Thận trọng với 16 loại ung thư có xu hướng mắc tăng dần theo tuổi tác

Mới đây, một nghiên cứu mới được công bố vào tháng 8 năm 2024 bởi các nhà nghiên cứu thuộc Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ được đăng tải trên tạp chí The Lancet Public Health đã liệt kê có ít nhất 16 loại ung thư được đưa vào nghiên cứu này phổ biến ở người lớn tuổi hơn so với nhóm trẻ tuổi đối chứng.

Một nghiên cứu được công bố trên JAMA Network Open năm 2023 cho thấy những người ở độ tuổi 30, đặc biệt là phụ nữ trẻ, có tỷ lệ ung thư cao không cân xứng trong giai đoạn 2010 - 2019. Ung thư vú, ung thư tuyến giáp và ung thư đại tràng hoặc ung thư trực tràng được chẩn đoán nhiều nhất ở những người dưới 50 tuổi. Ung thư ruột thừa và đường mật trong gan cũng phát triển nhanh nhất trong nhóm này.

Thận trọng với 16 loại ung thư có xu hướng mắc tăng theo tuổi tác

Theo Very Well Health, dưới đây là 16 bệnh ung thư có xu hướng mắc tăng theo tuổi tác mà nghiên cứu thống kê:

1. Ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng là ung thư xảy ra ở đại tràng (phần dài nhất của ruột già khoảng 1,2m). Đây là loại ung thư thường gặp và đang có dấu hiệu trẻ hóa trong vài năm trở lại đây.

Nguyên nhân: Các nhà nghiên cứu chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ung thư đại tràng là gì nhưng có một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm: Tuổi trên 50, người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh (hút thuốc, thức khuya, lười vận động), tiền sử gia đình có người bị ung thư đại tràng, tiền sử mắc bệnh viêm loét đại tràng hay các bệnh viêm đường ruột.

Dấu hiệu: Bệnh ung thư đại tràng thường khó phát hiện khi ở giai đoạn đầu. Khi khối u phát triển sẽ gây ra một số dấu hiệu như: Rối loạn tiêu hóa, táo bón, thay đổi kết cấu phân (mỏng và dẹt hơn), giảm cân bất thường, đại tiện ra máu.

2. Ung thư nội mạc tử cung

Ung thư nội mạc tử cung phổ biến ở nữ giới trên 60 tuổi. Ở ung thư nội mạc tử cung, tế bào ung thư hình thành ở nội mạc tử cung rồi phân chia và phát triển xâm lấn sang các mô lân cận.

Nguyên nhân: Nguyên nhân gây ung thư nội mạc tử cung chưa được biết chính xác nhưng nữ giới bị mất cân bằng hormone do bệnh buồng trứng đa nang, đang điều trị bằng liệu pháp hormone sau mãn kinh hoặc béo phì; tiền sử gia đình có người mắc ung thư nội mạc tử cung; nữ giới có tuổi tác cao; người mắc tiểu đường type 2;... có nguy cơ cao mắc bệnh hơn.

Dấu hiệu: Ung thư nội mạc tử cung đặc trưng bởi xuất huyết âm đạo bất thường trước, trong hoặc sau chu kỳ kinh nguyệt; khí hư âm đạo bất thường kèm theo mùi, nhất là sau khi mãn kinh; cơn đau vùng chậu thường xuyên xuất hiện; thay đổi thói quen đại tiện và tiểu tiện do khối u chèn ép bàng quang, đôi khi nước tiểu có thể lẫn máu kèm tiểu buốt, tiểu rát; đau đớn khi quan hệ tình dục; giảm cân không rõ nguyên nhân.

3. Ung thư đường mật

Ung thư đường mật hay còn gọi là ung thư ống mật, là một dạng ung thư hiếm gặp xuất phát từ các tế bào lót của ống dẫn mật được sản xuất tại gan. Ung thư đường mật có rủi ro mắc tăng theo độ tuổi, trong đó chủ yếu là người trên 65 tuổi.

Dấu hiệu: Ung thư đường mật có dấu hiệu ban đầu rất giống với viêm gan (do mật không thoát ra được) chẳng hạn như vàng mắt, vàng da, ngứa da, đau bụng, đầy hơi, sốt nhẹ, nước tiểu và phân có thể có màu sẫm và giảm cân bất thường. Sau đó, khi khối u phát triển sẽ gây ra các triệu chứng khác như đau bụng ở góc phần tư phía trên bên phải bụng; gan sưng to, nắn thấy mềm.

