Sơn La: Bài học đắt giá về công tác quản lý đất đai ở Bắc Yên

Thanh tra mới phát hiện ra nhiều sai phạm

Công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng ở huyện Bắc Yên, Sơn La có dấu hiệu vi phạm trong suốt thời gian dài đã gây bất bình trong dư luận xã hội. Ngày 26/9/2022, UBND tỉnh Sơn La ban hành Quyết định 1988/QĐ-UBND, thanh tra việc quản lý đất đai, trật tự xây dựng với UBND huyện Bắc Yên và các đơn vị có liên quan. Các nội dung thanh tra gồm: Việc đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), chuyển đổi mục đích sử dụng đất, cấp phép xây dựng; việc thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về đất đai, xây dựng của UBND huyện Bắc Yên và các đơn vị có liên quan với các công trình xây dựng làm cơ sở lưu trú, nhà hàng, khu vui chơi giải trí trên địa bàn 4 xã Tà Xùa, Phiêng Ban, Háng Đồng, Làng Chếu, giai đoạn từ năm 2017 đến ngày có quyết định thanh tra.

Ngày 30/01/2023, UBND tỉnh Sơn la đã ban hành kết luận số 10/KL-UBND. Theo đó, Kết luận đã chỉ rõ các sai phạm về đất đai, trật tự xây dựng tại huyện Bắc Yên và các đơn vị có liên quan.

Cụ thể, từ năm 2015 đến nay, trên địa bàn 4 xã Tà Xùa, Phiêng Ban, Làng Chếu, Háng Đồng, có 78 chủ công trình đã và đang đầu tư xây dựng 95 công trình cơ sở lưu trú, kinh doanh ăn uống, khu vui chơi giải trí… phục vụ hoạt động du lịch. Tổng diện tích sử dụng đất là 113.115,9 m2. Nhiều công trình xây dựng tự phát, san ủi mặt bằng trái quy định.

Công tác chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, giám sát của UBND huyện, Chủ tịch UBND huyện đối với phòng TN&MT, phòng Kinh tế - Hạ tầng, UBND cấp xã và các đơn vị có chức năng trên địa bàn huyện trong quản lý nhà nước về đất đai, trật tự xây dựng, các hoạt động du lịch... chưa thường xuyên, liên tục, để các vi phạm diễn ra trong thời gian dài nhưng chưa xử lý đầy đủ, nghiêm túc.

Cụ thể, trong công tác quản lý đất đai, 27/28 trường hợp thực hiện đăng ký đất đai, cấp GCNQSDĐ, chuyển đổi mục đích sử dụng đất chưa đảm bảo quy định, gồm 18 trường hợp cấp GCN không đúng quy định phải thu hồi; 9 trường hợp có sai sót về trình tự, thủ tục.

Nhiều công trình xây dựng trên đất có nguồn gốc là đất rừng phòng hộ đã được huyện Bắc Yên cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư. Xây dựng trên đất trồng cây lâu năm, cây hàng năm, đất nương rẫy… nhưng không kê khai đăng ký đất đai. Xây dựng ra ngoài diện tích đất ở đã được cấp GCN, xây dựng công trình trên đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất…

Về trật tự xây dựng, việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu du lịch sinh thái Tà Xùa do UBND huyện thực hiện chưa đảm bảo. Đồ án quy hoạch xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2020 của 4 xã chưa được rà soát, điều chỉnh tổng thể. 

Một số công trình mật độ xây dựng được cấp phép không đảm bảo theo đồ án quy hoạch được xây dựng. Còn tình trạng công trình xây dựng nằm trong ranh giới quy hoạch, thuộc trường hợp phải cấp Giấy phép xây dựng nhưng chưa có giấy phép…

Nỗ lực khắc phục sai phạm sau Kết luận Thanh tra 

Thực hiện Kết luận thanh tra của UBND tỉnh; huyện Bắc Yên đã kịp thời cụ thể hóa các văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện khắc phục các hạn chế, khuyết điểm. Theo đó, căn cứ Kết luận thanh tra, các cơ quan, đơn vị liên quan nghiêm túc, tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với các tập thể và cá nhân (theo phân cấp quản lý); đồng thời, chỉ đạo Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy tham mưu, đề xuất triển khai thực hiện việc xem xét, xử lý kỷ luật đối với các tổ chức đảng, đảng viên và cá nhân có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm theo Kết luận số 10/KL-UBND, ngày 30/01/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh đảm bảo đúng quy trình, quy định và theo phân cấp quản lý.

