Sự thật đằng sau 13 lầm tưởng về bệnh động kinh

Động kinh là căn bệnh tương đối phổ biến. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, trên toàn cầu hiện có khoảng 50 triệu người bị động kinh. Trong đó có khoảng 80% các bệnh nhân đến từ những nước có thu nhập thấp hoặc trung bình.

Riêng tại Mỹ, Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật nước này cho biết hiện có khoảng 3,4 triệu người bị mắc bệnh động kinh, tương đương với 1,2% dân số.

Khi mắc bệnh động kinh, triệu chứng chính mà các bệnh nhân gặp phải là những cơn co giật. Những cơn co giật được gây ra từ các đợt hoạt động điện bất thường của não bộ. Tùy thuộc vào vị trí não có hoạt động bất thường, co giật do động kinh sẽ ảnh hưởng lên các vị trí khác nhau của cơ thể.

Tuy vậy, co giật không phải là vấn đề duy nhất mà các bệnh nhân mắc bệnh động kinh phải đối mặt. Đa phần các bệnh nhân đều phải đối mặt với sự kỳ thị của xã hội đến từ các lầm tưởng về bệnh động kinh.

Theo một số nhà nghiên cứu, sự kỳ thị với bệnh nhân động kinh và tâm lý đau khổ liên quan đến nó là hiện tượng đã được báo cáo. Những điều này đều làm ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sống của bệnh nhân mắc bệnh động kinh.

Để giúp giảm kỳ thị xã hội với các bệnh nhân động kinh, Tiến sĩ Clifford Segil đến từ Trung tâm Sức khỏe Providence Saint John đã có những trao đổi và giải thích sự thật cho 13 điều lầm tưởng về bệnh động kinh thường gặp hiện nay.

1. Co giật luôn là biểu hiện của bệnh động kinh

Mặc dù nguyên nhân phổ biến nhất gây ra co giật được biết đến là do bệnh động kinh. Nhưng cần nhắc lại rằng, co giật là hậu quả của sự hoạt động điện bất thường tại não. Và không chỉ bệnh động kinh, nhiều nguyên nhân khác cũng có thể gây ra sự bất thường này. Chẳng hạn như chỉ số đường huyết thấp hoặc rối loạn loạn chức năng tim,... đều có thể dẫn đến co giật.

Tuy nhiên, tình trạng co giật không do động kinh hay gặp nhất phải kể đến là tình trạng co giật không động kinh do tâm lý. Các yếu tố sức khỏe tâm thần và chấn thương tâm lý có mối liên hệ mật thiết với tình trạng trên. Đồng thời, các nghiên cứu cũng thấy rằng có khoảng 10% các bệnh nhân co giật không động kinh do tâm lý thực sự mắc bệnh động kinh.

2. Bệnh nhân động kinh không làm việc được

Một sự lầm tưởng về bệnh động kinh mà nhiều người hay gặp phải chính là cho rằng các bệnh nhân động kinh không thể làm việc được.

Tiến sĩ Segil đã đưa ra lời giải thích cho sự lầm tưởng này, các bệnh nhân động kinh hay người bị co giật có thể được kiểm soát co giật bằng thuốc. Khi co giật được kiểm soát, họ vẫn có thể làm việc được. Thậm chí một số đồng nghiệp bác sĩ của ông là những người bị động kinh.

Tuy nhiên cũng có một số trường hợp mà những người bị động kinh sẽ không đủ điều kiện tham gia hoạt động trong lĩnh vực đó. Chẳng hạn có thể kể đến như tài xế lái xe tải, hay phi công,...

3. Bệnh động kinh có thể lây từ người sang người

Mặc dù đã được chứng minh là sai lầm và không có cơ sở thực tế, nhưng một số người vẫn còn tin rằng bệnh động kinh có thể lây từ người sang người.

Theo các chuyên gia, tuy rằng nguyên nhân gây ra bệnh động kinh vẫn chưa được biết rõ và còn gặp nhiều thách thức trong quá trình tìm kiếm. Nhưng cần khẳng định rằng bệnh động kinh không phải là một bệnh có khả năng lây từ người sang người.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, có đến 50% các trường hợp bị động kinh mà không rõ nguyên nhân. Một số tình trạng được cho rằng có thể làm gia tăng nguy cơ tiềm ẩn của bệnh động kinh như chấn thương não khi sinh, di truyền, viêm não hoặc viêm màng não, u não,...

