Test nhanh có phù hợp để phát hiện biến thể BA.5 không?

Các biến chủng của Omicron đã và đang gây ra các làn sóng Covid-19 mới diễn biến phức tạp. Trong đó biến thể BA.5 của Omicron được biết đến như một biến thể có khả năng lẩn tránh khỏi hệ miễn dịch bao gồm miễn dịch từ vaccine và miễn dịch từ lần nhiễm trước đó.

Đã có những lo ngại về việc xét nghiệm kháng nguyên nhanh (test nhanh) tại nhà kém hiệu quả hơn trong việc phát hiện mình có dương tính hay không khi các biển chủng có khả năng lẩn tránh miễn dịch này xuất hiện. Khi Omicron bắt đầu xuất hiện vào cuối năm 2021 thì FDA cũng đã nói rằng, các test nhanh có thể giúp phát hiện nhưng cũng có thể giảm độ nhạy với biến thể.

1. Test nhanh có phù hợp để phát hiện đối với BA.5 không?

Độ nhạy của xét nghiệm chẩn đoán được xem như thước đo cho việc thể hiện kết quả dương tính khi một người thực sự bị bệnh. Nếu một xét nghiệm Covid-19 có độ nhạy thấp thì có nghĩa là có nhiều khả năng kết quả xét nghiệm là âm tính giả - tăng nguy cơ lây lan cộng đồng khi đánh giá sai.

Các nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm hiểu xem liệu test nhanh có thể giúp phát hiện ra biến chủng Omicron tốt như thế nào. Kết quả nghiên cứu cho thấy, mặc dù các xét nghiệm COVID tại nhà có thể phát hiện ra các biến thể Omicron - bao gồm BA.5 - nhưng có một số bước quan trọng mà mọi người cần thực hiện để có được kết quả chính xác.

Tiến sĩ Nathaniel Hafer tại Đại học Y Massachusetts cho biết, môi trường thử trong các xét nghiệm test nhanh có chứa kháng thể và được tạo ra trong phòng thí nghiệm. Chúng giống các kháng thể trong cơ thể chúng ta để nhận biết các tác nhân lạ - hay còn gọi là kháng nguyên.

Những kháng thể này được thiết kế để liên kết với các phần của virus gọi là protein nucleocapsid có mức độ cao nhất trong virus. Khi protein đột biến trên virus Covid-19 đã đột biến thành các biến thể Omicron thì xu hướng đột biến có tỷ lệ tương đối thấp và xét nghiệm kháng nguyên có thể phát hiện ra các protein nucleocapsid này được tìm thấy trong BA.5.

2. Biến chủng BA.5 có tác động như thế nào đến kết quả test nhanh?

Mặc dù các chuyên gia nói rằng có thể sử dụng test nhanh tại nhà để phát hiện BA.5 nhưng có một số điều cần lưu ý để có thể nhận được kết quả chính xác nhất. 

Ví dụ như thời điểm xét nghiệm. Có những người báo cáo rằng, họ có các triệu chứng nhiễm Covid-19 nhưng lại có kết quả test nhanh âm tính trong vài ngày cho tới những ngày sau đó mới có kết quả dương tính (ngày thứ 3).

TS.Hafer cho biết, có thể việc nhiễm virus vẫn xảy ra nhưng tại thời điểm làm xét nghiệm, nồng độ virus không đủ cao để được phát hiện thông qua test nhanh khi so với xét nghiệm RT-PCR có độ tin cậy chắc chắn hơn. Điều này phổ biến ở những người xuất hiện các triệu chứng đầu tiên hoặc vừa tiếp xúc với một người dương tính với Covid-19.

Vì biến thể BA.5 có khả năng lây truyền cao hơn và có thể chuyển từ người này sang người khác trước khi họ xuất hiện các triệu chứng vì thế mà có thể mất tới 1 - 2 ngày thậm chí có thể lâu hơn trước khi họ phát triển các biểu hiện rõ ràng hơn và xét nghiệm dương tính qua test nhanh.

Vị trí của virus SARS-CoV-2 trong cơ thể cũng có thể liên quan, TS. Hafer nói thêm. Các biến thể Omicron dường như xuất hiện ở cổ họng nhiều hơn so với mũi và điều này có thể tác động tới kết quả test nhanh kháng nguyên thông qua dịch mũi.

Nghiên cứu của Ban Cố vấn Khoa học Ontario Covid-19 cho thấy rằng các xét nghiệm kháng nguyên nhanh ít nhạy hơn đối với biến thể Omicron so với  biến thể Delta  khi mẫu được lấy từ mũi - đặc biệt là trong vài ngày đầu tiên sau khi nhiễm bệnh.

3. Hướng dẫn đối với việc test nhanh tại nhà cho BA.5

Đối với bất kì chủng Covid-19 nào thì chìa khóa để có thể cho một kết quả đáng tin cậy từ việc test nhanh tại nhà chính là thực hiện đúng cách - đúng hướng dẫn.

Ngoài ra, thời điểm test nhanh cũng có thể cải thiện được độ chính xác, ví dụ như thời điểm virus gia tăng đáng kể trong cơ thể. Nếu muốn thực hiện lại xét nghiệm, tốt nhất hãy đợi thêm từ 24 đến 48 giờ tiếp theo để thực hiện lại.

Nhìn chung thì test nhanh tại nhà rất phù hợp trong việc phát hiện khi virus gia tăng tới mức cao trong quá trình nhân lên (thường là khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng). Các triệu chứng phổ biến của chủng Omicron BA.5 và BA.4 thường gặp theo CDC là ho, mệt mỏi, nghẹt mũi và chảy nước mũi. Bên cạnh đó các triệu chứng Covid-19 khác vẫn là sốt hoặc ớn lạnh, hụt hơi, khó thở, mệt mỏi, đau mỏi người, đau nhức đầu, mất vị giác hoặc khứu giác, viêm họng, buồn nôn và tiêu chảy.

Điểm mấu chốt là thực hiện hai hoặc nhiều lần xét nghiệm trong vài ngày liên tục để chắc chắn hơn. Quan trọng hơn nữa là "Các test nhanh này vẫn phát hiện ra Omicron", TS.Hafer nhấn mạnh.

Nguồn dịch: Can You Use a Rapid At-Home COVID Test for BA.5?