Rau tàu bay có công dụng gì đối với sức khỏe?

Rau tàu bay là một loại cây hoang dại thích hợp với nền đất ẩm, mọc len lỏi trong các cánh rừng hoặc bìa rừng hay ven suối ở các vùng có khí hậu nhiệt đới. Tại nước ta, loại cây này từ xa xưa được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau như hái làm rau ăn trong thời chiến hay làm vị thuốc để chữa bệnh.

1. Rau tàu bay là cây gì?

Rau tàu bay có tên khoa học là Gynura crepidioides Benth, một loại thực vật có hoa trong họ Cúc. Rau tàu bay còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như cây Ngải Rét, Kim Thất, Lảo Lộc, Sra Tây...

Dưới đây là một số đặc điểm của cây rau tàu bay:

- Là cây thân thảo mập, có rãnh mọc đứng, chiều cao có thể cao đến 1m, rễ cây có màu trắng hoặc nâu.

- Lá cây to mỏng, hình trứng dài, có khía, răng cưa, có mùi thơm.

- Thuộc loại hoa lưỡng tính, hoa mọc thành cụm, hình đầu, có màu hồng nhạt đến đỏ và đỏ nâu. Hoa tụ hình đầu, mào lông trắng mịn và mềm. Thường hoa nở từ tháng 9 đến tháng 2 và kết trái khoảng từ tháng 10 đến tháng 3, quả bé có mào lông.

- Đầu nhụy hoa khô biến thành những túm bông nhẹ, chứa hạt sẽ khuếch tán theo gió đến những vùng đất dễ sinh trưởng để tạo mầm thành cây non.

2. Vị trí phân bố, thu hái và chế biến

Cây rau tàu bay thường phân bố ở những nơi có vùng khí hậu nhiệt đới như Châu Á hoặc một số nơi ở Châu Phi, các bán đảo phía Đông Nam Địa Trung Hải.

Ở Việt Nam, loại cây này mọc tự nhiên, được tìm thấy rộng rãi ở các bìa rừng, khe suối hay ở các khu vực đồi núi.Do hạt tàu bay phát tán theo gió nên rất dễ tìm thấy ở khắp nơi.

Bộ phận được sử dụng của cây rau tàu bay là lá và ngọn và thường được thu hoạch quanh năm.

Người dân sau khi hái xong sẽ rửa sạch bụi bẩn và chế biến bằng cách phơi khô, bảo quản ở nhiệt độ từ 25 – 28 độ C (tránh để nơi ẩm ướt).

3. Tác dụng của rau tàu bay

Mặc dù có tên là rau tàu bay nhưng trên thực tế loại cây này cũng được coi là một loại dược liệu có những tác dụng sau:

3.1. Tác dụng làm lành vết thương

Chiết xuất hydroethanolic từ lá của rau tàu bay có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, tăng sinh nguyên bào sợi, giúp thu nhỏ vết thương và kích thích tạo mạch từ đó làm vết thương nhanh lành hơn.

3.2. Hỗ trợ điều trị rối loạn đông máu và mang đặc tính chống đông máu

Lượng methanol chiết xuất từ cây rau tàu bay giúp kéo dài thời gian đông máu, hoạt hóa một phần thời gian prothrombin và thromboplastin trong máu. Do đó rau tàu bay mang triển vọng trong việc hỗ trợ điều trị một số bệnh rối loạn đông máu.

3.3. Hỗ trợ chống tăng đường huyết và giúp bảo vệ tế bào B đảo tụy

Nhờ chứa các chất chống oxy hóa như phenol, flavonoids đóng vai trò bảo vệ chống lại một số bệnh thoái hóa do quá tải lượng oxy hóa. Do đó rau tàu bay có tác dụng chống tăng đường huyết và bảo vệ tế bào B đảo tụy.

Ngoài ra, Theo Đông Y, rau tàu bay còn có thể được sử dụng làm nguyên liệu trong một số loại thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh như:

- Cung cấp một số dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.

- Hỗ trợ điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt.