Theo đó, huyện đã triển khai kiểm điểm làm rõ trách nhiệm với nhiều tập thể, cá nhân để xảy ra sai phạm. Tuy nhiên, về công tác xử lý khắc phục các công trình xây dựng, cấp GCNQSD đất trái quy định thì còn gặp nhiều khó khăn trở ngại. Thực tế trên dẫn đến công tác kiểm tra, xử lý các chủ công trình vi phạm trên địa bàn huyện Bắc Yên chưa đảm bảo theo tiến độ theo kế hoạch. 

Tính đến ngày 25/9, toàn huyện còn 20/94 công trình sai phạm chưa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính; 12/73 chủ công trình chưa chấp hành nộp tiền phạt vi phạm hành chính. 83/94 công trình sai phạm theo Kết luận thanh tra chưa chấp hành khắc phục tháo dỡ công trình. Còn 21 hạng mục công trình phát sinh chưa thực hiện khắc phục.

Theo thông tin từ UBND huyện Bắc Yên, nguyên nhân của việc chậm tiến độ là do trong quá trình tuyên truyền và yêu cầu các chủ cơ sở tháo dỡ công trình sai phạm, trong đó có nhiều công trình đã được đầu tư lớn, khi tháo dỡ gây thiệt hại lớn về kinh tế, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của các chủ cơ sở, ảnh hưởng đến lao động việc làm, sinh kế, thu nhập, giảm nghèo của người dân. 

Do đó, việc tuyên truyền tự giác tháo dỡ công trình gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều chủ cơ sở vi phạm là người ngoài tỉnh, thường xuyên vắng mặt tại địa bàn. Một số cơ sở đã đóng cửa, dừng đón khách; nhiều hộ không phối hợp...dẫn đến khó khăn, chậm tiến độ việc xử lý sai phạm. Trình độ, năng lực một số cán bộ, công chức còn hạn chế; còn có hiện tượng nể nang, ngại va chạm, thiếu kiên quyết. Tình trạng suy bì, tỵ nạnh giữa các cơ sở vi phạm vẫn còn xảy ra.

Ông Đào Văn Nguyên, Chủ tịch UBND huyện Bắc Yên, chia sẻ: “Từ khi công bố kết luận thanh tra đến nay, huyện Bắc Yên đã tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ các biện pháp, ban hành kế hoạch khắc phục với tinh thần 5 rõ, đó là: Thành lập đoàn công tác chỉ đạo đôn đốc thực hiện Kết luận Thanh tra; ban hành các văn bản chỉ đạo, tăng cường tuyên truyền phổ biến quán triệt, ký cam kết ko vi phạm giữa người dân và các chủ cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch với Chủ tịch UBND các cấp theo phân cấp; lập hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính đồng thời đôn đốc chấp hành nộp phạt; vận động để các chủ cơ sở tự giác tháo dỡ các công trình và hạng mục công trình vi phạm; không để phát sinh cơ sở và hạng mục công trình vi phạm phát sinh mới". 

Thời gian tới, huyện Bắc Yên sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các chủ công trình kinh doanh và người dân trong việc tuân thủ các quy định của pháp luật về quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch về xây dựng trên địa bàn. Nếu chủ công trình cố tình không thực hiện, không tự giác tháo dỡ công trình sai phạm, thì có thể tổ chức thực hiện cưỡng chế tháo dỡ công trình theo quy định.

Như vậy, chỉ vì buông lỏng quản lý của một bộ phận cán bộ lãnh đạo, chuyên môn, dẫn đến những hệ quả khó giải quyết, gây ra những hệ lụy cho cả cơ quan nhà nước và người dân. Có thể coi đây là một bài học đắt giá trong công tác quản lý đất đai và trật tự xây dựng.