Tác phẩm Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ của A. Pushkin

Pushkin (1799 – 1837) chính là biểu tượng của dòng văn học lãng mạn Nga thế kỉ 19. Qua bao nhiêu thời gian, bao thời đại chuyển tiếp, bao thế hệ nối tiếp nhau, thơ ca và các sáng tác khác của ông vẫn được xem là mẫu mực, đi cùng năm tháng. Và "Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ" chắc chắn giúp độc giả nhận diện được phần nào đó về đại thi hào của nước Nga.

Tập thơ gồm 48 bài, thấm đẫm tinh thần cách mạng và dân tộc. Điều thú vị là, cuối sách có thêm phần chú thích, giúp độc giả hiểu rõ hơn bối cảnh ra đời của các bài thơ, từ đó có thể mở rộng biên độ tiếp cận.

Ví như: Gửi Chaadayev là một trong những sáng tác thể hiện rõ những quan điểm cách mạng của Pushkin từ năm 1817 trở đi. Tác phẩm này được chép tay và truyền đi rộng rãi, trở thành vũ khí tuyên truyền rất mạnh của các tổ chức cách mạng bí mật, đặc biệt là hai câu: “Hỡi đồng chí, hãy vững lòng tin tưởng / Sao hạnh phúc nguy nga rồi hiện sáng.” được những người tham gia khởi nghĩa khắc vào huy hiệu đeo trên ngực.

Hay bài Người tù, biểu lộ chí khí bất khuất, khát vọng tự do của tác giả ngay trong những năm bị đày ở miền Nam nước Nga: “Bay, bay đi, ta loài chim tự do!/ Bay về miền núi ngời sau mây xám,/ Bay về vùng nước biển xanh phẳng lặng/ Bay về nơi chỉ có gió… và ta!...”.

Hay bài thơ được lấy tên chung cho cả tập, Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ, là tác phẩm tiêu biểu cho thể loại thơ trữ tình vào những năm 1829 – 1830, đạt tới đỉnh cao về sự tổng hợp triết lí và sự hoàn chỉnh về nghệ thuật. Pushkin thể hiện khát khao muốn hiểu cuộc đời mình. Mỗi hình ảnh, mỗi chữ dùng, mỗi âm thanh đều chung sức toát lên mục đích của bài thơ…

Với Pushkin, nhà văn N.Gogol nhận định: “Khi nhắc đến Pushikin, ta nghĩ đến ngay đó là một nhà thơ dân tộc… Trong ông, thiên nhiên Nga, tâm hồn Nga, ngôn ngữ Nga, tính cách Nga được phản ánh thuần khiết đẹp tới mức giống như cảnh vật được soi trên mặt phóng đại. Pushkin là một hiện tượng đặc biệt, có thể nói, là hiện tượng duy nhất của tinh thần Nga.”

Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ của mặt trời thi ca Nga – A. Pushkin giúp làm tròn, làm đầy hơn tủ sách Văn học Nga của NXB Kim Đồng, với hơn 20 tác phẩm kinh điển đã ra mắt độc giả trước đó, như Chiếc nhẫn bằng thép của K. Paustovky, Dagestan của tôi của Rasul Gamzatov, Thép đã tôi thế đấy của Nikolai A. Ostrovsky, Maximka của K.M Stanyukovich, Người cá và Bột mì vĩnh cửu của Alexander R. Belyaev, Kiếm sống, Trường đại học của tôi và Thời thơ ấu của Maxim Gorky…