Thứ quả quen thuộc trong bữa ăn gia đình Việt Nam đang trở thành "nỗi thống khổ" của người Ấn Độ

Đầu tháng 7 này, tin tức chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh McDonald's hết cà chua ở New Delhi đã bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội Ấn Độ khi hình ảnh về một thông báo chính thức dán trên một cửa nhà hàng được chia sẻ rộng rãi.

Thông báo có nội dung: “Mặc dù đã nỗ lực hết sức, nhưng chúng tôi không thể có đủ số lượng cà chua đáp ứng đủ tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng. Do đó, hiện tại chúng tôi buộc phải phục vụ quý khách những sản phẩm không có cà chua”.

Nhưng những lát cà chua bị thiếu trong chiếc bánh mì kẹp thịt của McDonald's có thể chỉ là một trong những điều vướng bận trong tâm trí của những người Ấn Độ giữa bối cảnh khan hiếm hàng hóa và giá cả tăng vọt.

Cà chua đắt hơn xăng

Trong những tháng gần đây, giá cà chua ở đất nước tỷ dân này đã tăng hơn 300%. Theo dữ liệu từ Bộ các vấn đề người tiêu dùng của Ấn Độ, giá trung bình cho mỗi kg cà chua là 107,18 rupee (tương đương 31.000 VNĐ) trong tháng 7, tăng từ 32,58 rupee (9.300 VNĐ) trong tháng 6.

Tính đến ngày 16/7, giá cà chua bán lẻ tại thủ đô New Delhi rơi vào khoảng 178 rupee/kg (tương đương 51.000 VNĐ), tăng hơn 700% so với thời điểm đầu năm nay. Thậm chí giá cà chua còn đắt hơn giá xăng (96 rupee/lít) ở New Delhi.

Đồng thời, nguồn cung cũng bị thu hẹp. Một nông dân trồng cà chua ở bang Haryana nói với phóng viên tờ The Guardian rằng vụ thu hoạch cà chua của ông năm nay chỉ bằng một nửa so với 30.000 kg cà chua mà ông bán được trong những năm trước.

Thông thường, cà chua tại Ấn Độ có giá cao hơn vào mùa mưa là tháng 7 và tháng 8 nhưng giá cà chua năm nay tăng đột biến.

Giá hiện tại đang ở mức cao kỷ lục. Vào ngày 25 tháng 7, giá 1 kg cà chua đạt 203 rupee (gần 60.000 VNĐ), cao hơn gần 3 lần so với năm ngoái, khi nó có giá 80 rupee (23.000 VNĐ).

Điều gì gây ra sự thiếu hụt cà chua?

Theo các chuyên gia, biến đổi khí hậu là lý do chính đằng sau sự thiếu hụt cà chua trong năm nay. Những người nông dân và thương nhân cho rằng thời tiết mưa nắng thất thường đã gây tác động trực tiếp đến năng suất, thời điểm thu hoạch, từ đó làm gián đoạn cung và cầu.

Phần lớn đất nước Ấn Độ đã trải qua các kiểu thời tiết thất thường trong 6 tháng đầu năm 2023, với các đợt nắng nóng đến sớm và kéo dài lâu hơn, cùng lượng mưa cực lớn gây hại cho mùa màng.

Theo đánh giá của Viện Quản lý Căng thẳng Sinh học Quốc gia Ấn Độ - một hội đồng chuyên nghiên cứu nông nghiệp - tại các bang sản xuất cà chua lớn của Ấn Độ như Andhra Pradesh, Maharashtra và Karnataka, lũ lụt là nguyên nhân chính đằng sau việc cà chua tăng giá.

Trong những năm gần đây, thời tiết khó lường đang tác động lớn đối với các quốc gia Nam Á - khu vực nằm ở tuyến đầu chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Ở Ấn Độ, lũ lụt và hạn hán đã khiến một số lượng lớn người phải di dời, trong khi an ninh lương thực thậm chí còn bị ảnh hưởng nặng nề hơn.

Một báo cáo năm 2022 của Liên hợp quốc lưu ý rằng "các rủi ro liên quan đến khí hậu đối với nông nghiệp và an ninh lương thực ở châu Á sẽ ngày càng leo thang" với sự nóng lên toàn cầu, trong đó Ấn Độ là quốc gia dễ bị tổn thương nhất trong khu vực về sản xuất cây trồng.

Lặn lội sang tận nước láng giềng mua cà chua

Sự thiếu hụt cà chua đã khiến các nhà lãnh đạo Ấn Độ trở nên bối rối. Vào ngày 30 tháng 6, Chính phủ nước này đã phát động cuộc thi Hackathon “Tomato Grand Challenge” ở Delhi để thu thập các ý tưởng về cách đối phó với tình hình giá cà chua tăng cao.

Vào giữa tháng 7, Bộ Các vấn đề Người tiêu dùng Ấn Độ đã chỉ đạo các hợp tác xã nông nghiệp và tiêu dùng “ngay lập tức thu mua” cà chua từ mandis (chợ lớn) hoặc chợ rau ở các bang có sản lượng cao như Andhra Pradesh, Karnataka và Maharashtra để phân phối lại cho các thành phố lớn bao gồm Delhi và Mumbai.

Tuần trước, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề người tiêu dùng của Ấn Độ, ông Ashwini Kumar Choubey, nói trước thượng viện rằng giá cà chua có thể sẽ giảm khi vụ mùa mới từ Madhya Pradesh và Maharashtra đến nhưng không nói rõ thời điểm.

Việc thiếu cà chua đã khiến người dân Ấn Độ chuyển sang các sản phẩm thay thế khác. Các hộ gia đình, vốn đã phải vật lộn với chi phí sinh hoạt ngày càng tăng ở một quốc gia có GDP bình quân đầu người khoảng 200 USD mỗi tháng, đang cắt giảm và chuyển sang các sản phẩm thay thế rẻ hơn như bột cà chua.

Ở bang Uttarakhand, phía Bắc Ấn Độ, giá cà chua cao thậm chí đã khiến một số người phải đi bộ qua biên giới sang nước láng giềng Nepal, nơi có thể mua cà chua với giá chỉ bằng một nửa.

Bên cạnh tác động của tình trạng thiếu cà chua đối với người tiêu dùng cũng như nhà sản xuất, giá cả tăng vọt cũng gây ra tình trạng hỗn loạn.

Tại Varanasi, thành phố linh thiêng ở miền bắc Ấn Độ, một chủ cửa hàng địa phương được cho là đã thuê những người bảo vệ đứng ngăn không cho mọi người mặc cả giá cà chua, trong khi một người bán rau ở thành phố Pune bị cáo buộc dùng cân đánh khách hàng vì dám mặc cả giá cà chua.

Trên khắp Ấn Độ, nhiều báo cáo về những vụ ăn cắp từ các cánh đồng cà chua và cướp xe tải chở đầy cà chua. Theo một báo cáo từ hãng tin Press Trust of India, một cặp vợ chồng ở bang miền Nam Tamil Nadu đã cướp một chiếc xe tải vận chuyển 2,75 tấn cà chua sau khi giả mạo một vụ tai nạn.