Quỹ Dân số Liên hợp quốc khuyến cáo 10 chính sách ưu tiên tận dụng cơ hội của già hóa dân số

Sẽ có 64 quốc gia siêu già vào năm 2050

Theo số liệu của Liên hợp quốc, đến cuối năm 2022, dân số thế giới đạt khoảng 8 tỉ người. Theo dự báo, năm 2030 sẽ đạt 8,5 tỉ người, năm 2037 là 9 tỉ, 2050 khoảng 9,7 tỉ người và 2080 sẽ có 10,4 tỉ người.

Năm 2012, thế giới có 850 triệu người cao tuổi (NCT) từ 60 tuổi trở lên (chiếm 11,5%), dự báo đạt 2 tỉ người vào 2050 (22%). Năm 2022 có khoảng 800 triệu NCT từ 65 tuổi trở lên (9,7%); dự báo năm 2030 sẽ tăng lên 11,7%, năm 2050 là 16,4%.

Nhật Bản đang là quốc gia "siêu già", có trên 30% dân số từ 60 tuổi trở lên. Đến 2050, có 64 quốc gia siêu già. Năm 2022, tuổi thọ trung bình toàn cầu đạt 73 tuổi; dự báo đến 2045-2050, tuổi thọ trung bình sẽ là 83 tuổi ở các nước phát triển, 74 tuổi ở các nước đang phát triển. Số người thọ trên 100 tuổi từ 316.000 năm 2011 lên 3,2 triệu người vào năm 2050.

Theo các chuyên gia, già hóa là thành tựu của quá trình phát triển, tạo ra thị trường mới đáp ứng nhu cầu của NCT (bảo hiểm, tài chính, ngân hàng, dược phẩm, dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe, dưỡng lão...). Tuy nhiên, vấn đề này cũng đặt ra những thách thức lớn ề kinh tế, - xã hội - văn hóa, lối sống cho các cá nhân, gia đình, xã hội. Chúng ta sẽ phải đương đầu với tình trạng thiếu hụt lao động, an sinh xã hội, lương hưu, chi tiêu công, y tế và chăm sóc sức khỏe, nhà ở, giao thông; thay đổi cấu trúc gia đình…

10 chính sách ưu tiên tận dụng cơ hội của già hóa dân số

Trước vấn đề già hóa dân số đang tăng nhanh hiện nay, Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) đưa ra khuyến cáo 10 chính sách ưu tiên để các quốc gia tận dụng cơ hội của già hóa dân số. Đó là:

(1) Nâng cao nhận thức, tăng cường năng lực cấp quốc gia và địa phương; điều chỉnh chính sách kinh tế - xã hội để thích ứng với già hóa.

(2) Đảm bảo NCT được tôn trọng và an sinh, tiếp cận các dịch vụ thiết yếu, có thu nhập tối thiểu thông qua sàn an sinh xã hội; cần có tầm nhìn dài hạn, cam kết chính trị mạnh mẽ và nguồn ngân sách đảm bảo.

(3) Hỗ trợ cộng đồng và gia đình xây dựng mạng lưới hỗ trợ để NCT già yếu được chăm sóc lâu dài.

(4) Đầu tư cho giới trẻ - NCT trong tương lai thúc đẩy thói quen có lợi về sức khỏe, cơ hội giáo dục, việc làm, tham gia hệ thống an sinh.

(5) Hỗ trợ các nghiên cứu so sánh về già hóa trong nước và quốc tế cung cấp cho xây dựng chính sách.

(6) Lồng ghép vấn đề già hóa trong các nghiên cứu về giới và ngược lại.

(7) Đảm bảo vấn đề già hóa và nhu cầu của NCT được tính đến trong các chính sách phát triển quốc gia.

(8) Đảm bảo vấn đề già hóa và NCT được tính đến trong các chương trình ứng phó biến đổi khí hậu, thiên tai.

(9) Xây dựng các mục tiêu, chỉ số cụ thể về già hóa.