4. Ung thư thận

Ung thư thận thường được phát hiện trong độ tuổi từ 60 - 70 tuổi, trong đó nam giới có nguy cơ mắc ung thư thận cao hơn nữ giới.

Dấu hiệu: Hầu hết ở giai đoạn sớm của ung thư thận, người bệnh không có các triệu chứng rõ ràng và khối u ung thư thường chỉ được phát hiện nếu siêu âm thận khi kiểm tra sức khỏe. Vào giai đoạn sau, khi khối u phát triển lớn hơn sẽ gây ra các triệu chứng bao gồm: Đau một bên cơ thể, sờ nắn thấy khối u ở bụng, tiểu ra máu, giảm cân bất thường, sốt nhẹ, thiếu máu, chán ăn, đau xương (ở giai đoạn muộn - di căn).

5. Ung thư tuyến tụy

Theo thống kê thì ung thư tuyến tụy phổ biến ở độ tuổi từ 50 - 80 tuổi và thường gặp nhất ở người trên 70 tuổi và hiếm khi xảy ra trước 40 tuổi. Mặc dù ung thư tuyến tụy hiếm gặp nhưng do khó phát hiện ở giai đoạn sớm nên ung thư tuyến tụy có tỷ lệ tử vong cao.

Dấu hiệu: Ung thư tuyến tụy ở giai đoạn khối u phát triển có thể gây ra các triệu chứng như vàng da, vàng mắt nhưng không gây đau sốt; ngứa lòng bàn tay và bàn chân; chán ăn, giảm cân bất thường; đau bụng trên hoặc đau lưng; phân lỏng và có mùi hôi, màu sậm, tiêu chảy phân mỡ; nôn mửa; xuất huyết tiêu hóa.

6. Đa u tủy xương (Myeloma)

Đa u tủy xương là một ung thư của tế bào plasma (còn gọi là tương bào) và có thể phát triển ở bất cứ bộ phận nào của cơ thể. Hầu hết người mắc đa u tủy xương đều được chẩn đoán ở độ tuổi trên 65 và hiếm khi (khoảng 1%) ung thư này phát triển ở người trước 35 tuổi.

Dấu hiệu: Các triệu chứng của đau tủy xương có thể là: Thiếu máu, đau xương liên quan tới khung xương trung tâm ở lưng/cổ/vai/xương chậu/hông, tăng creatinine, mệt mỏi và suy nhược cơ thể nói chung, tăng calci máu, giảm cân đột ngột không rõ nguyên nhân. Các dấu hiệu ít phổ biến hơn bao gồm: Dị cảm, gan to, lách to, nổi hạch và bị sốt.

7. Ung thư dạ dày

Cả hai phân loại của ung thư dạ dày là ung thư tâm vị và ung thư không tâm vị phổ biến ở độ tuổi từ 40 - 60 tuổi và là bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong cao tại Việt Nam, trong đó nam giới có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp 2 lần so với nữ giới.

Dấu hiệu: Ung thư dạ dày ở giai đoạn đầu thường không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa khác. Khi khối u tiến triển sẽ gây ra các triệu chứng như đau bụng dai dẳng ở vùng thượng vị; ợ hơi liên tục; chán ăn dẫn tới giảm cân đột ngột; buồn nôn và nôn mửa; đi đại tiện phân đen; xuất huyết tiêu hóa; nuốt nghẹn.

8. Bệnh bạch cầu (Leukemia)

Bệnh bạch cầu là một bệnh ung thư máu hay còn được biết đến là bệnh ung thư của các tế bào huyết tương (mô tạo máu) trong cơ thể xảy ra do sự phát triển quá mức tế bào bất thường của tủy xương. Độ tuổi phổ biến của bệnh bạch cầu thường là từ 50 - 60 tuổi, tuổi tác càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng lớn, đặc biệt với những người sống trong môi trường ô nhiễm, nhiều bức xạ có năng lượng cao.

Dấu hiệu: Triệu chứng của bệnh bạch cầu phụ thuộc vào phân loại bệnh, nhưng nhìn chung các triệu chứng có thể gặp của bệnh bạch cầu bao gồm: Sốt hoặc ớn lạnh; mệt mỏi nghiêm trọng kéo dài; dễ bị nhiễm trùng hơn; giảm cân không rõ nguyên nhân; sưng hạch bạch huyết, gan to, lách to; dễ chảy máu hoặc bầm tím; xuất huyết dưới da; đổ mồ hôi nhiều hơn, nhất là vào ban đêm; đau nhức xương, yếu xương.

