tết.

Xuống chợ cùng mẹ

Người bán, người mua thường chẳng vội gì mà hoàn thành ngay cái "nhiệm vụ" đi chợ. Dãy hàng bánh dày thơm ngon nổi tiếng của người Mông lại mời gọi mọi người đến thưởng thức. Không ai muốn rời khỏi cái nồi thắng cố trong ngày đông rét mướt, nhưng mỗi sản vật nơi đây lại có sức hấp dẫn riêng khiến người ta phải thưởng thức cho hết.

Mặt hàng thổ cẩm đa màu sắc của các dân tộc Mông, Dáy, Dao được bày bán tại chợ

Xen lẫn trong mớ âm thanh đa sắc của chợ phiên, tiếng khèn, tiếng pí của các chàng trai Mông gợi lên những nốt nhạc da diết. Đây là dịp các chàng trai Mông tìm bạn gái. Tiếng khèn càng da diết, càng trầm bổng càng dễ bề "cưa" được các cô gái bản. Các nàng sơn nữ cũng chẳng đến chợ chỉ để thưởng thức tiếng khèn. Tay cầm ô, chân nhún nhảy theo nhịp, các cô đều là những diễn viên múa điêu luyện. Tốp này rời sân khấu sẽ có tốp khác vào thế chân. Các màn biểu diễn kéo dài tường như chẳng có hồi kết.

Nụ cười duyên dáng của cô thợ may

Đến với phiên chợ vùng cao, ta có cảm tưởng như thời gian đang ngưng lại. Mỗi người đến chợ là góp phần tạo nên ngày hội của cao nguyên đá. Ở các hàng xén, hàng khô hay hàng thổ cẩm chẳng lúc nào vắng người.

Vãn chợ chiều, phố cổ Đồng Văn trở lại cái vẻ u tịch nơi sơn cước

Chợ Đồng Văn là nơi giao thương của đồng bào các dân tộc như: Tày, Nùng, Hán, Mông, Hoa, Dao, Kinh… Chợ họp vào ngày chủ nhật hàng tuần và các ngày lễ, tết trong năm. Chợ nằm dưới chân núi Đồn Cao, ngay bên cạnh khu phố cổ Đồng Văn. Toàn khu chợ được thiết kế theo lối kiến trúc Việt - Hoa và có sự giao thoa rất tinh tế hợp với phong thủy miền cao nguyên: những dãy cột đá ba bốn người ôm được đục đẽo rất đẹp; khu chợ bề thế, vững chãi giữa lòng chảo thung lũng cao nguyên Đồng Văn như một nét chấm phá đầy ấn tượng. Công trình chợ Đồng Văn với kết cấu hình chữ U thật tráng lệ, thâm trầm lối kiến trúc trên đá được xây dựng trong khoảng thời gian từ 1925 - 1928. Chợ Đồng Văn họp định kì vào chủ nhật hàng tuần.