Phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong ứng phó với biến đổi khí hậu

Hội LHPN Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng (CECR) với sự hợp tác của Mạng lưới các tổ chức phi chính phủ Việt Nam về Biến đổi Khí hậu (VNGO-CC) đã tổ chức hội thảo trực tuyến hưởng ứng Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26) với chủ đề: Phụ nữ Việt Nam tham gia hành động ứng phó với Biến đổi Khí hậu và Giảm thiểu Rủi ro Thiên tai (BĐKH và GTRRTT). 

Hội thảo có sự tham gia và hỗ trợ của Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) và Đại sứ quán Thụy Điển.

Hội nghị COP 26 được tổ chức từ 31/10 đến 12/11/2021 tại Glasgow, Scotland, muộn hơn một năm so với kế hoạch ban đầu do sự bùng phát của đại dịch COVID-19. Báo cáo đánh giá BĐKH lần thứ 6 của Ban liên chính phủ về BĐKH (IPCC) đánh giá nếu thế giới có hành động quyết liệt với việc giảm phát thải ngay lập tức, nhanh chóng và trên quy mô lớn, gia tăng nhiệt độ toàn cầu có thể được giới hạn ở mức 1,5°C vào cuối thế kỷ 21. Do vậy, các cuộc đàm phán trong khuôn khổ COP26 tổ chức tại Glasgow được kỳ vọng là thời điểm để các nhà lãnh đạo trên thế giới tăng các cam kết nhằm giảm phát thải khí nhà kính để đạt mục tiêu giữ nhiệt độ trái đất không tăng quá 1,5 độ C.

Giới và BĐKH là nội dung xuyên suốt trong chương trình nghị sự của COP 19 vào năm 2013 đến nay. COP 25 năm 2019 tại Tây Ban Nha đã thông qua chương trình làm việc Lima 5 năm nâng cao về bình đẳng giới và kế hoạch hành động về giới. Bình đẳng giới là điều kiện cần thiết cho các quốc gia thực hiện Kế hoạch thích ứng quốc gia (NAP) và Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của mình. Đây là cơ hội cho các quốc gia có đóng góp sáng kiến, ý tưởng nhằm thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao vị thế của phụ nữ trong ứng phó với BĐKH và GTRRTT.

Tại Việt Nam, phụ nữ có vai trò rất quan trọng trong các hoạt động ứng phó với BĐKH và GTRRTT. Phụ nữ không chỉ đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh, họ còn có thể là lực lượng tiên phong trong giảm thiểu khí nhà kính khi áp dụng các hoạt động thích ứng với BĐKH và GTRRTT, thảm họa môi trường, nhất là khi nam giới di cư tìm việc làm. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy, sự tham gia của phụ nữ còn gặp nhiều rào cản về công nghệ kỹ thuật, năng lực, truyền thông và tài chính trong ứng phó với BĐKH. Họ có nhiều hạn chế hơn trong tiếp cận thông tin và ít cơ hội học hỏi, nắm bắt sớm các biện pháp ứng phó. Tăng cường sự tham gia của phụ nữ và thực hiện các chính sách như Đóng góp Quốc gia tự quyết định (NDC) là tiền đề quan trọng thúc đẩy và tạo điều kiện cho phụ nữ trong các hoạt động thích ứng BĐKH và GTRRTT, giúp cho phụ nữ phát huy tốt nhất vai trò của họ trong thích ứng với BĐKH thông qua các mô hình sản xuất, kinh doanh một cách sáng tạo.

Hội thảo có sự hiện diện của hơn 100 đại biểu là lãnh đạo Hội LHPN Việt Nam, lãnh đạo các cơ quan quốc tế, đại diện lãnh đạo các ban, đơn vị cơ quan Trung ương Hội, đại diện Hội LHPN 28 tỉnh/thành và thành viên mạng lưới các tổ chức VNGO-CC. Các thành viên mạng lưới phụ nữ tiên phong thích ứng với BĐKH trên toàn quốc đã chia sẻ về những khoảng cách trong vấn đề giới ảnh hưởng tới sự tham gia của phụ nữ trong quá trình ra quyết định và đề ra những biện pháp nhằm tăng cường sự tham gia của phụ nữ trong thực hiện Đóng góp Quốc gia tự Quyết định (NDC), giảm thiểu khí nhà kính và thích ứng BĐKH, rủi ro thiên tai.

Phát biểu tại Hội thảo, bà Nguyễn Thị Minh Hương, Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, khẳng định: "Hội LHPN Việt Nam là thành viên tích cực tham gia vào các chương trình quốc gia ứng phó với BĐKH, chủ động, tuyên truyền nâng cao năng lực ứng phó với BĐKH cho phụ nữ góp phần GTRRTT; Triển khai hiệu quả những sáng kiến, giải pháp ứng phó với BĐKH; Xây dựng các mô hình sinh kế phù hợp và đóng góp xây dựng và phản biện xã hội các chính sách thúc đẩy sự tham gia hiệu quả của phụ nữ và bình đẳng giới trong ứng phó và giảm nhẹ rủi ro do tác động của BĐKH".

Bà Gaelle Demolis, Quyền Trưởng đại diện của UN Women tại Việt Nam, cho biết: "UN Women đã, đang và sẽ tích cực hỗ trợ các cơ quan chính phủ Việt Nam cũng như các tổ chức của phụ nữ nâng cao năng lực về lồng ghép giới trong thích ứng và giảm nhẹ BĐKH, tăng cường tiếp cận của phụ nữ tới sinh kế bền vững và sinh kế thay thế để có thể chống chịu với thiên tai, thúc đẩy trao quyền cho phụ nữ trong việc ra quyết định về thích ứng, giảm thiểu BĐKH, quản lý rủi ro thiên tai ở tất cả các cấp và lĩnh vực".

"Trung tâm sẽ cùng Mạng lưới Phụ nữ tiên phong thích ứng BĐKH tiếp tục tăng cường và thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ trong các hoạt động lồng ghép Giới, BĐKH, trong đó tập trung vào chủ đề bảo vệ nguồn nước, quản lý rác thải. Tiếp tục thúc đẩy các sáng kiến cộng đồng do phụ nữ khởi xướng nhằm trao quyền năng về kinh tế cho phụ nữ ở các vùng, ngành nghề dễ bị tổn thương do BĐKH và thiên tai và tăng cường tiếng nói của phụ nữ và sự tham gia của phụ nữ trong công cuộc ứng phó với BĐKH", bà Đinh Thu Hằng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng, chia sẻ.