(10) Xây dựng văn hóa về tuổi già, NCT là thành viên tích cực của cộng đồng; ngăn chặn, xử lí các hành vi phân biệt đối xử với NCT.

5 hoạt động nổi bật trong Tháng hành động vì người cao tuổi Việt Nam năm 2023

Năm 2023, thế giới kỷ niệm 33 năm Ngày Quốc tế NCT (1/10) và là năm thứ 8 Việt Nam triển khai Quyết định số 544 ngày 25/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ lấy tháng 10 hằng năm là Tháng hành động vì NCT Việt Nam. Năm nay, tại Việt Nam, hưởng ứng Tháng hành động vì NCT Việt Nam diễn ra 5 hoạt động nổi bật gồm:

1. Lễ phát động hưởng ứng Tháng hành động vì NCT Việt Nam và trao giải thưởng Liên hoan tiếng hát NCT khu vực 1, tối 30/9/2023 tại tỉnh Hà Tĩnh, được truyền hình trực tiếp trên Đài Phát thanh - Truyền hình Hà Tĩnh, tiếp sóng Đài các địa phương trong khu vực. Buổi lễ có các đại biểu lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, các Ban, Bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và tỉnh Hà Tĩnh dự, phát biểu chỉ đạo; tặng quà NCT nghèo, NCT hoàn cảnh khó khăn và vinh danh các tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp trong các hoạt động bảo vệ, chăm sóc, phát huy vai trò NCT.

2. Liên hoan tiếng hát NCT toàn quốc dự kiến tổ chức cuối tháng 10/2023 tại TP Hà Nội. Chương trình trao thưởng và bế mạc Liên hoan toàn quốc sẽ được Đài Tiếng nói Việt Nam VOV truyền hình trực tiếp, tiếp sóng tới các đài địa phương.

Liên hoan tiếng hát NCT khu vực 2, gồm các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên, tổ chức từ ngày 4 - 6/10/2023 tại tỉnh Khánh Hòa. Liên hoan tiếng hát NCT khu vực 3, gồm các tỉnh phía Nam, tổ chức từ ngày 13 - 15/9/2023, tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Chương trình trao thưởng và Liên hoan được phát trực tiếp trên Đài Phát thanh và Truyền hình địa phương đăng cai, tiếp sóng tới các đài địa phương trong khu vực.

3. Hội nghị toàn quốc biểu dương NCT làm kinh tế giỏi, dự kiến tổ chức cuối tháng 11/2023 tại Thủ đô Hà Nội. Hội nghị đón khoảng 500 đại biểu, gồm các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các Ban, Bộ, ngành, đại biểu cơ quan Trung ương, báo chí, đại biểu địa phương.

4. Các giải thể thao toàn quốc gồm: Giải bóng chuyền hơi người trung, cao tuổi các tỉnh phía Bắc tổ chức trong tháng 5/2023 tại tỉnh Bắc Kạn; khu vực phía Nam tổ chức vào tháng 10 tại tỉnh Trà Vinh. Giải cờ tướng người trung, cao tuổi toàn quốc tổ chức vào tháng 8 tại tỉnh Quảng Nam. Giải cầu lông trung cao tuổi toàn quốc tổ chức vào tháng 9 tại tỉnh Thanh Hóa.

5. Tại các địa phương, Hội NCT các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền và phối hợp với MTTQ, các đoàn thể, các Sở, ngành, cơ quan liên quan tổ chức các hoạt động tọa đàm kỷ niệm Ngày Quốc tế NCT và phát động hưởng ứng Tháng hành động vì NCT Việt Nam; huy động nguồn lực thăm hỏi, tặng quà NCT nghèo, NCT cô đơn không nơi nương tựa, hoàn cảnh khó khăn. Tổ chức sôi nổi các cuộc giao lưu văn nghệ, thi đấu thể thao NCT; Liên hoan tiếng hát NCT, Hội nghị biểu dương NCT làm kinh tế giỏi và thu hút sự quan tâm, vào cuộc của các cấp các ngành và toàn xã hội…