Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Trí Tuệ cho biết: Bộ luật Hình sự năm 2015 bổ sung 3 tội danh liên quan đến BHXH, BHYT, BH thất nghiệp tại các Điều 214, 215, 216. Điều này đã tạo ra cơ sở pháp lý cho việc xử lý trách nhiệm hình sự các hành vi vi phạm, phần nào đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn và công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT. Tuy nhiên, Bộ luật Hình sự vẫn còn nhiều quy định mang tính định tính, chung chung và có cách hiểu khác nhau cần có sự hướng dẫn để bảo đảm áp dụng thống nhất.
Việc ban hành Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP tháo gỡ được những vướng mắc trong thời gian qua về việc áp dụng Điều 214 về tội gian lận BHXH, BH thất nghiệp, Điều 215 về tội gian lận BHYT, Điều 216 về tội trốn đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp của Bộ luật Hình sự.
Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/9/2019
Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh cũng chia sẻ, những năm qua, thực hiện nhiệm vụ triển khai chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, ngành BHXH đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Đến nay, toàn quốc có trên 30% lực lượng lao động tham gia BHXH, BH thất nghiệp; gần 90% dân số tham gia BHYT.
Tuy nhiên, trong thực hiện các chính sách này, BHXH Việt Nam cũng đang gặp không ít khó khăn, thách thức, nhất là tình trạng trốn đóng, nợ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp có xu hướng diễn biến ngày càng phức tạp hơn. Tính đến nay, toàn quốc số nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp là trên 6.000 tỉ đồng của trên 55.000 đơn vị sử dụng lao động, tác động đến hàng trăm nghìn người lao động.
Theo lãnh đạo BHXH Việt Nam, đến nay, Hội đồng Thẩm phán Toà án Nhân dân tối cao ban hành Nghị quyết hướng dẫn các điều luật liên quan đến tội trốn đóng, nợ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp tại các Điều 214, 215, 216 của Bộ luật Hình sự là hết sức cần thiết, tháo gỡ nhiều vướng mắc trong quá trình xử lý hình sự các hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.
Về việc khởi kiện doanh nghiệp trốn đóng BHXH, theo Luật BHXH, Công đoàn có quyền khởi kiện ra tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người lao động. Trong 3 năm qua, tổ chức công đoàn đã gửi 3.000 hồ sơ sang tòa án đề nghị khởi kiện. Tuy nhiên, số hồ sơ được thụ lý và khởi kiện “không đáng kể”, bởi còn nhiều vướng mắc.
Trả lời báo giới mới đây, ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, cho biết: Vướng mắc đầu tiên trong việc khởi kiện doanh nghiệp trốn đóng BHXH phải nói tới là sự bất cập, thiếu thống nhất trong các quy định của pháp luật. Hiện nay có 4 đạo luật chi phối, gồm: Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Công đoàn, Luật BHXH năm 2014 và Bộ luật Lao động năm 2012. Có luật quy định công đoàn cấp trên cơ sở khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH; có luật lại quy định công đoàn cơ sở có quyền khởi kiện; có luật lại chỉ quy định chung là công đoàn có quyền khởi kiện; có luật quy định phải có chữ ký uỷ quyền của từng người lao động - trong khi đó có những doanh nghiệp có tới hàng vạn lao động… Vì các luật còn mâu thuẫn và có cách hiểu khác nhau, nên tòa án chưa thụ lý các hồ sơ khởi kiện.
|
Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP gồm 8 điều. Trong đó, giải thích một số thuật ngữ trong các Điều 214, 215, 216 của Bộ luật Hình sự như: Lập hồ sơ giả; lập hồ sơ bệnh án khống; kê đơn thuốc khống; kê tăng số lượng hoặc thêm loại thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật chi phí giường bệnh; giả mạo hồ sơ, thẻ BHYT; thẻ BHYT được cấp khống; thẻ BHYT giả; thẻ đã bị thu hồi, bị sửa chữa; trốn đóng BHXH; gian dối để không đóng, không đóng đầy đủ tiền BHXH, BHYT, BH thất nghiệp… Nghị quyết cũng hướng dẫn một số tình tiết quy định khung hình phạt; truy cứu trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp cụ thể; xử lý hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp cho người lao động thực hiện trước 0 giờ 00 phút ngày 01/01/2018; xác định tư cách tố tụng của cơ quan BHXH… |