Tác giả Huỳnh Mai Liên: "Tôi muốn kể một câu chuyện Hà Nội không của riêng ai"

+ Chị bắt đầu làm thơ cho thiếu nhi từ khi nào? Cảm hứng sáng tạo có lẽ cũng như nhiều bà mẹ nhà văn, nhà thơ - thường bắt đầu từ con mình?

Tôi bắt đầu làm thơ từ năm 2016, bắt đầu từ một "đơn đặt hàng" của chương trình "Lớp học Cầu Vồng". Kênh truyền hình giáo dục - VTV7 khi đó đang xây dựng một chương trình dành cho lứa tuổi mầm non và đang tìm tác giả sáng tác thơ theo từng chủ đề. 

Trước thời điểm đó, tôi chưa từng nghĩ mình sẽ trở thành một tác giả viết cho thiếu nhi, nhưng vẫn hào hứng nhận lời. Tôi không ngờ rằng cái gật đầu ngày ấy đã mang tới thành quả là 8 bài thơ cho chương trình cùng việc "khởi động" một hành trình mới mẻ: trở thành một tác giả văn học thiếu nhi. 

Đôi khi, nhìn lại thời điểm 8 năm trước để đặt câu hỏi vì sao lại viết, tôi vẫn nghĩ bởi mình yêu văn học và có ước mơ sáng tác từ nhỏ. "Phép thử" ngày đó đã dẫn tôi qua chặng đường hơn 8 năm với các tập thơ: "Biển là trẻ con" (2016), "Ngày xưa của con" (2018), "Biển là trẻ con phiên bản đặc biệt" (2020), "Nhà mình vui nhất" (2023) và năm 2024 là "Bay qua Hồ Gươm".

Trong tập thơ đầu tiên của năm 2016, đúng là tôi viết bằng không khí gia đình xoay quanh 2 đứa con nhỏ của mình. Nhưng bước sang tập thơ tiếp theo, tôi nhận ra mình cần mở rộng đề tài và tập quan sát xung quanh. Công việc hiện tại là nhà báo giúp tôi tiếp cận đề tài một cách khá thuận lợi.

+ Hà Nội không phải mảnh đất nơi chị sinh ra nhưng là nơi chị chọn để lập nghiệp, gắn bó. Hẳn rất yêu mảnh đất này nên chị mới làm hẳn một tập thơ để chia sẻ tình yêu của mình với những bạn nhỏ?

Tôi sinh ra và lớn lên ở Phúc Yên (tỉnh Vĩnh Phúc), nơi rất gần với Hà Nội. Những năm đầu ra trường và ở lại Hà Nội, tôi vẫn giữ "khoảng cách" với thành phố này. Nhưng với sức hút của mảnh đất ngàn năm văn hiến, nên có lẽ không chỉ riêng tôi mà bất cứ ai gắn bó đều "phải lòng" với Hà Nội. 

Tôi nhận ra điều ấy qua mỗi chuyến đi xa, về nhà là tìm cách lên Bờ Hồ, rồi điểm danh các món ngon quán quen, những người bạn thân thiết…

+ Với "Bay qua Hồ Gươm", chị muốn gửi gắm những điều gì khác ngoài việc chia sẻ tình yêu với nơi mình đang sống?

Khi viết tập thơ "Bay qua Hồ Gươm", trong tôi có 2 góc nhìn, một của người yêu Hà Nội và một của người không sinh ra ở đây. Vì thế, có một Hà Nội linh thiêng với vẻ đẹp bốn mùa và một Hà Nội gần gũi như bất cứ nơi đâu trên dải đất hình chữ S. 

Ở đó có người nghệ nhân giữ nghề đậu bạc Định Công hơn ngàn năm tuổi; có những bạn nhỏ thích hát dân ca, chơi đàn tỳ bà, đàn bầu, đàn nhị; có chú thợ cắt tóc vui tính với âm thanh lách cách; có em bé oa oa cất tiếng khóc chào đời… 

Tôi muốn kể một câu chuyện Hà Nội không của riêng ai. Hà Nội là thủ đô Việt Nam và ai trong số chúng ta cũng có một góc Hà Nội của riêng mình.

