Theo các chuyên gia dự tính, đến năm 2050, Việt Nam sẽ phải đối mặt với viễn cảnh từ 2,4 đến 4,3 triệu nam giới không tìm được vợ. Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới cấu trúc dân số Việt Nam trong tương lai. Việc dư thừa nam giới trong xã hội nếu không có những biện pháp can thiệp kịp thời sẽ dẫn tới "thừa nam giới, thiếu nữ giới" trong độ tuổi kết hôn… Đặc biệt, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh cũng sẽ làm gia tăng tình trạng bất bình đẳng giới, nhiều phụ nữ có thể phải kết hôn sớm và tỷ lệ ly hôn, tái hôn của phụ nữ sẽ tăng cao.
Để hạn chế tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, duy trì ổn định mức sinh thay thế… trong nhiều năm qua, những người làm công tác dân số tại Quảng Ninh đã có nhiều hoạt động trong thiết thực trong công tác tuyên truyền, vận động nhằm thay đổi nhận thức của người dân về vấn đề này.
Theo báo cáo của Chi cục DS-KHHGĐ Quảng Ninh, trong năm 2017, đơn vị này đã đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục và phổ biến pháp luật với các hoạt động nhằm thực hiện đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh và đẩy mạnh đưa nội dung này vào trường học.
Cụ thể: Chi cục DS-KHHGĐ Quảng Ninh đã phối hợp với nhiều báo, đài đẩy mạnh công tác tuyên truyền về công tác DS-KHHGĐ, phối hợp với nhiều sở ban ngành và Hội LHPN tỉnh tổ chức nhiều lớp tập huấn về công tác dân số và các biện pháp thực hiện tiêu chí không sinh con thứ 3…
Tổ chức nhiều buổi nói chuyện cho hàng ngàn đối tượng tham dự là nam, nữ thanh niên trẻ chưa kết hôn, chuẩn bị kết hôn, lồng ghép chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết cho những địa bàn xã có nguy cơ cao… Phát hàng ngàn tờ rơi, mở lớp tập huấn chuyên đề về mất cân bằng giới tính khi sinh tại các huyện, thị xã, thành phố, đồng thời tập huấn kỹ năng truyền thông, phương pháp về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh cho cán bộ làm công tác dân số.
Đặc biệt, trong thời gian vừa qua, Chi cục DS-KHHGD tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp với trường Đào tạo cán bộ Nguyễn Văn Cừ (Quảng Ninh) xây dựng kế hoạch đào tạo, giảng dạy hàng năm của các trường học về nội dung mất cân bằng giới tính khi sinh, với thời lượng 10 tiết học/lớp đào tạo.
Ngoài ra, đơn vị này cũng phối hợp trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh, phổ biến các nội dung quy định về nghiêm cấm lựa chọn giới tính khi sinh cho sinh viên trước khi ra trường với thời lượng 10 tiết, tổ chức ký cam kết thực hiện đối với sinh viên ra trường.
Bên cạnh đó, đơn vị cũng phối hợp với Sở GD&ĐT tổ chức các hoạt động giảng dạy về nội dung mất cân bằng giới tính khi sinh bằng các hình thức sân khấu hóa, tuyên truyền thông qua các đồng đẳng viên tại nhiều trường tiểu học, THPT, THCS trên địa bàn tỉnh.
Theo chia sẻ của bà Nguyễn Thị Thanh Bình, Phó Chi cục DS-KHHGĐ Quảng Ninh, thì: Quảng Ninh cũng như nhiều tỉnh thành khác trong cả nước vừa có miền núi, hải đảo, vùng biển và là nơi có nhiều đồng bào dân tộc sinh sống. Với nhiều đồng bào dân tộc thì tư tưởng “trọng nam, khinh nữ”, sinh con trai để nối dõi tông đường, thờ cúng tổ tiên vẫn còn khá nặng nề… Nhiều gia đình người đồng bào dân tộc mặc dù được cộng tác viên dân số ở cơ sở, các cấp chính quyền vận động, tuyên truyền rất nhiều nhưng người dân vẫn có những suy nghĩ lạc hậu và không có chế tài cho việc này dẫn đến nhiều gia đình vẫn sinh nhiều con.
Cùng với đó, những người dân sống nhờ vào biển thì đàn ông chính là những lao động chính trong gia đình, họ phải ra khơi, vượt sóng, vượt gió. Do đó tư tưởng “phải có con trai” vẫn ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người dân, nên có nhiều gia đình không chỉ có muốn có 1 người con trai mà phải có nhiều con trai để sau này cùng cha ra biển.
Từ những thực tế như trên, nên những người làm công tác dân số trên địa bàn cũng gặp rất nhiều khó khăn, thách thức. Mặc dù trong nhiều năm qua, Chi cục DS-KHHGĐ Quảng Ninh đã có nhiều hoạt động, đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh nhưng vẫn ở mức cao, tỷ số giới tính khi sinh Nam/nữ vẫn ở mức 112,5/100 (số liệu năm 2017).
Bà Bình cũng cho biết thêm, bên cạnh đó thì những người làm công tác dân số, chuyên môn vẫn chỉ được hưởng những đồng trợ cấp ít ỏi, nhiều cộng tác viên còn hạn chế về mặt chuyên môn, phương pháp truyền thông nên việc tuyên truyền về mất cân bằng giới tính khi sinh chưa phát huy được tối đa hiệu quả.