Sơ cứu người bị tai nạn sai cách sẽ nguy hiểm như thế nào?

Mới đây, một du khách Ấn Độ đến du lịch ở Đà Nẵng bất ngờ bị ngất xỉu, ngã xuống đất, ngừng tim, mất ý thức, vệ sinh không tự chủ, đã lập tức được nữ điều dưỡng Đặng Thị Hạ (Bệnh viện Bạch Mai) cấp cứu tại chỗ một cách chuyên nghiệp, kịp thời đã giúp du khách qua cơn nguy kịch.

Với mong muốn nâng cao tỷ lệ người dân biết kỹ năng Hồi sinh tim phổi cơ bản, sơ cấp cứu ban đầu, Phòng Công tác xã hội phối hợp cùng Trung tâm Cấp cứu A9 và Viện Đào tạo Nghiên cứu y dược Bạch Mai tổ chức chương trình tuyền thông giáo dục sức khỏe chủ đề: Hướng dẫn kỹ năng cấp cứu ngừng tuần hoàn tại cộng đồng.

Sơ cứu sai cách nguy hiểm như thế nào?

Mỗi ngày, Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai, tiếp nhận 300 bệnh nhân vào cấp cứu, trong đó 40% là do tai nạn giao thông. Điều đáng nói, theo bác sĩ Ngô Đức Hùng, có rất nhiều trường hợp trong đó bệnh nhân được sơ cứu sai cách dẫn đến những tổn thương đáng tiếc, đặc biệt là trong các vụ tai nạn có chấn thương đốt sống cổ. "Một bệnh nhân ở Hải Phòng bị tai nạn giao thông gãy đốt sống cổ, người sơ cứu lập tức bế nạn nhân đến bệnh viện thay vì để nằm thẳng tại chỗ. Hậu quả là mảnh xương vỡ đâm vào tuỷ khiến bệnh nhân bị liệt. Đây là một trường hợp rất đáng tiếc. Nếu như bệnh nhân này được sơ cứu đúng sẽ không xảy ra trình trạng bị liệt như vậy." - Bác sĩ Hùng chia sẻ.

Không chỉ vậy, khi sơ cứu sai cách còn mang đến sự nguy hiểm cho chính bản thân những người tham gia thực hiện công việc này. Đơn cử nhất có thể kể đến vụ một vụ giao thông thảm khốc xảy ra tại Kon Tum năm 2017, khiến 16 người gặp nạn, 4 người tử vong. Trong số nạn nhân tử vong có người phụ nữ bị nhiễm HIV. Nhưng điều được nhắc đến nhiều hơn trong vụ việc này là 24 người, trong đó có 17 nhân viên y tế bị nghi phơi nhiễm HIV khi cấp cứu nạn nhân bị tai nạn giao thông. Bởi lẽ khi cứu nạn nhân, họ quên mất bảo vệ an toàn như thế nào. Những người này sau đó đã phải điều trị dự phòng sau phơi nhiễm HIV kéo dài liên tục trong thời gian 28 ngày.

Trường hợp khác, một ông bố ở Nam Định cho tay vào miệng con khi con bị co giật để cháu không cắn phải lưỡi, nhưng đã bị con cắn sâu vào tay, gây tổn thương và bị nhiễm trùng lên tận cổ tay, suýt phải tháo khớp. Hay như vụ việc 3 người tử vong sau khi cứu một người rơi xuống giếng ở Bình Phước năm 2021.

Chỉ một số vụ việc như vậy cũng đủ để thấy được sự cần thiết và tầm quan trọng của việc trang bị các kiến thức liên quan đến sơ cấp cứu trong cộng đồng. Bởi không có kỹ năng thì việc cứu người có thể trở thành hại người, hại mình.

"Nếu chúng ta biết sơ cứu ban đầu đúng cách chúng ta hoàn toàn có thể cứu sống một con người"

Theo bác sĩ Ngô Đức Hùng, mục đích của sơ cấp cứu là nhằm giảm thiểu các trường hợp tử vong, hạn chế tổn thương thứ phát và tạo điều kiện cho nạn nhân hồi phục. Chính vì vậy, vị chuyên gia này nhấn mạnh, khi tham gia sơ cấp cứu trong mọi tình huống, hãy chú ý đến tính an toàn, đúng đắn và pháp lý. Sau cùng mới là vấn đề đạo đức. Nguyên tắc quan trọng nhất là phải đảm bảo an toàn cho mình trước bởi, thời gian là vàng nhưng an toàn là mạng sống. 

Việc sơ cấp cứu được tiến hành theo các bước: Đánh giá hiện trường; đánh giá ban đầu về tình hình nạn nhân; gọi trợ giúp (113,114,115) rồi mới sơ cứu và vận chuyển. Bác sĩ Hùng lưu ý, vừa tiến hành cấp cứu vừa gọi người tới hỗ trợ. Khi gọi cho số máy khẩn cấp, cần xưng danh và cho số điện thoại của người sơ cứu, rồi thông báo về loại tai nạn, tổn thương và mức độ nghiêm trọng; số lượng, giới tính, độ tuổi của các nạn nhân; tình trạng nguy hiểm tại hiện trường như có chất cháy, nổ, khí độc hay không và nói rõ địa điểm xảy ra tai nạn.

Khi sơ cứu bệnh nhân thường có 3 tình huống:

- Tình huống thứ nhất - Nạn nhân tỉnh. Người giúp đỡ cần hỏi thông tin, kiểm tra vết thương, đưa người bệnh về tư thế thoái mái nhất (tư thế hồi phục).

- Tình huống thứ hai - Nạn nhân không tỉnh, còn mạch. Nếu bệnh nhân hôn mê, còn thở, còn mạch, mọi người cần kiểm tra đường thở của bệnh nhân có đờm dãi hay không và đưa bệnh nhân về tư thế an toàn để người bệnh thở dễ dàng hơn. Tư thế nằm nghiêng an toàn khi nạn nhân hôn mê.

- Tình huống thứ ba - Nạn nhân bất tỉnh, không còn mạch. Thực hiện hồi sinh tim phổi cơ bản. Gọi người hỗ trợ giúp đỡ. Gọi cấp cứu 115.

Đối với những nạn nhân của các loại tai nạn giao thông, tai nạn thương tích, bác sĩ Hùng lưu ý, mọi người hãy coi tất cả các nạn nhân gặp tai nạn giao thông đều có chấn thương đốt sống cổ. Khi di chuyển các nạn nhân tai nạn giao thông, mọi người cần cố định phần cổ của bệnh nhân bằng nẹp y tế chuyên dụng. Trong trường hợp không có nẹp y tế cần đặt 2 viên gạch ở 2 bên cổ của bệnh nhân rồi dùng áo để cố định.

Người tham gia sơ cần giữ đầu nạn nhân theo phương thẳng đứng. Trong thời gian này, hãy trấn an và chờ cấp cứu 115 đến. Nếu di chuyển bệnh nhân, cần đặt người bệnh trên nền cáng cứng để di chuyển.