4. Bệnh nhân động kinh khó kiểm soát cảm xúc

Theo một số thuyết, bệnh nhân động kinh gặp khó khăn trong kiểm soát cảm xúc của họ. Nhiều người đã tin vào điều này, khiến nó trở thành một trong các nguyên nhân gây ra kỳ thị với bệnh nhân động kinh.

Nhưng theo Tiến sĩ Segil, đây là một lầm tưởng về bệnh động kinh và nó không chính xác. Các bệnh nhân động kinh không bị bất ổn về cảm xúc.

Ông cho rằng, các cơn co giật xảy ra bất chợt có thể gây ra sự lo ngại. Tuy vậy, bệnh động kinh có thể được kiểm soát tương đối dễ dàng nhờ vào các loại thuốc điều trị động kinh. Nên hầu hết các bệnh nhân động kinh đều cảm thấy hạnh phúc và không gặp vấn đề trong kiểm soát cảm xúc của mình.

5. Lầm tưởng về bệnh động kinh là một bệnh lý tâm thần

Lầm tưởng về bệnh động kinh phải kể đến chính là quan điểm cho rằng bệnh động kinh là một bệnh lý tâm thần. Quan điểm này rất phổ biến, và không ít người nghĩ nó là chính xác.

Theo Epilepsy Foundation, không ghi nhận bất thường về nhận thức hoặc tâm lý ở hầu hết các bệnh nhân động kinh. Các trường hợp bệnh nhân động kinh bị rối loạn nhận thức hay tâm lý phần lớn đều là những người bị bệnh nặng và đáp ứng không tốt với điều trị.

6. Cơn động kinh luôn gây co giật và mất ý thức

Theo Hiệp hội về Động kinh, bệnh động kinh được chia làm hơn 40 loại khác nhau. Không phải tất cả trong số chúng đều sẽ gây nên tình trạng giật hoặc rung lắc. Các loại động kinh khác nhau có thể gây ra biểu hiện co giật khác nhau. Chẳng hạn như một số bệnh nhân bị mất ý thức trong vài giây, hoặc cảm thấy bối rối,...

7. Nên chặn miệng người bệnh khi cơn động kinh xảy ra.

Đây là một quan niệm tồn tại đã lâu. Mọi người nghĩ rằng sử dụng một dụng cụ nào đó để chặn miệng bệnh nhân trong cơn động kinh, sẽ ngăn bệnh nhân cắn vào lưỡi gây nguy hiểm.

Nhưng theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật, việc cố gắng đưa một thứ gì đó vào miệng người bệnh trong cơn động kinh là điều không nên. Nó có thể gây nên các chấn thương cho bệnh nhân như gãy răng, chấn thương hàm,...

8. Cần giữ chặt bệnh nhân khi lên cơn động kinh

Khi cơn động kinh xảy ra, nhiều người đã lựa chọn giữ chặt bệnh nhân để bệnh nhân không co giật. Nhưng thực sự đây lại là một lầm tưởng về bệnh động kinh cần phải tránh.

Tiến sĩ Segil giải thích rằng, thời gian diễn ra trung bình của một cơn động kinh là từ 30 - 90 giây. Trong lúc này, không cần thiết cố gắng ngăn chặn không cho co giật xảy ra. Bởi một cơn co giật dạng động kinh là một cơn co giật không thể kiềm chế được. Nó vẫn sẽ xảy ra kể cả khi người bệnh đã được giữ chặt.

Ông cũng lưu ý rằng, điều nên làm khi đó là đặt bệnh nhân ở vị trí thích hợp để tránh té ngã. Và nếu có thể, hãy quay lại video về biểu hiện co giật của bệnh nhân. Nó sẽ giúp bác sĩ đưa ra các hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân động kinh tốt hơn.

