Sự thật về chế độ ăn kiêng theo nhóm máu

Chế độ ăn kiêng theo nhóm máu dựa trên cuốn sách Eat Right 4 Your Type của Peter J. D'Adamo, ND. Ông là một bác sĩ trị liệu tự nhiên. Cuốn sách xuất bản năm 2016 đã lọt vào danh sách bán chạy nhất của New York Times và tuyên bố sẽ giúp mọi người tìm ra loại thực phẩm, vitamin và khoáng chất phù hợp để ăn dựa trên nhóm máu của họ để có sức khỏe và cân nặng tối ưu.

Lý thuyết về chế độ ăn theo nhóm máu đề xuất rằng những người có nhóm máu A nên ăn chủ yếu là ăn chay, những người có nhóm máu O nên tập trung vào chế độ ăn giàu protein động vật và những người có nhóm B nên ăn các sản phẩm từ sữa. Chế độ này cũng khuyến nghị một chế độ ăn kiêng có các yếu tố của cả chế độ ăn A và B cho người có máu AB.

Vậy chế độ ăn kiêng theo nhóm máu có thực sự có hiệu quả và có nên áp dụng theo hay không?

1. Chế độ ăn kiêng theo nhóm máu hoạt động như thế nào?

Một trong những lý thuyết trung tâm của chế độ ăn kiêng theo nhóm máu liên quan đến protein gọi là lectin. Đây là một họ protein có thể liên kết với các phân tử carbohydrate.

Các lectin có nguồn gốc từ thực vật đôi khi được coi là chất phản dinh dưỡng và có thể gây ra những tác động tiêu cực ở người, chẳng hạn như:

- Buồn nôn hoặc nôn mửa

- Tiêu chảy

- Đau bụng

Theo lý thuyết của chế độ ăn này, việc ăn sai loại lectin có thể nhắm mục tiêu cụ thể vào các nhóm máu ABO khác nhau. Chúng có thể khiến các tế bào hồng cầu ngưng kết hoặc kết tụ lại với nhau, điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Một số nghiên cứu cho thấy rằng một tỷ lệ nhỏ lectin trong các loại đậu sống, chưa nấu chín có thể có hoạt tính ngưng kết đặc trưng cho một nhóm máu nhất định. Ví dụ, một đánh giá năm 2004 cho thấy đậu lima thô có thể ảnh hưởng đến tế bào hồng cầu ở những người có nhóm máu A.

Tuy nhiên, nhìn chung, có vẻ như phần lớn các lectin ngưng kết đều phản ứng với tất cả các nhóm máu ABO. Điều này có nghĩa là lectin trong chế độ ăn uống có thể không đặc trưng cho nhóm máu, ngoại trừ một số loại đậu sống.

Lý thuyết theo chế độ này còn cho rằng nhóm máu O là nhóm máu "tổ tiên" ban đầu, nghĩa là nhóm máu của con người sớm nhất. Dựa trên chế độ ăn kiêng của những người săn bắn hái lượm thời kỳ đầu, chế độ ăn kiêng này khẳng định những người có nhóm máu này phù hợp nhất để ăn protein động vật.

Nhóm máu A phát triển khi con người bắt đầu làm nông và ăn chay nhiều hơn, còn nhóm máu B được phát triển ở các bộ lạc du mục tiêu thụ nhiều sữa. Nhóm máu AB được hình thành thông qua quá trình sinh sản giữa những người có nhóm máu A và nhóm máu B.

2. Những thực phẩm nên ăn và nên tránh theo chế độ ăn kiêng theo nhóm máu

- Nhóm máu A

- Nhóm máu B

- Nhóm máu AB

- Nhóm máu O

3. Lợi ích và rủi ro của chế độ ăn kiêng theo nhóm máu

Mỗi nhóm nhỏ của chế độ ăn theo nhóm máu đều có ít thực phẩm chế biến sẵn và đường bổ sung, đồng thời khuyến nghị tiêu thụ thịt nạc, trái cây và rau quả, những loại thực phẩm này tốt cho sức khỏe tổng thể. Việc tập trung vào việc ăn thực phẩm sạch có thể giúp giảm viêm và bảo vệ chống lại bệnh tật.

Mặc dù thiếu bằng chứng ủng hộ toàn bộ chế độ ăn kiêng, nhưng có những thành phần của chế độ ăn kiêng theo nhóm máu đã được nghiên cứu hỗ trợ. Ví dụ, thực phẩm có nguồn gốc thực vật đã được chứng minh là giúp kiểm soát cân nặng lành mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh.

Tuy nhiên, khi ăn kiêng theo nhóm máu, bạn có thể mất đi các chất dinh dưỡng quan trọng vì bạn đang tránh một số loại thực phẩm không cần thiết.

4. Các nghiên cứu nói gì về chế độ ăn kiêng theo nhóm máu?

Không có bằng chứng khoa học nào cho thấy ăn uống theo nhóm máu sẽ giúp bạn khỏe mạnh hơn hoặc giúp bạn giảm cân. Trên thực tế, các nghiên cứu về chủ đề này cho thấy điều ngược lại.

Ví dụ: một nghiên cứu năm 2020 trên Tạp chí của Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng đã tiến hành những người thuộc mọi nhóm máu và cho họ ăn chế độ ăn thuần chay ít chất béo để xem liệu kết quả có khác nhau giữa các nhóm máu hay không.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng nhóm máu không liên quan đến tác động của việc ăn chế độ ăn dựa trên thực vật, bao gồm trọng lượng cơ thể, lượng mỡ trong cơ thể, nồng độ lipid huyết tương và kiểm soát đường huyết.

Đối với một số người, chế độ ăn kiêng thuộc một trong các nhóm ăn theo nhóm máu có thể phù hợp với họ, nhưng đối với nhiều người, những chế độ ăn kiêng này hạn chế một cách không cần thiết.

Nói tóm lại, mặc dù bạn thuộc nhóm máu nào, bạn cũng nên bổ sung đa dạng các nguồn thực phẩm từ rau xanh, trái cây, thịt nạc, trứng,... và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều đường. Với chế độ ăn uống này kết hợp với lối sống lành mạnh, bạn sẽ có một sức khoẻ tối ưu.