Syria sau động đất: “Mọi người đang dần từ bỏ hy vọng về tương lai tốt đẹp”

Thảm họa chồng thảm họa

Cô Rima là 1 trong số 7,7 triệu phụ nữ và trẻ em gái ở Syria cần được hỗ trợ nhân đạo. Họ đã trải qua 12 năm bị tác động bởi xung đột, nhiều người phải rời bỏ nhà cửa, kinh tế sa sút, dịch bệnh…

Tình hình vốn đã trầm trọng ở Tây Bắc Syria, nơi mà các phe phái đối lập và các nhóm khủng bố lâu nay vẫn tranh giành quyền kiểm soát. Theo ước tính của Viện Trung Đông có trụ sở tại Washington (Mỹ), có tới 60% cơ sở hạ tầng của Tây Bắc Syria bị hư hại hoặc bị phá hủy trước trận động đất hôm 6/2/2023, các cơ sở y tế đã bị tàn phá nặng nề. Những trận động đất kinh hoàng xảy ra vào tháng trước là thảm họa chồng chất thảm họa, khiến Syria rơi vào một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo phức tạp nhất thế giới. Ước tính, hơn 3,7 triệu trẻ em nước này đã bị ảnh hưởng bởi các trận động đất, trong đó có 2,5 triệu trẻ cần hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp.

"Ngay cả trước những trận động đất, nhu cầu nhân đạo của trẻ em Syria đã cao hơn bao giờ hết. Trải qua 12 năm dài xung đột, hàng triệu gia đình Syria đang sống bên bờ vực của thảm họa, cảm thấy như thể thế giới đã lãng quên họ. Chúng ta phải hỗ trợ những gia đình này lâu dài, giúp họ nhặt lại những mảnh đời của mình", Giám đốc Khu vực Trung Đông và Bắc Phi của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Adele Khodr, cho biết.

Ngay cả trước khi động đất xảy ra, hơn 15 triệu người ở Syria cần được hỗ trợ khẩn cấp và 90% dân số nước này sống trong cảnh nghèo đói. Đây là con số cao nhất kể từ khi cuộc khủng hoảng bắt đầu năm 2011. Syria cũng có số lượng người di cư trong nước lớn nhất thế giới với 6,8 triệu người, cùng một số khác đã chạy sang các nước láng giềng. Gần một nửa trong số họ là phụ nữ và trẻ em gái, đang vật lộn với những hậu quả của tình trạng vô gia cư, phân biệt đối xử, túng quẫn và nguy cơ bị bóc lột, bị xâm hại ngày càng tăng.

Laila Baker, Giám đốc khu vực các quốc gia Arab của UNFPA, giải thích: "Tình hình đối với người Syria trong toàn khu vực đang tồi tệ hơn so với những năm trước. Cũng như trong tất cả các cuộc khủng hoảng nhân đạo, phụ nữ và trẻ em gái là những người thiệt thòi nhất".

Còn báo cáo của "Các bác sĩ vì Nhân quyền" (PHR) cho biết, các trận động đất và tấn công vào những cơ sở chăm sóc sức khỏe ở Tây Bắc Syria đã khiến 2,3 triệu phụ nữ và trẻ em gái không được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc y tế, đặc biệt là chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Khoảng trống về dịch vụ chăm sóc sức khỏe

Các trận động đất chỉ làm trầm trọng thêm cuộc sống của gần 9 triệu người bị ném vào tình trạng hỗn loạn. Bé Nour được sinh ra trong hoàn cảnh đau thương khi mẹ của bé, Reham và những người thân phải chạy trốn khỏi nhà và đến trú ẩn cùng với hàng chục gia đình khác trong một nhà thờ Hồi giáo ở Aleppo khi động đất xảy ra. Mặc dù được chăm sóc sau khi sinh từ một nhóm y tế lưu động do UNFPA hỗ trợ, Reham nói: "Điều kiện sống không tốt cho hai mẹ con tôi. Nhiệt độ quá thấp vào ban đêm và không khí ô nhiễm vì quá đông đúc. Cũng không có đủ thức ăn".

Kể từ sau trận động đất, ước tính có khoảng 148.000 phụ nữ mang thai, cũng như các bà mẹ đang cho con bú và các bé gái đang thời kỳ kinh nguyệt, phải vật lộn để tiếp cận các dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ và cung cấp nhu yếu phẩm thiết yếu. Trong số 40.000 phụ nữ sắp sinh trong 3 tháng tới, khoảng 6.600 người cần được chăm sóc sức khỏe khẩn cấp. Tình trạng quá tải của bệnh viện dẫn đến "khoảng trống đáng kể trong các dịch vụ dành cho bà mẹ và trẻ sơ sinh", trong khi bạo lực khiến tình trạng thiếu nữ hộ sinh và bác sĩ phụ khoa tăng.

Bạo lực trên cơ sở giới ở Syria đã xảy ra trước các trận động đất và nó càng thêm nghiêm trọng sau thiên tai vì nhiều phụ nữ và gia đình họ buộc phải sống trong những nơi trú ẩn tạm bợ, khiến họ phải đối mặt với nguy cơ bị bóc lột và xâm hại nhiều hơn.

Trong 12 năm qua, UNFPA và các đối tác đã hỗ trợ các dịch vụ y tế để tạo không gian an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái. Chỉ riêng trong năm 2022, UNFPA đã cung cấp các dịch vụ sức khỏe sinh sản và tình dục cho hơn 2 triệu người trong khu vực. Hơn 815.000 người đã tiếp cận các chương trình được thiết kế để ngăn chặn và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới, trong đó có gần 290.000 trẻ em gái vị thành niên.

Giờ đây, tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi động đất ở phía Tây Bắc, UNFPA và các đối tác đang di chuyển đến những vùng sâu vùng xa để tiếp cận những phụ nữ và trẻ em gái dễ bị tổn thương. Ngoài 24,8 triệu USD để thiết lập lại các dịch vụ sau trận động đất, UNFPA đang kêu gọi 141,2 triệu USD để giải quyết khủng hoảng ở Syria năm 2023.