Quê ngoại tôi ở vùng núi Ba Vì (Hà Nội). Mẹ tôi thoát ly đã từ lâu nhưng dì tôi thì vẫn sống ở đây. Dì là người phụ nữ cực kỳ chịu thương, chịu khó. Chồng dì mất sớm nên mình dì xoay xở đủ thứ việc để nuôi 3 đứa con khôn lớn.
Tôi còn nhớ vì nhà nghèo, không có tiền mua thực phẩm nên dì chủ yếu tự nuôi trồng. Nhưng, tuổi thơ tôi lại luôn có những ký ức rất đẹp mỗi lần về quê chơi với dì, được đi chân trần trên những triền đê, trên những đám cỏ non mềm mại. Để đãi cháu gái từ thành phố về, dì hay thịt gà, hay bắt con cá dưới ao lên rán, hoặc nấu canh riêu. Lạ là món nào dì nấu, tôi ăn cũng thấy rất ngon, cũng món ăn giống mẹ tôi nấu ở thành phố, nhưng vị thì khác biệt hẳn. Có một món mà tôi ấn tượng mãi, đó là món ruốc nấm.
Đến tận bây giờ, dù đã có tuổi, thi thoảng dì vẫn làm và gửi ruốc nấm cho gia đình tôi.
Mẹ tôi kể, năm nào dì cũng hái được một ít nấm tươi và phơi khô làm ruốc cho các cháu ăn dần. Ruốc nấm dì tôi thực sự đặc biệt, mùi hương thơm nức mũi đã khiến người ta phải nuốt nước miếng vì thèm.
Dì tôi kể, làm ruốc nấm thực ra không khó. Nguyên liệu chính cần chuẩn bị là chân nấm hương và gia vị gồm nước mắm, hạt nêm, mì chính, dầu ăn. Chân nấm hương rửa sạch, sau đó ngâm nước sôi cho mềm. Vớt nấm ra, cắt bỏ phần gốc, vắt kiệt nước và tước thành sợi nhỏ. Nước ngâm nấm sau khi gạn lấy phần nước trong được giữ lại. Cho nấm vào cối giã hoặc xay.
Giã xong, bắc chảo đảo cho đến khi nấm săn lại, đổ nước ngâm nấm vào đun với nhiệt độ cao. Trong quá trình đun nhớ để ý hớt bọt. Cho gia vị vào đảo đến khi nấm gần khô thì cho vào cối giã lại lần nữa, đến khi bông lên thì dừng.
Sau đó, cho lại nấm vào chảo, thêm một chút dầu ăn. Cách này sẽ tạo cho ruốc có độ bóng, nhìn rất ngon mắt. Có thể cho thêm chút tiêu vào đảo cùng đến khi nấm khô, ăn vừa miệng là được. Vì nhà có sẵn gà trong chuồng nên thi thoảng dì lại xé thêm thịt gà làm món ruốc nấm gà, với giá trị dinh dưỡng cao.
Khỏi phải nói, bọn trẻ con thích món ruốc nấm của dì tôi làm đến mức nào. Thậm chí, có hôm chúngcòn giục tôi từ tối hôm trước là nấu nhiều cơm hơn để sáng hôm sau ăn cơm nguội với ruốc nấm - thứ đồ ăn sáng mà theo tôi cực kỳ chất lượng, vừa ngon, vừa đảm bảo vệ sinh và giúp lũ trẻ no bụng đến tận trưa.
Món ruốc nấm còn rất hữu ích với những gia đình có người già. Mẹ tôi thi thoảng lại nấu nồi cháo nhỏ và rắc chút ruốc nấm lên ăn kèm, vừa ăn mẹ vừa tấm tắc khen “Sao lại có món ruốc ăn ngon và dễ khiến người ta thấy thèm khi nghĩ đến như vậy?” khiến cả nhà cùng cười vang…