9. Bệnh nhân cảm thấy rất đau trong cơn động kinh

Người thân hoặc người chứng kiến có thể nghĩ rằng bệnh nhân cảm thấy rất đau đớn khi cơn động kinh xảy ra. Thực tế hoàn toàn trái ngược, rất hiếm các bệnh nhân cảm thấy bị đau trong cơn động kinh.

Theo thống kê tại Trung tâm Động kinh Toàn diện Jefferson, chỉ có 0,9% số lượng bệnh nhân đến khám tại đây phản ánh về việc họ phải trải qua cảm giác đau trong cơn động kinh. Đây là một tỷ lệ rất nhỏ, tuy vậy, cũng có một số trường hợp bệnh nhân nói rằng họ đã bị đau đầu vào các thời điểm trước, trong và sau cơn động kinh. Một số khác thì bị đau do các chấn thương, té ngã khi cơn động kinh xảy ra.

10. Bệnh nhân nuốt lưỡi của mình trong cơn động kinh

Đây là một quan điểm lầm tưởng về bệnh động kinh mà nhiều người mắc phải. Họ nghĩ các bệnh nhân động kinh sẽ nuốt lưỡi của mình trong cơn phát bệnh.

Dù rằng có những trường hợp bệnh nhân nuốt lưỡi trong cơn động kinh. Nhưng không phải tất cả các bệnh nhân đều sẽ gặp tình trạng này. Trái lại, nó khá hiếm trên thực tế. Hay gặp hơn là tình trạng gãy răng, chấn thương hàm, hoặc bệnh nhân tự cắn phải môi, lưỡi của mình,... trong cơn động kinh.

11. Ánh đèn nhấp nháy kích thích cơn động kinh xảy ra

Chỉ một số ít trường hợp xảy ra cơn động kinh sau khi họ bị kích thích bởi ánh đèn nhấp nháy. Những trường hợp như vậy được xếp vào nhóm động kinh cảm quang. Và loại động kinh này chỉ chiếm tỷ lệ 5% các bệnh nhân động kinh nói chung.

Vì thế không phải ánh đèn nhấp nháy sẽ kích thích cơn động kinh ở tất cả các bệnh nhân. Chỉ có những bệnh nhân bị thể động kinh cảm quang mới gặp phải tình trạng này. Và với họ, mọi kích thích ánh sáng đều có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện cơn động kinh, chứ không chỉ riêng ánh sáng từ các bóng đèn nhấp nháy.

12. Không nên mang thai khi bị động kinh

Đây là một sự lầm tưởng về bệnh động kinh hay gặp. Nhiều người nghĩ người bị bệnh động kinh không nên mang thai.

Tuy nhiên theo Tiến sĩ Segil, người bị động kinh có nguy cơ trong thai kỳ cao hơn so với người bình thường. Nhưng không có nghĩa họ không thể mang thai. Điều họ cần làm là đến gặp bác sĩ sản khoa và bác sĩ chuyên khoa thần kinh nhiều hơn trong giai đoạn này.

Một số loại thuốc điều trị động kinh có thể không tốt cho quá trình mang thai. Nhưng những loại thuốc mới an toàn hơn cho cả mẹ và bé có thể được xem xét thay thế để điều trị cho bệnh nhân.

13. Bệnh động kinh không có phương pháp điều trị

Không có phương pháp điều trị bệnh động kinh cũng là một điều lầm tưởng về bệnh động kinh. Dù trên thực tế chưa có phương pháp chữa dứt điểm căn bệnh này. Nhưng vẫn có rất nhiều phương pháp điều trị khác nhau có thể được dùng để kiểm soát bệnh một cách hiệu quả.

Chẳng hạn có thể kể đến như điều trị động kinh bằng thuốc. Theo Hiệp hội về động kinh, có đến 70% các bệnh nhân có thể kiểm soát được co giật nếu sử dụng thuốc chống động kinh phù hợp. Trong trường hợp điều trị bằng thuốc kém hiệu quả, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật, kích thích thần kinh phế vị, thay đổi chế độ dinh dưỡng,...

Cho đến hiện tại, các cố gắng vẫn liên tục được thực hiện để tìm kiếm phương pháp điều trị bệnh động kinh hiệu quả hơn.