9. Ung thư tinh hoàn

Ung thư tinh hoàn phát triển từ những tế bào bất thường trong tinh hoàn, thường là trong những tế bào mầm (tế bào tạo ra tinh trùng chưa trưởng thành). Sau 65 tuổi, nguy cơ mắc ung thư tinh hoàn sẽ giảm dần.

Dấu hiệu: Các triệu chứng của ung thư tinh hoàn rất khó phát hiện nên dễ bị bỏ qua. Trong đó, nếu quan sát thấy tinh hoàn bị thay đổi, xuất hiện khối u nhỏ cảm giác dày hoặc sưng to kèm đau đớn, khó chịu nặng nề và căng tức bìu thì cần thăm khám sớm. Ngoài ra, ung thư tinh hoàn di căn có thể gây đau và nổi hạch vùng bẹn, đau nhức lưng hoặc đau bụng dưới; đau ngực, khó thở; hạch cổ xuất hiện.

10. Ung thư ruột non

Ung thư ruột non thường xuất hiện ở độ tuổi từ 50 - 70 tuổi, trong đó nam giới có nguy cơ mắc cao hơn một chút so với nữ giới. Độ tuổi mắc có xu hướng thấp hơn nếu có tiền sử mắc bệnh Crohn.

Dấu hiệu: Ung thư ruột non có triệu chứng phổ biến nhất là đau bụng, cơn đau được mô tả là đau quặn từng cơn. Những triệu chứng khác bao gồm: Giảm cân đột ngột, buồn nôn và nôn mửa, xuất huyết tiêu hóa và tắc ruột.

11. Ung thư vú dương tính với estrogen (ER+)

Là ung thư có thụ thể estrogen (ER). Kết quả ER+ cho thấy các tế bào ung thư nhận được tín hiệu từ estrogen có thể thúc đẩy sự phát triển của chúng. Tỉ lệ dương tính với các thụ thể nội tiết có xu hướng cao hơn ở phụ nữ trên 50 tuổi. Tại Việt Nam, hơn 80% trường hợp ung thư vú được phát hiện ở phụ nữ trên 45 tuổi.

Dấu hiệu: Sự xuất hiện bất thường của khối u ở vú là điều quan trọng nhất để nhận biết dấu hiệu ung thư. Ngoài ra, thay đổi về hình dáng vú, tiết dịch núm vú, đau ở vú hoặc đau núm vú, vết lõm da trên vú cũng là những dấu hiệu ung thư vú có thể gặp.

12. Ung thư buồng trứng

Hầu hết ung thư buồng trứng thường được chẩn đoán ở độ tuổi trên 50 và có xu hướng tăng cao ở nữ giới trên 60 tuổi. Ung thư buồng trứng là khối u ác tính có xuất phát từ một hoặc cả hai buồng trứng.

Dấu hiệu: Các dấu hiệu sớm của ung thư buồng trứng có thể bao gồm: Cảm giác đau khó chịu ở bụng dưới; rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón; buồn nôn và nôn mửa; tiểu thường xuyên do khối u phát triển chèn ép bàng quang; chán ăn; tăng/giảm cân bất thường; xuất huyết âm đạo trong chu kỳ kinh hoặc sau mãn kinh; đau đớn khi quan hệ tình dục.

13. Ung thư gan

Ung thư gan thường có nguy cơ tăng dần theo tuổi tác và thường gặp ở độ tuổi từ 50 - 60 tuổi. Tuy vậy thì hiện nay ung thư gan đang có xu hướng trẻ hóa do những thói quen sinh hoạt kém khoa học ở người trẻ và có thể phát triển sớm ở độ tuổi từ 30 - 40. Theo nghiên cứu trên The Lancet Public Health thì ung thư gan dường như tăng tỷ lệ mắc rõ rệt hơn ở nữ giới cao tuổi.

Dấu hiệu: Ung thư gan có các dấu hiệu phổ biến như: Đau bụng bên phải; xuất hiện khối u hoặc cục ở bụng, sờ nắn thấy trên thành bụng; đau vai phải nếu khối u ung thư đẩy vào cơ hoành bên phải; vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu; ngứa da do ống dẫn mật bị tắc nghẽn và không đáp ứng với thuốc giảm ngứa thông thường; giảm cân bất thường và sốt. Khi kích thước khối u ở gan tăng lên đáng kể có thể chèn ép cơ quan trong ổ bụng dẫn tới buồn nôn và nôn mửa, nhanh no, trào ngược; hoặc chèn ép phổi gây khó thở.

