Rosalind Elsie Franklin chào đời ngày 25/7/1920 tại London (Anh) trong gia đình trung lưu người Anh gốc Do Thái. Bà là con thứ 2 trong gia đình có hai gái ba trai. Rosalind và các anh chị em có một thời thơ ấu hạnh phúc và được giáo dục trong môi trường tiên tiến nên ngay từ nhỏ, bà đã nổi bật với thành tích học tập xuất sắc, nhất là trong các môn khoa học. Tuy sức khỏe yếu nhưng nhờ có sự thông minh thiên phú, nghị lực lớn lao và môi trường đào tạo tốt, hơn cả là sự đam mê khoa học, đã giúp bà phát huy mạnh mẽ tài năng của mình.
 |
| Nhà khoa học Rosalind Franklin. |
Rosalind Franklin là một đứa trẻ quả quyết và có nhiều nghị lực với cá tính mạnh mẽ. Từ lúc 15 tuổi, bà đã quyết định đi chọn khoa học, điều rất hiếm hoi đối với phụ nữ thời đó và kiên định với lựa chọn của mình, mặc dù cha của Rosalind muốn bà theo những hoạt động từ thiện.
Rosalind rất may mắn được gia đình cho theo học tại trường nữ sinh Saint Paul, nơi chuyên dạy Vật lý và Hóa học, một trong số ít các trường nữ thời bấy giờ chú trọng vào sự nghiệp thay vì tề gia nội trợ. Tại đây, bà đã có môi trường để phát huy năng khiếu về các môn khoa học và ngôn ngữ.
Năm 18 tuổi, bà trúng tuyển vào học viện nữ sinh Newnham, trực thuộc trường đại học Cambridge, chuyên ngành vật lý - hóa học. Tại đây, bà bắt đầu tiếp xúc với nghiên cứu khoa học dưới sự hướng dẫn của nhà quang phổ học W. C. Price. Những gì Rosalind Franklin học được tại đây, cũng như sau này, chịu nhiều ảnh hưởng từ những năm tháng thế chiến thứ hai.
Trong những năm 1930, nữ sinh viên nào đang nhận học bổng trường Cambridge đều bị bó buộc phải bỏ học bổng nếu họ lập gia đình. Và Rosalind đã chọn việc học.
 |
| Từ nhỏ, bà đã yêu thích nghiên cứu khoa học và quyết tâm, kiên định đi theo con đường này. |
Năm 1945, Franklin nhận bằng tiến sĩ hóa lý tại của đại học Cambridge với luận văn nghiên cứu về đặc điểm vi cấu trúc của than. Sau đó, bà sang Paris và được học về tia X từ nhà quang phổ học nổi tiếng Jacques Mering. Những năm tiếp theo là quãng thời gian Franklin gặt hái nhiều thành công trong mảng nghiên cứu cacbon vô định hình.
Năm 1951, Rosalind Franklin trở về Anh và làm việc tại King’s College, London. Qua lời đề nghị của giám đốc ngành lý sinh học Randall, bà đã bắt đầu khảo cứu cấu trúc ADN bằng phương pháp tinh thể học tia X.
Trong thời gian làm việc ở đây, bà đã có những phát hiện rất quan trọng về cấu trúc ADN - vấn đề khiến nhiều nhà khoa học khác đau đầu. Một bước ngoặt lớn trong nghiên cứu ADN là khi Fraklin công bố ‘photo 51’ - bức ảnh chụp ADN bằng máy tia X tân tiến tại một cuộc hội thảo có sự góp mặt của hai nhà khoa học Watson và Crick. Không được sự đồng ý của Franklin nhưng nhà khoa học Wilkins lại đưa bức ảnh cho Watson, Crick. Khi trông thấy bức ảnh này, Watson biết rằng ông và Crick đã thành công và từ đây, 2 ông xây dựng mô hình cấu trúc xoắn kép của ADN.
 |
| Photo 51 - bức ảnh quan trọng góp phần khám phá ra cấu trúc ADN của Rosalind Franklin. |
Hai nhà khoa học công bố cấu trúc xoắn kép nổi tiếng trên tạp chí Nature vào ngày 25/4/1953, trong đó có nhắc tới việc cấu trúc kép này sẽ cho phép ADN tạo ra những bản sao giống hệt với nó.
Cùng lúc đó, Franklin cũng giải mã được câu hỏi hóc búa này nhưng bài báo của Watson và Crick lại đăng trước đó. Quá thất vọng, Franklin chuyển qua nghiên cứu virus. Tuy nhiên, bà qua đời khá sớm ở tuổi 38 do căn bệnh ung thư buồng trứng.
Năm 1962, Watson, Crick và Wilkins - thủ trưởng của Franklin nhận giải Nobel Sinh lý học. Mãi tới sau này, Crick mới thừa nhận rằng Rosalind Franklin lúc bấy giờ đã tiến rất gần tới đích - chỉ một chút nữa thôi là bà đã tìm ra cấu trúc của ADN. Và trớ trêu thay, tuy họ dựa trên những công trình nghiên cứu thành công của Franklin nhưng không một lời tôn vinh nhà nữ khoa học này.
 |
| Dù vậy, bà xứng đáng được thế giới công nhận là một trong những nhà khoa học nữ xuất sắc trong lịch sử. |
Năm 1977, Ava Helen Pauling, vợ của nhà khoa học nổi tiếng Linus Pauling, đã từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Lee Herzenberg: ‘Nếu như có một người phụ nữ nào bị đối xử vô cùng bất công, thì đó chỉ có thể là Rosalind Franklin. Thậm chí, những đóng góp vĩ đại của bà trong việc phát hiện cấu trúc của ADN còn chẳng được công nhận’. Dẫu vậy, với đóng góp to lớn của mình cho khoa học, Rosalind Franklin được thế giới công nhận là một trong những nhà khoa học nữ xuất sắc trong lịch sử.