Alfred Bernhard Nobel (1833-1896) là nhà hóa học, kỹ sư và một triệu phú người Thụy Điển. Nobel sở hữu 355 bằng phát minh sáng chế khác nhau, trong đó thuốc nổ là thành tựu nổi bật nhất cuộc đời ông. Trong hóa học, nguyên tố hóa học nobelium được đặt theo tên ông. Ông đã dùng hầu như toàn bộ tài sản của mình để sáng lập Giải thưởng Nobel từ năm 1901, được thừa nhận rộng rãi như là giải thưởng danh giá nhất một người có thể nhận được trong lĩnh vực được trao.
Ông dùng tài sản của mình để sáng lập ra Giải thưởng Nobel
- “Nếu tôi đã làm việc để có một nghìn ý tưởng nhưng trong đó chỉ có một ý tưởng đáng giá thì điều đó đã đáng để hài lòng”
Giống như Thomas Edison, Alfred Nobel là một nhà khoa học, nhà phát minh không được đào tạo một cách bài bản tại các trường đại học. Từ nhỏ, cậu bé Alfred Nobel đặc biệt yêu thích văn học, tuy nhiên, bố cậu lại muốn Nobel học khoa học kỹ thuật. Nghe lời bố, Nobel trở thành một nhà khoa học cần mẫn trong lĩnh vực của mình, nhưng năng khiếu về ngôn ngữ và văn học vẫn giúp đỡ Nobel rất nhiều trong nghiên cứu khoa học. Năm 17 tuổi, Alfred Nobel đã thông thạo tiếng Thụy Điển, Nga, Pháp, Anh và Đức. Nhờ khả năng đặc biệt về ngôn ngữ mà mặc dù không được đào tạo chính thức tại bất cứ trường đại học nào, Alfred Nobel vẫn tiếp thu những thành tựu nổi bật nhất trong nghiên cứu hóa học và vật lý học của châu Âu. Alfred Nobel thường nói “Nhà là nơi tôi làm việc và tôi làm việc ở khắp mọi nơi”. Sự thực là Nobel đã dành cả cuộc đời mình để làm việc, ông không có gia đình. Mặc dù các viện nghiên cứu và nhà máy do ông thành lập ở khắp châu Âu và thế giới nhưng ông vẫn thường tự mô tả mình là một kẻ cô độc và không bỏ qua bất cứ ý tưởng nào, cho dù để tìm được một ý tưởng đáng giá, ông phải làm việc một nghìn lần với những ý tưởng không mang lại kết quả.
- “Trong sâu thẳm suy nghĩ của tôi, tôi muốn tất cả vũ khí như súng hay thuốc nổ được gửi tới địa ngục”
Trong đời mình, Alfred Nobel đã rất nhiều lần giải thích rằng, ông không muốn phát minh của mình được ứng dụng trong súng và thuốc nổ như một thứ vũ khí giết người nhanh và nhiều nhất. Ông đã dành cả đời mình để nghiên cứu, mạo hiểm với tính mạng của mình rất nhiều lần trong phòng thí nghiệm để tạo ra thuốc nổ. Và dù, nhờ có phát minh của Nobel mà kênh đào Panama và đường hầm Gothard trở thành hiện thực, dù 90% các ứng dụng của thuốc nổ là nhằm mục đích khai thác mỏ và xây dựng, Alfred Nobel vẫn bị lên án như người tạo ra “những vũ khí giết người”. Cuộc đời và sự nghiệp của Alfred Nobel như đầy những nghịch lý. Ông là một nhà khoa học thành công, trên thực tế, ông là một trong những người giàu nhất thế giới ở thời điểm đó, nhưng chưa lúc nào Nobel cảm thấy đủ đầy. Ông là người đấu tranh cho hòa bình nhưng phát minh của ông lại được sử dụng nhiều nhất trong chiến tranh. Nobel là một người yêu nước kiên cường nhưng lại dành thời gian tương đối ít ở Thụy Điển mà dành thời gian hầu hết cuộc đời mình ở khắp châu Âu để theo đuổi những tiến bộ khoa học. Và cuối cùng, ông là một người yêu cuộc sống gia đình nhưng lại không có một gia đình thực sự của riêng mình.
Nguyên tố hóa học Nobelium được đặt theo tên của ông
- “Không đủ để xứng đáng với sự tôn trọng chỉ bằng cách sống để được tôn trọng”
Đó là những gì Nobel đã nói khi đọc những cáo phó người ta viết về ông vì tưởng nhầm rằng ông đã qua đời. Vào một ngày năm 1888, anh trai của Nobel - Ludvig gặp tai nạn và chết trong khi đến thăm Cannes. Báo Pháp đã tưởng nhầm rằng đó là Alfred Nobel và đăng những dòng cáo phó “Thương nhân kinh doanh cái chết, ngày hôm qua đã chết” và “Nobel, người đã trở nên giàu có bằng cách tìm ra cách giết người nhanh và nhiều hơn bao giờ hết, ngày hôm qua đã qua đời”. Alfred Nobel dường như đã “chết” thực sự với những lời trên cáo phó. Không chỉ là nỗi đau buồn sau sự ra đi của người anh trai, Nobel nhận ra ông không được tôn trọng.
- “ Sau khi tôi chết, phần còn lại trong tài sản của tôi được sử dụng làm giải thưởng dành cho những người đã mang đến những điều lớn lao cho xã hội”
Ông đã viết trong di chúc của mình về một giải thưởng cho: Người đã có những khám phá quan trọng nhất trong vật lý, người đã tìm ra những chất và nguyên lý hóa học quan trọng nhất, người đã có những phát hiện quan trọng nhất trong y học, người đã viết tác phẩm văn học tuyệt vời nhất và người đã cống hiến nhiều nhất cho mối quan hệ giữa các quốc gia, giảm bớt chiến tranh, quân đội và tổ chức những cuộc họp hòa bình. Ba giải thưởng đầu tiên, dường như ai cũng hiểu, lý do bởi Nobel là một nhà khoa học. Nhưng ít người biết rằng Giải thưởng Nobel văn học là dành cho niềm đam mê với vẻ đẹp của văn học và ngôn ngữ từ nhỏ của Nobel. Nobel đã từng muốn trở thành một nhà văn và thậm chí ông đã viết một cuốn sách. Ông đã theo mong muốn của cha mình nhưng vẫn giữ tình yêu với văn học trong suốt cuộc đời. Và Giải Nobel hòa bình? Đó là lời giải thích không thể bác bỏ cho lương tâm và lòng yêu chuộng hòa bình của Alfred Nobel. Giải thưởng Nobel được trao hàng năm vào ngày 12 tháng 10 để kỉ niệm ngày mất của Alfred Nobel với những di sản trong cuộc đời một con người cô độc nhưng đã thay đổi cả thế giới.