- Trị cảm sốt, giúp hạ thân nhiệt đồng thời kích thích khả năng tiêu hóa và lợi tiểu.

- Có tác dụng cầm máu, hỗ trợ điều trị bệnh tiêu chảy ở trẻ em, trị ghẻ.

- Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị một số bệnh ung thư.

- Ngoài ra, rau tàu bày giúp ngăn ngừa tăng men gan, giải nhiệt và bảo vệ gan.

Đối với phụ nữ mới sinh và cho con bú, rau tàu bay mang lại khá nhiều lợi ích như hỗ trợ tăng tiết sữa, tăng khả năng trao đổi chất và hấp thụ chất dinh dưỡng từ mẹ, giảm đau nhức xương khớp. Mặt khác, nhờ đặc tính chống viêm rau tàu bay giúp cầm máu ở phụ nữ sinh mổ và ngăn chặn viêm nhiễm vùng kín ở phụ nữ mới sinh con.

Rau tàu bay có thể dùng dưới dạng nấu ăn, đắp thuốc hoặc sắc. Liều dùng của rau tàu bay phơi khô là 30g/ngày.

4. Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh từ rau tàu bay.

- Bài thuốc giúp hạ sốt

Người bị sốt sử dụng từ 10 – 15g rau tàu bay khô sắc lấy nước uống. Uống liên tục trong 2 – 3 ngày sẽ thấy tình trạng bệnh thuyên giảm rõ rệt.

- Bài thuốc hỗ trợ điều trị đại phì (u xơ) tuyến tiền liệt

Người bệnh sử dụng 30g rau tàu bay khô, 10- 15g náng hoa trắng. Cho các nguyên liệu chuẩn bị sẵn vào ấm sắc cùng 3 bát nước, khi sôi nên để lửa nhỏ đun đến khi chỉ còn 1 bát thì đổ ra. Làm tương tự sắc lần 2, lần 3, sau đó trộn thuốc đã sắc cả 3 lần với nhau. Chia làm 3 lần/ngày, mỗi ngày uống 1 thang.

- Bài thuốc hỗ trợ cầm máu, giảm đau khớp, kháng khuẩn và kháng viêm

Dùng rau tàu bay tươi rửa sạch, giã nát và đắp lên vùng xương khớp bị đau hay chỗ có vết thương bị sưng.

- Bài thuốc hỗ trợ điều trị tiêu chảy ở trẻ nhỏ

Để cải thiện triệu chứng tiêu chảy ở trẻ nhỏ, bạn có thể sử dụng rau tàu bay tươi hoặc khô sắc lấy nước cho trẻ uống mỗi ngày.

- Bài thuốc hỗ trợ chữa bệnh bướu lành và bướu cổ

Chuẩn bị 30g rau tàu bay, 30g cây xạ đen cùng 1,5 lít nước sạch cho vào ấm sắc. Đun cho đến khi lượng nước chỉ còn 1 lít thì đổ ra, nên uống sau ăn, uống hết trong ngày và chia làm 3 lần.

5. Một số lưu ý khi sử dụng cây rau tàu bay

Mặc dù rau tàu bay mang lại những lợi ích tốt cho sức khỏe và có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh. Tuy nhiên, khi sử dụng bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

- Trong rau tàu bay có chứa hàm lượng sắt nhỏ vì thế không nên sử dụng quá nhiều.

- Để khử mùi hăng của rau tàu bay, khi nấu canh bạn nên hớt hết phần dầu thừa nổi trên mặt nước rồi mới nêm gia vị.

- Các bài thuốc từ rau tàu bay được đề cập chỉ mang tính hỗ trợ điều trị và là phương pháp dân gian. Vì vậy, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng, nhất là trẻ em, người có bệnh mãn tính.

Trên đây là những thông tin cơ bản về rau tàu bay. Hy vọng với những chia sẻ trên sẽ giúp cho bạn hiểu rõ hơn về tác dụng của rau tàu bay và sử dụng thảo dược này một cách phù hợp.