14. Ung thư khoang miệng và họng không liên quan tới HPV

Ung thư khoang miệng thường gặp ở độ tuổi từ 50 - 70 tuổi. Trên 90% bệnh nhân ung thư khoang miệng xuất hiện ở tuổi trên 45 và tăng ổn định đến 65 tuổi sau đó lại giảm dần nguy cơ mắc. Ung thư khoang miệng bao gồm: Ung thư môi (gồm môi trên, môi dưới, mép), lợi hàm trên, lợi hàm dưới, khe liên hàm, khẩu cái cứng, lưỡi (phần di động), niêm mạc má và sàn miệng.

Ung thư vòm họng phổ biến hơn ở nam giới trong độ tuổi từ 40 - 60 tuổi, là loại ung thư phát triển tại họng.

Dấu hiệu: Các dấu hiệu của ung thư miệng và ung thư vòm họng thường tập trung vào cảm giác vướng víu trong miệng, nuốt và nói gặp khó khăn, cơn đau lan lên tai có thể gây suy giảm thính lực và ù tai, có thể có ho hoặc khạc ra đờm lẫn máu, mùi hôi thối khó chịu. Các triệu chứng toàn thân cũng tương tự với các bệnh ung thư khác, đó là mệt mỏi toàn thân, chán ăn và giảm cân bất thường, da xanh xao.

15. Ung thư hậu môn

Theo thống kê thì ung thư hậu môn phổ biến ở nam giới hơn so với nữ giới, độ tuổi thường gặp là trên 50 - 80 tuổi. Nguyên nhân gây ung thư hậu môn vẫn chưa được xác định chính xác do có nhiều nhóm nguy cơ có thể làm tăng rủi ro mắc bệnh, bao gồm suy giảm miễn dịch, quan hệ tình dục kém an toàn, nhiễm virus u nhú HPV, thói quen hút thuốc lá, bị rò hậu môn kéo dài.

Dấu hiệu: Triệu chứng của bệnh ung thư hậu môn ở giai đoạn sớm thường không đặc trưng nên dễ bị bỏ qua. Khi khối u ung thư phát triển, bệnh nhân có thể cảm thấy ngứa vùng da xung quanh hậu môn; chảy máu hậu môn; sờ thấy một khối u/cục ở hậu môn; đau rát và tức nặng vùng hậu môn; nhu cầu đại tiện tăng lên bất thường; tiêu chảy hoặc táo bón; khuôn phân thay đổi.

16. Ung thư Kaposi

Ung thư Kaposi (tên tiếng anh là Sacorma Kaposi) là bệnh lý ác tính toàn thân liên quan đến tổn thương tại biểu mô mạch máu có tiến triển chậm, xuất hiện dưới da và trong lớp niêm mạc các vùng mũi, họng, miệng hoặc niêm mạc những vùng khác trên cơ thể. Trong đó nam giới có nguy cơ mắc ung thư Kaposi cao hơn.

Dấu hiệu: Bệnh ung thư Kaposi có dấu hiệu đặc trưng chính ở da và niêm mạc dưới dạng những thương tổn tăng sinh dạng u đơn độc có cuống hoặc tập trung thành từng đám kích thước nhỏ, màu tím hoặc màu đỏ trên da vùng cẳng chân (phổ biến) hoặc ở niêm mạc mũi, họng, miệng và trên mặt. Khi khối u di căn sẽ thấy xuất hiện các hạch bạch huyết, đau bụng, nôn mửa, xuất huyết dạ dày hoặc khó thở, suy hô hấp,...

Phòng ngừa bệnh ung thư ở người lớn tuổi

Một trong những nguyên tắc phòng bệnh ung thư ở người lớn tuổi chính là thăm khám và tầm soát sức khỏe định kỳ, đặc biệt là khi có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư như bệnh lý hay tiền sử gia đình.

Ngoài ra, người lớn tuổi nên duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh, ăn uống đủ chất, vận động thường xuyên, ngủ đủ giấc, giữ tâm trạng vui vẻ để nâng cao sức khỏe nói chung và phòng ngừa bệnh nói riêng.

Trên đây là 16 bệnh ung thư có xu hướng tăng nguy cơ mắc bệnh theo tuổi tác. Tuy nhiên cần lưu ý rằng, bệnh ung thư có thể hình thành ở bất kỳ độ tuổi nào, vì thế việc quan sát các biểu hiện bất thường và thăm khám sớm là điều quan trọng để nâng cao tiên lượng bệnh.