+ Làm thơ để sẻ chia với trẻ về tình yêu quê hương đất nước không dễ với nhiều tác giả. Còn với chị thì sao? Chị có thể chia sẻ cách để những bài thơ về đề tài lớn đi vào lòng trẻ thơ?

Bí mật một chút, tôi… không hề có bí quyết gì cả. Trước mỗi bài thơ, tôi chỉ có duy nhất một đề tài và thả lòng mình để trở thành… trẻ con. Tôi luôn tin tưởng trẻ con sẽ tìm thấy góc nhìn riêng, lối đi riêng, kể cả là đề tài lớn. 

Ví dụ như: "Cho con hỏi nhé/Đất nước là gì?/Vẽ bằng bút chì/Có vừa trang giấy?" ("Đất nước là gì?"); hay trong tập thơ mới "Bay qua Hồ Gươm", một người bạn nhận xét tôi đã... trò chuyện cùng Hà Nội, về Hà Nội, với những suy nghĩ rất đỗi thân thương: "Cô ơi bán cho cháu/Bánh sinh nhật khổng lồ/Cắm hơn nghìn cây nến/Mừng sinh nhật Thủ đô" ("Chúc mừng sinh nhật").

+ Tác phẩm mới này được vẽ minh họa bởi con gái của chị. Hai mẹ con có gặp khó khăn gì để thực hiện cuốn sách?

Thật may mắn khi từ năm 2016 tới giờ, các tập thơ của tôi đều có dấu ấn của cô con gái nhỏ Mai Khuê. Tám năm, hai mẹ con cùng viết và vẽ 4 tập thơ, trong đó có 3 cuốn Mai Khuê vẽ tranh bìa. 

Nhìn qua thì đơn giản thế thôi, chứ để có tác phẩm tranh đủ cho một tập thơ là một hành trình, lúc con giận mẹ, lúc mẹ dỗi con. Trong khi mùa hè Mai Khuê muốn dành thời gian cho internet thật nhiều, thì tôi lại kiếm cớ để con vẽ bằng tay mấy chục bức tranh. Đương nhiên là mâu thuẫn liên tục xảy ra. 

Nhưng qua đó, tôi muốn con gái có một bài học về tính kỷ luật sẽ đưa mình đến cái đích tuyệt vời như thế nào. Khi cầm cuốn sách "Bay qua Hồ Gươm", con gái tôi đã thốt lên "Đẹp quá mẹ ạ!".

+ Sau "Bay qua Hồ Gươm", chị có dự tính gì về tập thơ tiếp theo chưa? Theo chị, làm thơ thiếu nhi dễ hay khó?

Có xấu hổ không nếu tôi bật mí có tới 2 bản thảo đã xong. "Thư gửi ngày xưa" là một tập thơ kể về những bạn nhỏ thời bao cấp tay chân lấm láp, lưu dấu kỷ niệm tuổi thơ của những người giờ đã bước vào tuổi ông, bà. 

"Điều kỳ diệu" là một bản thảo "đánh dấu" kỷ niệm với 8 bài thơ được chọn trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 3, 4, 5. Bên cạnh đó, tôi vẫn luôn ấp ủ những ý tưởng viết truyện tranh, sau cuốn "Mẹ yêu ai nhất?".

Làm thơ thiếu nhi dễ hay khó - mỗi người sẽ có một góc nhìn khác nhau. Với tôi, thơ là "hơi thở nhẹ" của cuộc đời tôi, vì thế tôi sẽ luôn trân trọng và giữ gìn cho mình. Và khi ấy, khó hay dễ đâu còn quan trọng nữa.

+ Cảm ơn chị đã chia sẻ!